ایرنا/ گفت‌وگوی تفصیلی با دبیر چهلمین جشنواره موسیقی فجر

محسن چاوشی اخلاق‌مند، با شخصیت، متواضع و خَیِر است، در یکصد سال اخیر، دو سه هنرمند این‌گونه هستند، او، تختی زمانه است در خانه نشسته و کنسرت برگزار نمی‌کند، اگر برگزار کند، تضمین می‌کنم به اندازه ورزشگاه یکصد هزار نفری، مخاطبان استقبال می‌کنند.

«چاوشی مولانا را به گونه‌ای می‌خواند که تاکنون از کسی نشنیده‌ایم، او مولانا را مزه مزه می‌کند، اگر مولانا زنده بود برای چاوشی شعر می‌گفت و تمایل داشت شعرهایش را چاوشی بخواند، او چه کنسرت برگزار کند و چه نکند، افتخار ملی است...» این جملات را رضا مهدوی دبیر چهلمین جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر درباره محسن چاوشی می‌گوید و ادامه می دهد «سال گذشته تنها کسی بود که پاسخ قرآن‌سوزی در سوئد را داد، کدام هنرمند ما پاسخ داد؟»

مهدوی می‌گوید: چاوشی انسان وابسته و حقوق بگیری نیست، همه از او دعوت می‌کند که کنسرت برگزار کند، اما نمی‌پذیرد، سلیم‌النفس است، این انسان خوب است در جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر بیاید تا شاخص‌سازی کنیم، جایزه‌ای به نام چاوشی بگذاریم، به او حسادت نکنیم، همه قبولش دارند و خاص است، چنین افرادی باید در جشنواره‌ها حضور داشته باشند و هنرمندان موسیقی پاپ از آنان الگو بگیرند.

دبیر چهلمین جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر معتقد است باید زمینه فعالیت و اجرای هنرمندانی مانند کوروش یغمایی و نصرالله معین در ایران باید فراهم شود؛ «وقتی به یغمایی دیگر مجوز ندادند، افسرده و ناراحت شد، امیدواریم اکنون به او سالنی برای برگزاری کنسرت بدهند. او هنرمند بزرگی است، در ایران مانده و مهاجرت نکرده است؛ معین هم پدیده موسیقی در یکصد سال اخیر است، او اخیرا در ترکیه کنسرت برگزار کرد، بسیاری از هموطنانمان به این کنسرت رفتند و هزاران دلار هزینه کردند، اگر معین در ایران کنسرت برگزار کند، امکان دارد سالنی با ۱۰۰ هزار نفر ظرفیت پر شود...»

در بخش دوم گفت‌وگو با رضا مهدوی درباره برگزار شدن بخش پاپ به صورت جداگانه، خواننده‌های مردمی و قدیمی و پیشکسوت، توجه به بخش کودک و نوجوان در جشنواره موسیقی فجر و تک نوازان نوجوان گفت‌و گو کرده‌ایم در ادامه می‌آید.

بخش نخست را اینجا بخوانید: جامعه موسیقی نباید مردانه تلقی شود

برگزار شدن بخش پاپ به صورت جداگانه

مهدوی درباره برگزاری بخش پاپ ایرانی جشنواره به صورت جداگانه و رقابتی به خبرنگار ایرنا اظهارداشت: سال گذشته یکی از انتقادهایی که داشتم این بود که موسیقی پاپ ایرانی باید جشنواره مستقل داشته باشد، بارها از مسئولان امر خواستم که چهره‌های شاخص در آهنگسازی، خوانندگی، تنظیم، صدابرداری، ترانه‌سرایی بعد از انقلاب اسلامی و دهه ۷۰ همچون محمد اصفهانی، علیرضا عصار، خشایار اعتمادی، حمید غلامعلی، علیرضا کهن دیری، فواد حجازی و دیگران را دعوت و با آنان مذاکره کنیم که جشنواره اختصاصی موسیقی پاپ و تلفیقی ایرانی را چگونه برگزار کنیم، این جشنواره برای آنان است، نسل نو علاقه‌مند هستند که آثار و اجراهایشان داوری شود.

