دنیای اقتصاد/ فروش خودرو در بورس کالا اگرچه عرضه‌کننده خودرو را منتفع کرد، با این حال سمت تقاضا نیز از سود این نوع عرضه بی‌نصیب نبود. مستندات وزارت صمت در این زمینه حکایت از آن دارد که سال گذشته در مجموع ۶۸هزار و ۱۲۵دستگاه خودرو در بورس کالا عرضه شده که درآمد خودروسازان از مابه‌التفاوت قیمت فروش کارخانه و بورس ۱۷هزار و ۴۴۷میلیارد تومان بوده است.

یکی از اتفاقات مهم و موردتوجه خودرویی در سال ۱۴۰۱، عرضه خودرو در بورس کالا بود. روشی که البته با ورود شورای رقابت به قیمت‌گذاری خودرو منتفی شد، اما مروری بر آمار نشان می‌دهد که عرضه خودرو در تالار شیشه‌ای سود قابل‌قبولی را عاید خودروسازان کرده است که اگر سطح عرضه گسترده‌تر بود در روند تولید می‌توانست تاثیرات بسیار مثبتی بگذارد. این اتفاق البته با مستندات ارائه‌شده از سوی وزارت صمت نیز اثبات شده است.

بر این اساس وزارت صمت در گزارش سالانه اهداف، برنامه‌ها و دستاوردهای سال ۱۴۰۱ در بخشی به جزئیات خودروهای عرضه‌شده در بورس کالا پرداخته است. طبق این گزارش در مجموع ۶۸هزار و ۱۲۵ دستگاه خودرو در سال گذشته در بورس کالا عرضه شده که درآمد خودروسازان از ما‌به‌التفاوت قیمت فروش کارخانه و قیمت فروش در بورس کالا در مجموع ۱۷هزار و ۴۴۷ میلیارد تومان بوده است.

گرچه میزان خودروهای عرضه‌شده در بورس کالا و به تبع آن سود حاصل از آن چندان قابل‌توجه نبوده که بتواند تاثیر معناداری بر تولید بگذارد، اما آنچه مسلم است این است که در شرایطی که خودروسازان بزرگ با زیان‌ انبوه دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند، فروش خودرو در بورس که با مکانیزم عرضه و تقاضا نیز بوده، راهی است که می‌توانست زیان خودروسازی را کاهش دهد یا حتی تولید را با سود همراه کند. کما اینکه آمار نشان می‌دهد همین عرضه محدود نیز از میزان زیان شرکت‌های تولیدکننده خودرو کاسته است. از طرف دیگر این روش می‌توانست به کمک مصرف‌کننده نیز بیاید، چراکه قیمت خودرو در بورس کالا به طور میانگین حدود ۱۵درصد کمتر از بازار بوده است. بنابراین مکانیزم بورس کالا با خلق قیمتی بین قیمت بازار و قیمت کارخانه توانست به نفع هر دو ذی‌نفع اصلی، یعنی تولیدکننده و مصرف‌کننده، عمل کند.

اما طبق آماری که وزارت صمت منتشر کرده، بیشترین عرضه خودرو در بورس کالا متعلق به ایران‌خودرو است. این شرکت از تابستان تا زمستان ۱۴۰۱ که مجوز ورود خودرو به تالار شیشه‌ای وجود داشت، ۵۳هزار و ۲۷۵ دستگاه از محصولات خود را از این طریق به فروش رساند که درآمد حاصل از تفاوت قیمت کارخانه و بورس کالا برای خودروساز ۱۲هزار و ۷میلیارد تومان بوده است. گرچه ایران‌خودرو در رتبه ابتدایی این آمار قرار گرفته اما خودروهای عرضه‌شده این شرکت در بورس کالا در نسبت کل عرضه آبی‌پوشان جاده‌مخصوص که ۶۶۲هزار دستگاه بوده، تنها هشت درصد بوده است.

بعد از ایران‌خودرو گروه بهمن در رده دوم فروش خودرو در بورس قرار دارد. این خودروساز خصوصی ۹هزار و ۵۸ دستگاه خودرو به تالار خودروی بورس فرستاد تا درآمدی معادل سه‌هزار و ۹۴۲میلیارد تومانی از فاصله قیمتی کارخانه و بورس داشته باشد. بعد از بهمن، آرین پارس موتور قرار دارد که هزار و ۹۷۶ دستگاه از محصولات خود را وارد سیستم حراج بورس کالا کرد. درآمد این شرکت از فاصله قیمتی ذکرشده هزار و ۳۹۰میلیارد تومان بوده است. اما دومین شرکت بزرگ خودروساز کشور از حیث عرضه محصولات در بورس کالا در رده چهارم قرار دارد. سایپا در مدت مذکور سه‌هزار و ۶۰۶ دستگاه خودرو در بورس کالا عرضه کرد که درآمد حاصل از تفاوت قیمت‌ دستوری کارخانه و قیمت کشف‌شده در بورس برای محصولات این شرکت، ۱۰۸میلیارد تومان بوده است.

 کرمان‌موتور نیز ۱۳۷ دستگاه خودرو راهی بورس کالا کرده بود که درآمد حاصل از تفاوت قیمتی مذکور برای این شرکت تنها یک‌میلیارد تومان بوده است. خودروسازی فردا نیز در رده پایانی این آمار قرار دارد و تنها ۷۳ دستگاه از محصولات خود را در بورس کالا به فروش رساند که درآمد حاصل از تفاوت قیمت کارخانه و بورس کالا برای این شرکت حتی به یک‌میلیارد تومان نیز نرسید.