طرح هدفمندسازی یارانه نان، به عنوان طرحی برای اصلاح فرآیند تولید و توزیع نان قرار بود مسیرهای قاچاق آرد و توزیع خارج از شبکه نان را محدود یا از بین ببرد. فرایندی که با همه تدابیر اندیشیده شده باز هم نتوانست مانع از سوداگری‌ها در این حوزه شود.

چونه های کم، نان‌های بی کیفیت و بالاتر از نرخ اعلام شده از سوی متولیان امر، توسط برخی نانوایی‌ها باعث نارضایتی شهروندان ایجاد صف‌های طولانی در نانوایی‌های شده که نان باکیفیت با قیمت مصوب به شهروندان عرضه می‌کنند، شده است.

اردیبهشت ماه سال گذشته با حذف ارز ترجیحی چهار هزار و ۲۰۰ تومانی، قیمت تعدادی از اقلام اساسی به نرخ جدید اعلام شد اما با تدابیر اتخاذ شده قیمت نان به عنوان قوت غالب مردم ثابت ماند.

تخلفات صورت گرفته در زنجیره تولید آرد تا مصرف، عرضه خارج از شبکه و قاچاق این محصول راهبردی موجب شد تا مسئولان به دنبال روش‌هایی برای پیشگیری از این تخلفات در حوزه آرد و نان باشند که هوشمندسازی یارانه‌های مربوط به آن از مهمترین تصمیمات اجرایی در این زمینه بود.

شناورسازی سهمیه آرد، پرده از تخلف ۴۰۰ تنی برخی نانوایی‌های زنجان برداشت

ولی‌الله زمانی، مدیرکل غله و خدمات بازرگانی استان زنجان با بیان اینکه از هفتم اسفندماه مرحله سوم طرح هوشمندسازی و یا به نوعی شناورسازی سهمیه آرد ابلاغ شد، اظهار کرد: بر اساس عملکرد واحد نانوایی که از طریق وزارت امور اقتصادی و دارایی رصد، کنترل و پایش می‌شود، سهمیه آرد در صورت صحت عملکرد واحد نانوایی ۱۰ درصد افزایش و در صورت تخلف و یا نداشتن صحت عملکرد، این سهمیه ۱۰ درصد کاهش پیدا می‌کند.

وی با یادآوری اینکه از زمان آغاز طرح شناورسازی سهمیه تا به امروز نزدیک به ۳۰۰ الی ۴۰۰ تن سهمیه آرد نانوایی‌هایی استان کاهش پیدا کرده است، اظهار می‌کند: بررسی‌های انجام شده توسط مجری و متولی طرح، حاکی از این مقدار کاهش سهمیه آرد نانوایی‌ها در سطح استان دارد.

وی در ادامه با اشاره به خرید ۱۰۰ تن سهمیه آرد از تهران و توزیع آن بین ۴۰ واحد نانوایی که در مرکز اصلی شهر واقع شده بود، ابراز می‌کند: این امر باعث شد تا ساعات کاری این واحدهای نانوایی را تا ساعت ۱۶ افزایش دهیم که این اقدام با هماهنگی کارگروه آرد و نان استان و به صورت خودجوش انجام شد که خوشبختانه امروز وضعیت نسبت به روزهای گذشته رو به بهبودی است.

زمانی با تاکید بر اینکه معتقدیم مشکل در این زمینه به طور کامل مرتفع نشده است، عنوان می‌کند: این بدان خاطر است که نتایج و بررسی‌های به عمل آمده حاکی از آن است که نان در حال خروج از چرخه اصلی خود بوده و در خارج از شبکه عرضه می‌شود و این نتایج به دست آمده حاصل دو هفته رصد شبانه‌روزی بازرسان و همکاران است.

این مسئول با یادآوری اینکه این بازرسی‌ها حاکی از آن است که برخی از واحدهای نانوایی لواش در سطح شهر زنجان صبح زود اقدام به پخت نان کرده اما این نان به دست مردم نمی‌رسد، خاطرنشان می‌کند: نان‌های پخته شده بسته‌بندی و با قیمت بالاتر به سوپرمارکت‌ها و یا برخی از شرکت‌ها فروخته می‌شود، به همین خاطر چون برخی از نانوایی‌ها بخشی از سهمیه آرد خود را اختصاص به عرضه خارج از شبکه اختصاص می‌دهند، باعث می‌شود برخی از نانوایی‌ها با صف‌های طولانی مواجه شده و نارضایتی شهروندان را به دنبال داشته باشد.