اگر امکان برگزاری جشنواره موسیقی پاپ به صورت رقابتی فراهم شده بود، می‌توانستیم مهرماه امسال این رویداد را برگزار کنیم و خروجی آن در جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر شرکت می‌کردنددبیر چهلمین جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر گفت: اگر امکان برگزاری جشنواره موسیقی پاپ به صورت رقابتی فراهم شده بود، می‌توانستیم مهرماه امسال این رویداد را برگزار کنیم و خروجی آن در جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر شرکت می‌کردند، اکنون می‌توانیم در جشنواره به صورت رقابتی آثار هنرمندان موسیقی پاپ را با حضور پیشکسوتان این حوزه بعد از انقلاب اسلامی داوری کنیم. موسیقی پاپ اکنون ساندویچی شده است، هر دو سال یک بار روی فردی سرمایه‌گذاری می‌کنند و از او خواننده‌ای با درآمد میلیاردی به نفع شرکت‌ها و موسسات می‌سازند، این روند را می‌پذیریم، برای اقتصاد کشور، مالیات و فرهنگسازی خوب است، مردم را بانشاط‌تر می‌کند، مخالفتی با آن ندارم و می‌تواند گسترش هم پیدا کند.

وی افزود: موسیقی پاپ ایرانی نیاز به راهبری دارد، هنرمندان این حوزه علاقه‌مند هستند که مسیر به آنان نشان داده شود، راهنمایی شوند، رها نشوند، نه اینکه ما ۹۰۰ هزار تومان بلیت کنسرت خریداری کنیم و خواننده به صورت فالش و پلی‌بک (Play Back)آثاری را در کنسرت اجرا کند، بعد که مشخص شود، به مردم ناسزا بگوید و به آنان توهین کند، خوب معلوم است، خواننده‌ای که صبح تا شب پای تفریح و قلیان کشیدن است و تمرین نمی‌کند، نمی‌تواند در دو سانس دو تا دو ساعت روی صحنه باشد، زمان قبل آن هم روی صحنه بیاید، جمعیت را ببیند، وحشت کند، کم‌کاری و کم‌فروشی می‌کند، این موضوع اشکال دارد.

دبیر چهلمین جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر اظهارداشت: بیایید جشنواره مستقل موسیقی پاپ را برگزار کنید و نگران نباشید، چگونه جشنواره‌های موسیقی نواحی، موسیقی جوان و سرود به صورت جداگانه و رقابتی برگزار می‌شود، جشنواره‌ای جداگانه هم برای موسیقی پاپ برگزار شود، روند به گونه‌ای باشد که در ۱۲ ماه سال، هر ماه یک جشنواره داشته باشیم، چنین ظرفیتی در تهران و شهرستان‌ها وجود دارد، به جای اینکه این رویدادهای موسیقایی را افزایش دهیم، آنها را کاهش می‌دهیم و حذف می‌کنیم. به نظرم دولت‌ها نباید اقدامات گذشته را حذف کنند، بیایند در کنار بخش خصوصی کار جدید ارایه دهند.

