تخمدان‌های یک زن مانند کارخانه‌ای است که در آن تخمک رشد می‌یابد و هورمون‌هایی را تولید می‌کند که تنظیم کردن همه چیز را از قاعدگی و بارداری گرفته تا تراکم استخوان و خلق‌وخو بر عهده دارند. با بالا رفتن سن یک زن و تخمدان‌های او، تولید کاهش می‌یابد و با رسیدن به سن یائسگی، کارخانه آماده می‌شود که درهای خود را ببندد.

به نقل از مدیکال اکسپرس، پژوهش جدید «دانشکده پزشکی دانشگاه نورث‌وسترن»(Northwestern Medicine) که روی موش‌ها انجام شده، راه جدیدی را برای افزایش طول عمر این کارخانه کشف کرده است. این راه جدید، بهبود نگهداری از تخمدان‌ها و جلوگیری از تغییرات کلیدی مرتبط با افزایش سن در عملکرد تخمدان است. طول عمر سلامت به مدت زمانی گفته می‌شود که یک شخص، سالم و عاری از بیماری‌های جدی یا مزمن است.

«فرانچسکا دانکن»(Francesca Duncan) از پژوهشگران این پروژه گفت: میانگین سن یائسگی در طول سال‌ها ثابت مانده است اما زنان به دلیل پیشرفت‌های بهداشتی و پزشکی ده‌ها سال بیشتر از آن زندگی می‌کنند. ما چشم‌انداز خود را درباره نحوه زندگی‌ تغییر داده‌ایم و عملکرد تخمدان‌های ما باید به آن نزدیک شود تا اندامی داشته باشیم که به طور متناسب برای حفظ طول عمر سلامت زنان کار کند.

پژوهشگران در این پروژه، از «پیرفنیدون»(Pirfenidone) استفاده کردند که معمولا برای درمان فیبروز ریوی ایدیوپاتیک استفاده می‌شود اما سایر پژوهش‌ها در حال تلاش برای شناسایی اهداف دارویی بهتر برای فیبروز تخمدان و انجام دادن آزمایشات بالینی روی زنان هستند.

دانکن گفت: این دارویی نیست که بتوان از آن در محیط بالینی برای این هدف استفاده کرد زیرا عوارض جانبی قابل توجهی مانند سمی کردن کبد دارد؛ اگرچه در موش‌ها چنین چیزی را مشاهده نکردیم. با وجود این، ما اثبات مفهوم را نشان دادیم. ما می‌توانیم فیبروز تخمدان را تعدیل کنیم و نتایج را بهبود ببخشیم. ما اکنون به طور فعال در حال تلاش برای یافتن یک داروی ایمن و موثر هستیم تا این کار را روی انسان انجام دهیم.

آزمایشگاه دانکن در پژوهش پیشین خود به اولین آزمایشگاهی تبدیل شد که نشان داد با افزایش سن، تخمدان‌ها به شدت ملتهب، فیبروتیک و سفت می‌شوند و به جای زخم در سایر بافت‌ها شباهت پیدا می‌کنند. به گفته دانکن، از آنجا که سلول‌های سرطانی محیط‌های غنی از کلاژن و سفت را ترجیح می‌دهند، تخمدان‌های مسن شرایط مناسبی را برای تکثیر سلول‌های سرطانی فراهم می‌کنند. همچنین، پژوهش پیشین نشان داد که سفت شدن تخمدان‌ها بر کیفیت تخمک تأثیر می‌گذارد. این امر می‌تواند توضیح دهد که چرا باروری زنان در دهه ۳۰ و ۴۰ زندگی کاهش می‌یابد.

در پژوهش جدید، موش‌هایی که تحت درمان دارویی برای کاهش جای زخم تخمدان قرار گرفتند، تعداد فولیکول‌های بیشتری را پیدا کردند، تخمک‌گذاری در آنها بهبود یافت و سطح هورمون‌ها در حد طبیعی نگه داشته شد.

دانکن گفت: راه حل‌های کنونی ما برای کاهش باروری ناشی از سن، از جمله فریز کردن تخمک‌ها در واقع یک چسب زخم است.

وی افزود: طولانی کردن پنجره باروری یک زن فقط یک بخش از معادله است. ما احتمالا به پنجره باروری فشار خواهیم آورد اما این هدف نهایی پژوهش نیست. همه نگران بچه‌دار شدن نیستند.

این پژوهش روی راه‌هایی برای بهبود محیط تخمدان تمرکز دارد تا بتواند به تولید هورمون‌های حیاتی در اواخر زندگی یک زن ادامه دهد. کاهش سطح استروژن و پروژسترون، از دست دادن استخوان را تسریع می‌کند و خطر پوکی استخوان را افزایش می‌دهد. هورمون‌های پایین می‌تواند به افزایش خطر بیماری قلبی-عروقی منجر شود و کاهش عملکرد شناختی و سطح خلق‌وخو را به همراه داشته باشد.

دانکن گفت: اگر محیط تخمدان درست شود، همه مشکلات حل خواهند شد زیرا فولیکول‌ها و تخمک‌هایی وجود خواهند داشت که می‌توانند به باروری و تولید هورمون کمک کنند. این روش، مشکل را از ریشه حل می‌کند.

این پژوهش در مجله «GeroScience» به چاپ رسید.