در ابتدای این نشست محمدعلی ربانی -مدیرکل توسعه همکاری‌های دانشگاهی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی- به ظرفیت‌های علمی و آموزشی در حوزه زبان فارسی اشاره کرد و گفت: در بسیاری از دانشگاه‌های خارجی، دپارتمان‌های فارسی دایر است و دانشجوها در سطوح مختلف در حال تحصیل هستند و برخلاف همه مشکلات موجود، این کرسی‌ها به حیات خود ادامه می دهند.

وی یکی از مشکلات در حوزه گسترش زبان فارسی را عدم ارتباط مستمر بین گروه‌های فارسی دانشگاهی در داخل و خارج دانست و افزود: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی به عنوان دستگاه دیپلماسی فرهنگی کشور، متولی تسهیل ارتباطات دستگاه‌های فرهنگی و آموزشی داخلی با خارج از مرزها است و در تلاش است تا بستر مناسب برای تعامل و همکاری‌های مستمر بین‌المللی ایجاد کند.

ربانی در ادامه مطرح کرد: مساله ما وقتی زبان فارسی باشد ماموریت خواهیم داشت که ظرفیت دانشگاهی کشور را برای زبان فارسی فعال کنیم. در واقع، زبان فارسی یکی از عناصر اصلی پیوند ما در منطقه آسیا است.

مدیرکل توسعه همکاری‌های دانشگاهی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، با بیان اینکه هفته گفت‌وگوهای فرهنگی آسیایی با محوریت زبان فارسی به عنوان میراث معنوی، از ۱۳ تا ۱۸ مهرماه در نیشابور، مشهد و تهران برگزار می‌شود، افزود: در این رویداد، ۲۴ میهمان بلندپایه دانشگاهی از ۱۳ کشورهای آسیایی حضور خواهند داشت. بیش از ۳۰ نماینده هم از دانشگاه‌های داخل کشور به این رویداد دعوت شده‌اند. ضمن آنکه، قرار است که مدوعوین در این اجلاس، برای راه اندازی مجمع همکاری‌های آسیایی در زبان فارسی هم به توافق برسند و دبیرخانه‌ای برای این امر، در نیشابور ساماندهی شود.  

وی همچنین بیان کرد: آن چه که در نیشابور و با برگزاری این اجلاس بین المللی اتفاق خواهد افتاد پیگیری موضوع کاربردی برای حل مساله توسعه و تقویت همکاری‌های علمی و آموزشی در حوزه زبان فارسی بین کشورهای آسیایی است. همچنین، قرار است طرح دانشگاه معین ایرانی و دانشگاه همکار خارجی نیز مورد بررسی قرار گیرد. در این طرح بنا است دانشگاه‌هایی که در حوزه آموزش زبان فارسی فعال هستند تبادل استاد داشته باشند و ما در تلاش هستیم، از دانشجویان دوره دکتری زبان فارسی در دانشگاه داخلی برای حضور در دانشگاه‌های آسیایی بهره ببریم.  

ربانی با بیان اینکه در ادامه این اجلاس، پس از دانشگاه نیشابور، دانشگاه فردوسی مشهد هم همایشی یک روزه به حضور مدعوین برگزار خواهد کرد، افزود: در همین راستا، روز ۱۷ مهرماه، در تهران و در محل سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی هم که نسبتی مستقیم با گسترش زبان فارسی دارد، همایشی تحت عنوان کارکردهای زبان و ادبیات فارسی در تحکیم پیوندهای فرهنگی آسیا برگزار خواهد شد.  

«زبان فارسی» مهم‌ترین مزیت ایران در تعاملات بین‌المللی است

مدیرکل توسعه همکاری‌های دانشگاهی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در بخش دیگری از این نشست، مهم‌ترین مزیت کشور در تعاملات بین‌المللی را وجود زبان فارسی دانست و گفت: این زبان به ما کمک می‌کند در حوزه‌های دیگر همچون اقتصاد، سیاست و امنیت بتوانیم فعالیت‌های اثرگذاری داشته باشیم.

وی ادامه داد: هنوز هم مردمان بسیاری از کشورها به ویژه در آسیا، تصویری که از ایران دارند همان تصویری است که در شاهنامه فردوسی و گلستان سعدی و رباعیات خیام وجود دارد. بنابراین لازم است که از این ظرفیت مثبت، بهره ببریم و آن را حفظ کنیم. در این راستا، لازم است که دانشگاه‌های کشور، دستگاه دیپلماسی فرهنگی را کمک کنند تا این سرمایه عظیم حفظ شود و کارکردهای گذشته آن در توسعه و ارتباط با جوامع خارجی تجدید شود.  

ربانی با تأکید بر اینکه، زبان فارسی، تک بعدی نیست، افزود: زبان فارسی، زبان تمدن و زبان تمدن ساز است. عناصر زبان فارسی و استادان ادبیات فارسی، در ایجاد تمدن اسلامی نقش داشتند. باید با ابزار زبان فارسی در دستگاه حکومت نقش ایفا کنند و در آنجا آرمان های دینی و ارزشی ما را در ساختارهای حاکمیتی ایجاد کنند. شاعران ما در دربارهای حکومتی، دین اسلام را توسعه دادند.  

