آمارهای غیررسمی میزان قاچاق لوازم‌یدکی و قطعات خودرو را به‌صورت تقریبی سالانه بین دو تا سه میلیارد دلار برآورد کرده‌اند از همین رو، وزارت صمت با همکاری ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز به‌منظور حمایت از واحدهای صنفی و تولیدکنندگان داخلی و جلوگیری از خطرات استفاده از قطعات یدکی قاچاق و بی‌کیفیت برای مردم، دریافت کد رهگیری برای شناسایی کالای اصلی از تقلبی را برای برخی از لوازم‌یدکی الزامی کرده‌اند تا مصرف‌کنندگان بتوانند با گرفتن استعلام قبل از خرید خود نسبت به اصالت کالا اطمینان حاصل کنند.

البته باتوجه‌به آشنایی اندک مردم نسبت به مزایای استعلام اصالت لوازم‌یدکی و قطعات مصرفی خودرو هنوز تعداد کمی از مصرف‌کنندگان نسبت به استعلام اصالت لوازم‌یدکی حساسیت نشان داده و اصالت لوازم‌یدکی موردنظر خود را بررسی می‌کنند.

در همین راستا، حمید محله‌ای، مدیرکل دفتر خدمات فنی، مهندسی و نگهداری وزارت صمت در مورد قطعات یدکی خودرو که شناسه رهگیری دریافت کرده‌اند گفت: از 54 قلم لوازم‌یدکی خودرو که قابلیت انجام استعلام در سامانه جامع تجارت برای آنها فراهم شده تاکنون برای 587 میلیون و 917 هزار و 490 قلم قطعه یدکی کد رهگیری صادر شده است.

استعلام تنها 800 هزار شناسه رهگیری لوازم‌یدکی در سال گذشته

این مقام مسئول وزارت صمت تعداد استعلام شناسه رهگیری در سال 1401 را حدود 800 هزار کالا تخمین زد و ادامه داد: در حال حاضر تمامی قطعه‌سازان بزرگ کشور وارد مراحل اجرایی این طرح شده‌اند و برای محصولات خود کد شناسه و رهگیری دریافت کرده‌اند. در سال 1400 برای حدود 518 هزار کالا و تا مهر 1401 نیز برای 332 هزار لوازم‌یدکی استعلام شناسه رهگیری انجام شده است.

چگونه می‌توان اصالت لوازم‌یدکی خودرو را بررسی کرد؟

وی در خصوص روش‌های اطمینان مردم از اصالت کالاها و قاچاق نبودن آنها گفت: مصرف‌کنندگان با مراجعه به درگاه اینترنتی سامانه جامع تجارت می‌توانند اصالت کالاهای موردنظر را بررسی کنند. همچنین با شماره‌گیری کد دستوری #7777*4* و استعلام از کدهای شناسه و رهگیری مندرج بر کالا از اصالت آن مطمئن شوند.

قاچاق لوازم‌یدکی خودرو بیش از 5 میلیارد دلار برآورد می‌شود

بنا بر اعلام ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز، بازار لوازم و قطعات یدکی خودرو حدود 11 و نیم میلیارد دلار گردش مالی دارد، بیش از دو میلیارد دلار آن قاچاق است، این در حالی است که امید قالیباف سخنگوی وزارت صمت در این زمینه گفته است: «برآورد می‌شود از ارزش 13 میلیارددلاری بازار لوازم‌یدکی، 30 درصد کالای قاچاق و تولیدات بی‌کیفیت باشد که به ترتیب سه میلیارد دلار سهم قاچاق و یک میلیارد دلار هم سهم تولید غیراستاندارد است.»

باتوجه‌به اختلافی که میان آمار قاچاق لوازم‌یدکی خودرو از سوی وزارت صمت و ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا وجود دارد، کارشناسان صنعت خودرو معتقدند، باتوجه‌به وسعت بازار لوازم‌یدکی، میزان قاچاق در هر سال از مرز 5 میلیارد دلار عبور می‌کند، چنین حجمی از قاچاق لوازم‌یدکی خودرو تبعات بسیار جبران‌ناپذیری را به دنبال دارد که تعطیلی واحد‌های قطعه‌سازی و افزایش تصادفات و مرگ‌ومیر ناشی از آن، از جمله این تبعات هستند.

در چنین شرایطی راهکار وزارت صمت به‌عنوان متولی این حوزه برای مبارزه با قاچاق، ثبت شناسه کالا و کد رهگیری برای قطعات و لوازم‌یدکی خودرو است، در همین زمینه سخنگوی وزارت صمت گفته است: «برای پنجاه و سه قلم لوازم‌یدکی شناسه کالا و کد رهگیری صادر شده و اگر بازرسان، لوازم‌یدکی مشمول این طرح را بدون شناسه در سطح عرضه مشاهده کنند، طبق قانون، قاچاق محسوب شده و نسبت به جمع‌آوری آن اقدام خواهند کرد.»