وی با بیان اینکه تصمیماتی که در جلسات اخیر کارگروه آرد و نان استان مطرح و مصوب شد، بیانگر آن است که با این اقدامات باید برخورد قهری انجام شود، می‌گوید: طی ۱۰ روز گذشته نزدیک به ۶۰۰ مورد بازرسی از واحدهای نانوایی استان زنجان انجام شد که ماحصل این بازرسی‌ها حاکی از آن است که بین ۵۰ تا ۸۰ واحد نانوایی در زنجان با مشکل عرضه سهمیه نان خارج از شبکه مواجه هستند.

زمانی با اشاره به اینکه با مصوبه اخیر کارگروه آرد و نان استان زنجان، دستگاه‌های نظارتی مکلف شدند با هر واحدی که تخلف داشته، برخورد و آن را پلمب کنند و با نصب بنر نسب به تخلف واحد نانوایی اطلاع رسانی کند، می‌افزاید: در صورت پلمب نیز سهمیه آرد واحد متخلف به نزدیک‌ترین واحد نانوایی در آن منطقه تعلق می‌گیرد که آن واحد نانوایی نیز مکلف است علاوه بر سهمیه اختصاصی خود، سهمیه آرد واحد متخلف را پخته و در اختیار مردم قرار دهد که ممکن است همین مسئله باعث شود ساعات کاری آن واحد نانوایی طولانی شود.

زمانی با تاکید بر اینکه هر واحد نانوایی که عملکرد مطلوبی داشته باشد، اختصاص ۱۰ درصد سهمیه مازاد آرد یک نوع طرح تشویقی تلقی خواهد شد، ادامه داد: این در حالی است که از اواخر اردیبهشت نیز آیتم‌هایی به عنوان نظرسنجی از طریق دستگاه‌های هوشمندی که در اختیار واحدهای نانوایی قرار داده شده است، انجام و عملکرد این واحدها توسط مشتری مورد ارزیابی قرار می‌گیرد که این نظرسنجی در کاهش و یا افزایش سهمیه آرد واحد نانوایی مذکور تأثیرگذار خواهد بود.

مدیرکل غله و خدمات بازرگانی استان زنجان در ادامه گریزی به وضعیت وزنه چانه نان در نانوایی‌های زنجان زد و یادآور شد: متأسفانه وزن چانه واقعی با توجه به کیفت نانی که امروز شاهد پخت آن در واحدهای نانوایی هستیم، رعایت نمی‌شود که این امر دلایل مربوط به خود را دارد.

وی در همین خصوص ادامه می‌دهد: وزن چانه طبق اعلام در سال ۱۴۰۰ به میزان هر چانه ۱۵۰ گرم بود، این در حالی است که این وزن رعایت نمی‌شود، هر چند معتقدیم برخی از واحدها نیز دلایل خود را برای رعایت نکردن این موضوع داشته باشند. همچنین طبق آخرین دستورالعمل‌ها برای هر واحد نانوایی به ازای یک قرص نان ۳۰ درصد یارانه تعلق گرفته و آرد نیز کاملاً به صورت یارانه‌ای در اختیار این واحدها قرار می‌گیرد.

طرح هدفمندسازی یارانه نان موفق نبوده است

در این میان مهدی بیات، رئیس اتحادیه نانوایان استان زنجان معتقد است: طرح هدفمندسازی یارانه نان موفق نبوده و فقط به نفع دولت است و موجب نارضایتی مردم و ضرر نانوایان شده است.

بیات اظهار کرد: این طرح در استان زنجان نیز مثل سایر استان‌های کشور در حال اجرا است و قرار بود با اجرای آن کیفیت نان افزایش یابد، پخت نان در نانوایی‌ها بیشتر و مدیریت شود و مردم در صف نایستند اما هیچ‌کدام از اهداف آن محقق نشده است.

رئیس اتحادیه نانوایان استان زنجان می‌گوید: بعد از اجرای طرح هدفمندسازی یارانه نان درآمد نانوایی‌ها و کارکنان آن‌ها نصف یا کمتر شده و نانوا با پخت دو کیسه آرد می‌تواند یک کیلو گوشت بخرد و این موضوع انگیزه آن‌ها برای ارتقای کیفیت نان را کاهش داده است.