مهدوی گفت: برخی از خواننده‌های پاپ به هر دلیلی در این حوزه وارد می‌شوند، اثری را اجرا می‌کنند، برای آنان در رسانه‌ها تبلیغ می‌شود، تلویزیون این خواننده‌های پاپ را برای اجرا در برنامه‌های هنری دعوت می‌کند و آنان گمان می‌کنند که تمامی مراحل معروفیت را طی کردند و شناخته شدند اما نمی‌دانند به زودی فراموش می‌شوند، این موارد باید در جشنواره موسیقی پاپ آسیب‌شناسی شود. ما اکنون باید تمام وقت و انرژی خود را برای انتخاب گروه موسیقی جشنواره صرف کنیم، گروه‌ها را از نظر آداب، پوشش و چگونگی حضور در صحنه و سازبندی انتخاب کنیم، به عنوان مثال در بعضی از گروه‌های موسیقی نواحی از وسایل الکترونیکی استفاده می‌کنند، آنان هم تقصیر ندارند، تلویزیون راحت این سازها را نشان می‌دهد اما تار، تنبک، نی، کمانچه و سنتور را نشان نمی‌دهد، افق این هنرمندان صدا و سیماست، با این شرایط مسئولان می‌خواهند با برگزاری جشنواره موسیقی نواحی سالی یک بار، این گونه موسیقی در استان‌ها احیا شود؟

جایزه‌ای به نام محسن چاوشی بگذاریم، به او حسادت نکنیم، همه قبولش دارند و خاص است، چنین افرادی باید در جشنواره‌ها حضور داشته باشند و هنرمندان موسیقی پاپ از آنان الگو بگیرندوی با اشاره به اختصاص بخش‌هایی برای موسیقی راک و جز در چهلمین جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر بیان کرد: ما نگرانی از این گونه‌های موسیقی نداریم، سال گذشته یک نمونه از موسیقی تریوجَز در جشنواره وجود داشت، دو نمونه دیگر هم داشتیم اما متاسفانه مجوز نگرفت، موسیقی راک همین‌ آثاری است که محسن چاوشی می‌خواند، او انسان اخلاق‌مند، با شخصیت، متواضع و خیری است، در این یکصد سال اخیر، دو سه نفر اینگونه هستند، چاوشی، تختی زمانه است و با هنرش با مسئولان امر کشتی می‌گیرد، در خانه نشسته است و کنسرتی برگزار نمی‌کند، اگر کنسرت برگزار کند، تضمین می‌کنم به اندازه استادیوم یکصد هزار نفری، مخاطبان استقبال می‌کنند.

این کارشناس و پژوهشگر موسیقی افزود: چاوشی مولانا را به گونه‌ای می‌خواند که تاکنون از کسی نشنیده‌ایم، او مولانا را مزه مزه می‌کند، اگر مولانا زنده بود برای چاوشی شعر می‌گفت و تمایل داشت شعرهایش را چاوشی بخواند، او چه کنسرت برگزار کند و چه نکند، افتخار ملی است، چاوشی سال گذشته تنها کسی بود که پاسخ قرآن‌سوزی در سوئد را داد، کدام هنرمند ما پاسخ داد؟ او انسان وابسته و حقوق بگیری نیست، همه از او دعوت می‌کند که کنسرت برگزار کند اما نمی‌پذیرد، سلیم‌النفس است، این انسان خوب است در جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر بیاید تا شاخص‌سازی کنیم، جایزه‌ای به نام چاوشی بگذاریم، به او حسادت نکنیم، همه قبولش دارند و خاص است، چنین افرادی باید در جشنواره‌ها حضور داشته باشند و هنرمندان موسیقی پاپ از آنان الگو بگیرند.

زمینه کنسرت کوروش یغمایی و معین فراهم شود

مهدوی اظهارداشت: در چهلمین دوره جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر باید بررسی کنیم چه ترکیبی از نسل نو و نسل گذشته در گونه‌های مختلف موسیقی داشته باشیم، آیا هنرمندانی همچون کوروش یغمایی پدر راک ایران قبول می‌کند در جشنواره موسیقی فجر حضور داشته باشد و آثار این رویداد را داوری کند؟ بعد از انقلاب اسلامی، دو آلبوم یغمایی مجوز دریافت کرد و پس از آن به او مجوز ندادند و افسرده و ناراحت شد، امیدواریم اکنون به او سالنی برای برگزاری کنسرت بدهند. او هنرمند بزرگی است، در ایران مانده و مهاجرت نکرده است، باید زمینه فعالیت‌های او را فراهم کنیم.