تصمیم برای تأسیس مجمع آسیایی همکاری‌های علمی و فرهنگی

مدیرکل توسعه همکاری‌های دانشگاهی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در ادامه با بیان اینکه میراث و سرمایه مشترک ایران با کشورهای آسیایی، زبان فارسی است، ابراز کرد: با این حال، متأسفانه آثاری در کتابخانه‌های کشورهای آسیایی وجود دارد که بدون استفاده مانده و در حال از بین رفتن است. همه باید کمک کنند این سرمایه احیا شود و مورد استفاده قرار گیرد.  

ربانی هدف اصلی از برگزاری این اجلاس را ایجاد ساختارهای مناسب برای ارتباط و تعامل مستمر برای همکاری‌های آموزشی دانشگاه‌های ایران با کشورهای آسیایی دانست و گفت: تأسیس مجمع آسیایی همکاری‌های علمی و فرهنگی و ایجاد دبیرخانه دائمی آن در دانشگاه نیشابور، یکی دیگر از برنامه‌هایی است که با حضور اساتید دانشگاهی خارجی و داخلی، درباره آن تصمیم گیری خواهد شد.  

وی همچنین اظهار کرد: اگر ظرفیت‌های دانشگاهی را در حوزه زبان فارسی فعال کنیم، نقش و نفوذ این زبان در کشورهای دیگر، پررنگ خواهد شد. چرا که، زبان فارسی، زبان گفت وگو است چون متصل به فطرت های انسانی فارغ از مرزهای نژادی است. در شرایط امروز، چالش عمده بشر، به موضوعات معرفتی و اخلاقی باز می‌گردد. ادبیات فارسی، سرشار از ویژگی های عرفانی و اخلاقی است و هنر ما در زمانه حاضر، این است که زبان فارسی و داشته‌های والای اخلاقی و عرفانی‌اش را به درستی به جهانیان معرفی کنیم. بی شک شاهد مخاطبان پرشماری در دنیا خواهیم بود.  

ربانی با تاکید بر اینکه، باید از ظرفیت‌های کشورهای دیگر برای گسترش زبان فارسی بهره گرفته شود، بیان کرد: اگر هندی‌ها به زبان فارسی توجه نمی‌کردند، شاید زبان فارسی ما جهانی نمی‌شد، چرا که از این طریق، زبان فارسی به کشورهای مختلف گسترش یافته بود. بنابراین لازم است که دیگران را تشویق کنیم به زبان فارسی توجه بیشتری نشان دهند. واقعیت این است که اقوام و حکومت های دیگر، در گذشته مروج زبان فارسی بوده بودند و شاهکارهای ادبیات فارسی را نیز همان خارجی‌ها، به زبان‌های دیگر ترجمه کرده‌اند.  

مدیرکل توسعه همکاری‌های دانشگاهی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در ادامه این نشست خبری، زبان فارسی را دروازه ورود به فرهنگ‌ها و جوامع عنوان کرد و گفت اگراین زبان توسعه یابد همسویی ایجاد می‌کند و برای ما، هژمونی به وجود می‌آورد. دیپلماسی فرهنگی ما نیز با کمک حوزه زبان فارسی بهتر انجام می‌شود و در روابط عمومی فرهنگی با ملت‌ها بسیار اثرگذار است.  

ربانی با تأکید بر اینکه محیط‌های دانشگاهی و دانشگاهیان می توانند آسیب های زبان فارسی را ترمیم کنند، ابراز کرد: تمرکز اصلی ما در اجلاس نیشابور، بر گفت‌وگوهای نمایندگان دانشگاهی از آسیا است. فضایی فراهم شده است که دانشگاه‌های ایرانی و خارجی با یکدیگر گفت‌وگو کنند و براساس آن، شبکه نخبگانی از فعالان حوزه زبان فارسی در آسیا شکل بگیرد. از این طریق ما می‌توانیم مرجعیت علمی در حوزه‌های مختلف ایران، از جمله هنر و ایران شناسی را سامان دهیم.  

برگزاری هفته گفت‌وگوهای آسیایی در سه شهر ایران

محمدحسین رحمانی دوست -رئیس دانشگاه نیشابور- نیز در این نشست، با اشاره به ارزش‌های فرهنگی زبان فارسی در شاهکارهای ادیبان، توضیح داد: از آنجا که در گذشته، دانشمندان پرشماری در نیشابور زندگی می‌کردند و آثار ماندگاری برای ایران به جا گذاشته‌اند، امیدوار هستیم تا بتوانیم شرایط مناسبی فراهم کنیم تا شرایط گذشته، بازآفرینی شود.  

وی با بیان اینکه استعمارگران و برخی نوگرایان در کشورهای همسایه، در طول تاریخ، به زبان فارسی ضربه‌های زیادی زده‌اند، ادامه داد: تمدن ایرانی اسلامی، با ابزار زبان فارسی به راه افتاده است و بر ما تکلیف است که این مسیر را به طور جدی، ادامه دهیم.

اجلاس «گفت‌وگوهای فرهنگی آسیایی، زبان فارسی میراث معنوی مشترک» در قالب «هفته گفت‌وگوهای فرهنگی آسیایی» به همت سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، در چهاردهم و پانزدهم مهرماه جاری و به میزبانی شهر نیشابور برگزار می‌شود.

همچنین، هفته گفت‌وگوهای آسیایی از ۱۳ تا ۱۸ مهرماه در نیشابور، مشهد و تهران برگزار خواهد شد.