خراسان/پربازدیدشدن ویدئوی پسری که بعد هدیه‌گرفتن آیفون 16 از مادرش، دود سیگار الکترونیکی‌اش را به‌شکل عجیبی از دهان و بینی‌اش خارج می‌کند، بهانه‌ای برای چند توصیه به والدین شد
خطر سیگارهای الکترونیکی بیش از هر قشری، نوجوانان را تهدید می‌کند. در شبکه‌های اجتماعی هم تبلیغ این وسیله زیاد است و ادعا می‌کنند که هیچ ضرری ندارد و آسیب‌زا نیست. به تازگی هم ویدئویی در شبکه‌های اجتماعی پربازدید شده که یک فروشنده تلفن‌همراه می‌گوید: «اینم 16 پرو، مبارک‌تون باشه آقا پارسا. تردستی سه‌تایی‌تون رو اجرا کنین، حالا یک 5 تایی هم برامون برو! به به، آقای پارسا عزیز رو می‌بینین که در 15 سالگی مادرشون براشون این هدیه رو خریدن...». منظور از تردستی 3 تایی و 5 تایی در این ویدئو، خروج دود سیگار الکترونیکی از دهان و بینی این نوجوان در 3 یا 5 مسیر متفاوت است! به همین بهانه، لازم دیدیم که چند نکته را با والدین درباره این نوع سیگارها در میان بگذاریم.
60درصد حشیش در این سیگارها پنهان شده‌است
چند وقت پیش رئیس‌پلیس مبارزه با موادمخدر ناجا درباه این سیگارها گفته بود: «سیگار الکترونیک دارای مواد مخدر بسیار سنگین و خطرات بسیار بالایی برای سلامتی است و ما در آزمایشگاه‌های پلیس به این نتیجه رسیدیم که بین 40 تا 60 درصد، ماده حشیش در آن وجود دارد که روی رفتارهای خشن و توهم‌زا تاثیر مستقیمی دارد. خواهش می کنم مراقب فرزندان‌تان باشید».
سیگار الکترونیکی چیست؟
سیگار الکترونیکی محصولی است که به طور معمول یک مایع حاوی نیکوتین، مواد معطر، پروپلین گلیکول یا گلیسرول را تبخیر می‌کند. به طور کلی دو نوع سیگار الکترونیکی وجود دارد. معروف‌ترین نوع، یک دستگاه به شکل سیگار است که با باتری تغذیه می‌شود و مایعی را که حاوی پروپلین گلیکول یا گلیسرول است، تبخیر می‌کند. مخزن این مایع قابلیت شارژ مجدد دارد. کار پروپلین گلیکون موجود در مایع این است که دودی شبیه دود سیگار ایجاد می‌کند. در سیگار الکترونیکی میزان مصرف نیکوتین توسط فرد مصرف کننده تعیین می‌شود، به طوری که برخی می‌توانند سیگار بدون نیکوتین را انتخاب کنند. در نوع دیگری از سیگار الکترونیکی تنباکو استفاده شده است اما این تنباکو در مقایسه با سیگار در دمای پایین‌تری می‌سوزد و از این رو تولیدکنندگان این نوع سیگار عقیده دارند با احتراق تنباکو در دمای پایین، مواد مضر و سرطان‌زا کاهش می‌یابد.
واقعا ضرر ندارد؟
از آن‌جا که سیگار الکترونیکی نمی‌سوزد، چنین تصور می‌شود که آثار مخرب دود سیگار را ندارد اما مطالعات انجام شده خلاف آن را نشان می‌دهد. تحقیقات حیوانی نشان داده است که استفاده از سیگار الکترونیکی مکانیسم دفاعی ریه موش‌ها را در برابر باکتری‌ها ضعیف می‌کند. مطالعه دیگری نشان می‌دهد که استفاده از سیگار الکترونیکی سبب التهاب در راه‌های هوایی شود و به عبارتی می‌تواند میزان پیشرفت عفونت‌های ویروسی و باکتریایی را افزایش دهد. برخی مطالعات هم حاکی از این است که استفاده از سیگار الکترونیکی می‌تواند ضربان قلب، فشار خون و خطر ابتلا به بیماری قلبی را افزایش دهد. انتظار می‌رود سیگارهای الکترونیکی به واسطه وجود برخی فلزات سنگین و سمی منجر به آسیب‌های بیشتری به عملکرد فیزیولوژیک بدن شود که همین امر به شدت نگرانی‌ها در خصوص مصرف این نوع سیگار افزوده است.
دروازه ورود نوجوانان به اعتیاد
عوارض ناشی از عوامل شیمیایی استفاده از سیگار الکترونیکی می‌تواند بسیار زیانبار باشد. علاوه بر این، مخالفان اعتقاد دارند استفاده و آزاد بودن و دسترسی راحت به سیگار الکترونیکی می‌تواند زمینه مصرف سیگار معمولی را به ویژه در بین جوانان فراهم کند. به عبارتی استعمال سیگار الکترونیکی می‌تواند دروازه‌ای برای ورود به دنیای اعتیاد باشد. حتی برخی گزارش‌ها حاکی از این مسئله است که خود سیگار الکترونیکی هم می‌تواند اعتیادآور و توهم‌زا باشد.
سخنی با والدین و نوجوانان
شکیل بودن و ایجاد نشدن دود و بو همچون سیگارهای معمولی، سبب می‌شود که متاسفانه برخی از والدین و نوجوانان خطر اعتیاد و عوارض ناشی از مصرف را کم برآورد کنند یا حتی مدعی بی خطر بودن این سیگار شوند. در صورتی که از سال 2003 که این سیگار اولین بار در چین دیده شد تا به امروز نتایج پژوهش‌های مختلف حاکی از عوارض نامطلوب جسمانی و روانی استفاده از این سیگار است. به نظر می‌رسد سوداگران مرگ و سودجویان عرصه دخانیات با روشی جدید و به ظاهر کم خطر سعی در قبح‌زدایی و عادی‌سازی استعمال سیگار دارند و با بهره‌گیری از فناوری های جدید به دنبال شکستن مقاومت افراد دربرابر مصرف سیگار هستند. از آن‌جایی که اولین و مهم‌ترین اقدام به منظور اجتناب از اعتیاد، پیشگیری است؛ بنابراین با نه گفتن و با دعوت سودجویان و سوداگران به استفاده حتی تفننی از سیگار الکترونیکی، دروازه اعتیاد را به روی خود ببندیم.

مصطفی نجمی، پژوهشگر اعتیاد