نخستین بار پس از انقلاب اسلامی کنسرت موسیقی در پهنه تاریخی تخت جمشید برگزار شد که امیدوارم این روند در دولت جدید هم ادامه داشته باشد

وی افزود: جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر می‌تواند بستر لازم را برای فعالیت هنرمندان مناسب‌سازی کند. این جشنواره باید نظرات مردمی را هم داشته باشد، سال گذشته درخواست کردم که در قالب نظرسنجی، نظرات و پیشنهادهای مردم را درباره اجراها و بخش‌های جشنواره جویا شویم، یک جایزه مردمی هم در این حوزه اختصاص دهیم. می‌توانیم اطلاعات مخاطبان را ذخیره کنیم و هر زمان که سالن‌های مراکز فرهنگی و هنری برنامه و اجرای موسیقی داشته باشند، از این طریق به آنان اطلاع‌رسانی کنیم.

دبیر چهلمین جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر درباره بازگشت نصرالله معین خواننده موسیقی پاپ ساکن خارج از کشور به ایران گفت: امیدواریم این دولت مثل دولت گذشته پیگیری کند تا معین به کشور بازگردد، او یک پدیده موسیقی در یکصد سال اخیر است، در کنار چهره‌های شاخص موسیقی پاپ ایرانی که قبل از انقلاب بهترین نمونه‌هایش را داشتیم، معین اخیرا در ترکیه کنسرت برگزار کرد، بسیاری از هموطنانمان به این کنسرت رفتند و هزاران دلار هزینه کردند، اگر معین در ایران کنسرت برگزار کند، امکان دارد سالنی با ۱۰۰ هزار نفر ظرفیت پر شود. همچنین رئیس جمهور شهید، دستور پیگیری برگزاری کنسرت لغو شده علیرضا قربانی در اصفهان را داد و این کنسرت برگزار شد و نخستین بار پس از انقلاب اسلامی کنسرت موسیقی در پهنه تاریخی تخت جمشید برگزار شد که امیدوارم این روند در دولت جدید هم ادامه داشته باشد.

توجه به بخش کودک و نوجوان در جشنواره موسیقی فجر

مهدوی با اشاره به بخش کودک و نوجوان در چهلمین جشنواره بین‌الملل موسیقی فجر جشنواره اظهارداشت: سال گذشته توجه ویژه‌ای به این بخش شد، هر سال هنرجویان هنرستان‌های برگزیده دخترانه و پسرانه از سایر استان‌های کشور به صورت گروهی در این جشنواره شرکت می‌کردند. در گروه مشخص نیست که چه کسی فالش می‌زند و چه کسی درست می‌زند، اینکه یکصد نفر یا گروه‌های چند ۱۰نفری از هنرستان‌ها در جشنواره موسیقی فجر شرکت کنند، هنر نیست، از کجا بدانیم که ۹۸ نفر آنان درست می‌زنند و میکروفون دو نفر دیگر را قوی می‌کنند، اساس و ساختار موسیقی شرق به خصوص ایران در بخش‌های محلی، نواحی و منطقه‌ای بر تکنوازی و بداهه‌نوازی است.

وی افزود: اساتید و بزرگان بداهه‌نوازی ما، شاهکارهایی بودند که آثارشان در رادیو ثبت و ضبط شده است، بعد از ۵۰، ۶۰ سال همچنان از این آثار بهره‌مند می‌شویم، اگر کسی توانست در سن کم روی صحنه، پانزده دقیقه چند جمله موسیقایی بنوازد، آن استاد آینده است، باید فکر نو را در هنرستان‌ها به وجود آورد.

