خراسان/ به‌تازگی تبلیغ درمان اختلال‌های‌روانی به روش نوروتراپی بدون دخالت شخص دیگر در شبکه‌های‌اجتماعی بیشتر از قبل دیده می‌شود؛ از این روش و میزان اثربخشی آن گفتیم
نوروفیدبک و نوروتراپی یکی از انواع روان درمانی هست که برای شناسایی و سپس درمان اختلالات روانی استفاده می‌شود. برای مثال مراجعین با اختلالات مختلف به نوروتراپیست مراجعه می‌کنند و او توسط اتصال الکترودهایی به سر، موج‌های مغزی را ارزیابی می‌کند و متوجه بالا یا پایین بودن طول موج در بعضی نقاط می‌شود. برای مثال در افراد طول موج در نقطه cz (نقطه وسط سر) زیاد است و برای بهبود علایم بیش‌فعالی نیاز به کاهش این طول موج در این نقطه داریم. این روش درمانی که اخیرا تبلیغات آن در شبکه‌های اجتماعی با عنوان هایی مانند «با نوروفیدبک به بهترین نسخه خود تبدیل شوید!» بیشتر شده، شامل چند نکته مهم و حیاتی است که قبل از انتخابش باید بدانید.
 کارکردهای نوروفیدبک
در مغز همه افراد موج‌های مغزی وجود دارد که درنقاط مختلف با یکدیگر متفاوت است. برای مثال طول موج آلفا باید حتما جلو سر بیشتر از پشت سر باشد و پژوهش‌ها ثابت کرده‌اند که اگر اینطور نباشد فرد دچار نشخوار فکری زیاد است. در جلسات درمان با نوروفیدبک الکترود روی نقطه جلوی سر قرار می‌گیرد و فرد با هر بار بالا نگه داشتن آلفای جلوی سر در مانیتور روبه رو امتیاز کسب می‌کند و این تمرین در طی جلسات درمانی مختلف باعث بالا نگه داشتن آلفا ‌و در نهایت کم شدن یا بهبود علایم نشخوار فکری می‌شود. این فرایند درمانی در اختلالات و هر فرد متفاوت است.
آیا نوروفیدبک درد دارد؟
حتما در عکس‌هایی که در فضای‌مجازی می‌بینید، اولین نکته‌ای که به ذهن می‌رسد این است که الکترودها به مغز شوک وارد می‌کنند؟ و احتمالا این فرایند همراه با درد است. هیچ دردی در فرایند درمان نوروفیدبک وجود ندارد زیرا الکترودها خروجی هستند نه ورودی. یعنی الکترودها موج‌ها را تشخیص می‌دهند و تصویر روی مانیتور به نمایش گذاشته می‌شود درست مانند «آینه». شما در آینه تصویر خود را می‌بینید و در نوروفیدبک توسط الکترود ها موج مغزی را می‌بینید. حال با توجه به پژوهش‌ها هر نقطه طول موج استاندارد خود را دارد که اگر برای شما از استاندارد بالا یا پایین‌تر باشد احتمالا علایم اختلالات‌روانی ایجاد شده است و شما در فرایند درمان نوروفیدبک تمرین می کنید که آن طول موج را در نقطه استاندارد نگه دارید.
میزان ماندگاری درمان با نوروفیدبک
نوروفیدبک تاثیر با دوام‌تری نسبت به درمان tdcs که یک نوع تحریک مغزی است و در کنار نوروفیدبک استفاده می‌شود، دارد. ۱۵ جلسه ابتدایی پروسه درمان بهترین وقت است که خودتان بهبود علایم را احساس کرده باشید که اگر چنین نباشد یعنی نوروتراپیست تشخیص اشتباه داده است یا فرایند درمانی درست انجام نشده است.
نوروفیدبک برای چه اختلالاتی کمک‌کننده است؟
خط اول درمان برای اختلال بیش‌فعالی، نوروفیدبک است و تاثیر بادوام آن کاملا در کیس‌های مختلف دیده شده است. دارو مناسب برای بیش‌فعالی ریتالین است که این دارو در طولانی مدت باعث ایجاد «تیک» می‌شود برای همین بهتر است از نوروفیدبک کمک گرفته شود. اضطراب، افسردگی، اختلالات خواب و ... هم با نوروفیدبک قابل درمان است. در خور ذکر است این روش برای بیشتر اختلالات‌روانی کاربردی است اما برای هر کدام به میزان متفاوتی تاثیر دارد.
اصول تشخیص نوروتراپیست حرفه‌ای
وقتی با علایم روان شناختی به نوروتراپیست مراجعه می‌کنید، مهم‌ترین نکته در ابتدا داشتن مدارک دانشگاهی و تحصیلی توسط اوست. دومین نکته بررسی کامل مشاهدات بالینی توسط او و تنها اکتفا نکردن به نقشه مغزی شماست. نوروتراپیست بایستی در جلسه اول با سوالات کامل و هوشمندانه سیر اختلال شمارا بررسی کند و بعد از شما برای اعلام نتیجه نهایی نوار مغزی بگیرد. سومین نکته این است که حتما هنگام انجام تست یا جلسات درمان توجه و تمرکز درمانگر به مراجع باشد، اتاق را ترک نکند، در هنگام جلسات درمان از تلفن‌همراه استفاده نکند و مطمئن باشید که فرد دیگری وارد اتاق نخواهد شد.
طول درمان در نوروفیدبک
من هر وقت مراجعانم سوال می‌کنند فرایند درمان چقدر زمان می‌برد، در جواب، مثال دوچرخه‌سواری را یاداوری می کنم. برای مثال من و شما همزمان در تلاشیم دوچرخه‌سواری را یاد بگیریم اما من قبلا با دوچرخه خوردم زمین و آسیب دیدم بنابراین احتمالا شما زودتر دوچرخه‌سواری را یاد می‌گیرید. در نوروفیدبک چنین است. بر اساس میزانی که شما خودتان را در محیط سالم‌تری قرار می‌دهید و فعالیت‌های مفید بیشتری انجام می‌دهید، سرعت درمان هم بیشتر خواهد بود.
چند نکته مهم
اگر اختلالی که دارید یک اختلال ارثی است بهتر از است نوروفیدبک را همراه با دارو و درمانی انجام دهید. برای تاثیرپذیری و ثبات نتیجه درمان حتما از محیط یا شرایطی که قبلا برای شما ایجاد اختلال کرده‌اند دوری کنید. برای مثال وقتی سیستم ایمنی شما ضعیف است و شروع می‌کنید به استفاده دارو با دوباره در معرض بیماری قرار گرفتن بهبود شما کامل اتفاق نمی‌افتد.

نویسنده : اسما صابری | نوروتراپیست و کارشناس‌ارشد روان‌شناسی