دعوت از تک‌نوازان نوجوان در جشنواره فجر

این نوازنده و مدرس سنتور بیان کرد: سال گذشته فراخوان جشنواره موسیقی فجر در بخش کودک و نوجوان آن طور که باید و شاید پیش نرفت، خودم به شخصه، با فعالان این حوزه در استان‌های مختلف و فضای مجازی تماس گرفتم، در نهایت ۵۲ نفر از این بخش استقبال کردند و میزبان هنرجویان کودک و نوجوان از استان‌هایی همچون آذربایجان غربی، اصفهان، یزد، خراسان و بوشهر بودیم که برخی از آنان چهار یا پنج ساز می‌زدند، برخی نیز در شهرستان ساکن هستند و برای آموزش موسیقی گاهی به تهران مراجعه می‌کنند، جشنواره حق سایر استان‌هاست، در تهران دو هنرستان داریم و فکر می‌کنیم تنها هنرجویان آنها نخبه هستند و شهریه‌هایی برای ثبت‌نام آنان می‌پردازیم و با حضور هنرجویان هنرستانی در جشنواره، شو برگزار می‌کنیم.

مهدوی اظهار داشت: امسال در جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر بنا دارم از هنرجویان هنرستان‌ها برای حضور در جشنواره کمتر دعوت کنم، از تک تک هنرجویان هنرستانی که قابلیت تک‌نوازی دارند، دعوت می‌کنیم بیایند و تک‌نوازی کنند. آنان می‌توانند در کنار هنرمندانی از کل کشور، در گونه‌های مختلف موسیقی نواحی، دستگاهی و تلفیقی در جشنواره حضور داشته باشند، تلفیق به معنای امتزاج فرهنگ‌ها نه اینکه سازی را از یک کشوری بیاوریم در کنار ساز خودمان، نه اگر محتوای فرهنگیشان یکی باشد، معنای فیوژن خواهد شد.

نمایش فیلم کنسرت‌های پس از انقلاب اسلامی

دبیر چهلمین جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر با اشاره به نمایش فیلم کنسرت‌های پس از انقلاب اسلامی در این جشنواره اظهارداشت: این بخش سال گذشته با ناهماهنگی‌هایی با سازمان سینمایی تحقق پیدا نکرد که امیدواریم امسال محقق شود، همه فیلم‌های اجراهای جشنواره موسیقی فجر در انجمن موسیقی ایران آرشیو شده است، قصد داریم گزیده‌ای از بهترین کنسرت‌های اساتید موسیقی که از دنیا رفتند یا در قید حیات هستند در چهل دوره اخیر همچون فرامرز پایور، جلیل شهناز، حسن کسایی، فرهنگ شریف، محمدرضا لطفی، محمدرضا شجریان، داریوش طلایی، حسین علیزاده، شهرام ناظری، جلال محمدیان و بسیاری دیگر را در طول پنج شب در سالن مهر حوزه هنری برای یادآوری خاطرات و آشنایی هر چه بیشتر نسل جوان با این استادان به نمایش بگذاریم تا دیگر عموم علاقه‌مندان هم از آنها بهره‌مند شوند.

وی گفت: باید بخش‌هایی در جشنواره امسال تعریف شود تا تاریخ چهل ساله موسیقی را بررسی کنیم، هر چند که جشنواره از سال ۱۳۶۴ آغاز شده است، آرشیوها، بروشورها و پوسترهای جشنواره طی این چهل سال اخیر می‌توانند با همکاری هنرمندان هنرهای تجسمی مورد بررسی قرار بگیرند و جوایزی به آنها تعلق بگیرد.

 
افزایش جوایز بخش رقابتی جشنواره موسیقی فجر

مهدوی افزود: همچنین موسیقی فیلم‌هایی که در جشنواره بین‌المللی فیلم فجر داوری می‌شوند، می‌توانند از زاویه دیگری در جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر داوری شوند، شاید آن موسیقی فیلمی که در جشنواره فیلم فجر رای آورده، در جشنواره موسیقی فجر رای نیاورد و بالعکس، نظرات مردمی را در این حوزه جویا شویم، اینها همه می‌تواند یک نگاه همه جانبه به جشنواره موسیقی فجر بدهد.

دبیر چهلمین جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر با اشاره به بخش پژوهش این جشنواره اظهارداشت: بخش پژوهش سال گذشته از لحاظ کیفیت برگزاری و جوایز تقویت شد و رساله‌های دکتری بین رشته‌ای مورد بررسی و داوری قرار گرفت، ۹ برگزیده بخش پژوهش جایزه‌های خوبی دریافت کردند و امسال هم سعی می‌کنیم جوایز را افزایش دهیم، پژوهش‌های چهل سال اخیر را در حوزه موسیقی بررسی کنیم و به برگزیدگان این بخش، جایزه باربد و جوایز صد میلیون تومانی اهدا کنیم، اینها انگیزه ایجاد می‌کند تا پایان نامه‌ها در حوزه موسیقی جدی‌تر شود.

می‌توانیم در جشنواره موسیقی فجر در وهله اول، میزبان داورانی از منطقه خاورمیانه باشیم و سپس داوران شناخته شده خارجی در کنار داوران ایرانی، آثار این رویداد را داوری کنندوی گفت: دانشگاه‌ها عموما حوزه موسیقی را در سطح جامعه آسیب‌شناسی و نیازسنجی نمی‌کنند، در صورتی که معاونت پژوهشی دانشگاه لازم است پژوهش‌های حوزه موسیقی را بررسی و انتخاب کند و آنها را به جشنواره موسیقی فجر معرفی کند، در این صورت دیگر نیازی به داوری ما نخواهد بود و در آیین اختتامیه جشنواره با حضور وزیر فرهنگ و وزیر علوم، این پژوهشگران برتر موسیقی معرفی شده و تجلیل خواهند شد، به لحاظ وزن علمی ما باید با همه نهادها تعامل داشته باشیم و نهادها متقابلا با ما تعامل داشته باشند.

مهدوی درباره بخش رقابتی چهلمین جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر بیان کرد: در تلاش هستیم که امسال جوایز بخش رقابتی و باربد افزایش پیدا کند، اطمینان ندارم که امسال بودجه جشنواره افزایش خواهد یافت یا خیر، باید راه‌هایی بیابیم و به بودجه بخش رقابتی اضافه کنیم، بخش موسیقی و رسانه در جشنواره موسیقی فجر بسیار مهم است، من شاکله رسانه‌ای داشته و سال‌ها تجربه کار رسانه‌ای و مطبوعات دارم، معتقدم جامعه خبرنگاران و اهالی رسانه هستند که کار خوب ما را می‌توانند پوشش بدهند، کم‌کاری ما را چشم‌پوشی کنند یا آن را بیشتر یا کمتر منعکس کنند، پس وقتی بخش جایزه موسیقی و رسانه را در جشنواره تعریف می‌کنیم، از اصحاب رسانه درخواست می‌کنیم که گفت‌وگوها و گزارش‌هایشان را برای جشنواره ارسال کنند، این آثار را داوری کنیم و به برگزیدگان ۳ میلیون تومان جایزه می‌دهیم که سال گذشته مبلغ این جایزه به ۴ میلیون تومان افزایش یافت که حقیقتا کم است.

دبیر چهلمین جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر گفت: ما باید جوایز بخش‌های پژوهش، شعر و ترانه و موسیقی و رسانه را افزایش بدهیم و حتی بتوانیم برای هر کدام از آنها جایزه باربد اختصاص دهیم، اعتقاد دارم جشنواره بین‌الملل موسیقی فجر باید در تمامی گونه‌ها و ساحت‌ها کاملا رقابتی باشد، اساتید و داوران برجسته‌ای داریم که در خارج از کشور جشنواره‌های موسیقی را داوری می‌کنند، ما می‌توانیم در جشنواره موسیقی فجر در وهله اول، میزبان داورانی از منطقه خاورمیانه باشیم و سپس داوران شناخته شده خارجی در کنار داوران ایرانی، آثار این رویداد را داوری کنند.