اکو ایران/متن پیش رو در اکو ایران منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

تصاویر ماهواره‌ای پرتاب آزمایشی ناموفق موشک آر‌اس-28 سرمت را نشان می‌دهد که باعث افزایش نگرانی در مورد زرادخانه هسته‌ای روسیه شده است.

تصاویر ماهواره‌ای ثبت شده در پایان ماه سپتامبر، کارشناسان تسلیحات را به این باور رسانده است که روسیه تلاش کرده جدیدترین موشک بالستیک قاره پیما خود، آر‌.اس-28 سرمت را آزمایش کند، اما با شکست فاجعه باری مواجه شده است.

این موشک 35 متری، که قادر به حمل کلاهک هسته‌ای است، در گزارش‌های رسانه‌های مختلف در داخل و خارج روسیه با عنوان «شیطان 2» و «مرگبارترین سلاح جهان» معرفی شده است و نگرانی‌ها را درباره توانایی‌های مخرب فرضی آن افزایش داده است.

به نوشته یورونیوز، تصاویر اخیر یک گودال بزرگ در یک سایت پرتاب در پلِسِتسک در شمال روسیه را نشان می‌دهد. این کشف نخستین بار در ۲۱ سپتامبر توسط یک تحلیلگر منبع‌ باز با نام مستعار «MeNMyRC» در شبکه اجتماعی ایکس منتشر شد. او نوشت: «همان‌طور که کاملاً مشهود است، آزمایش موشک آر.اس-۲۸ سرمت کاملاً شکست خورده است.»

او افزود: «موشک در سیلوی پرتاب منفجر شده و یک گودال بزرگ بر جای گذاشته و سایت آزمایش را تخریب کرده است.»

این تحلیلگر همچنین حدس زده بود که ممکن است موشک در جریان فرآیند سوخت‌گیری مایع منفجر شده باشد و نه هنگام پرتاب.

اگر این ارزیابی‌ها درست باشد، این چهارمین شکست شناخته‌شده موشک آر.اس ۲۸ خواهد بود. تنها آزمایش موفق این موشک در آوریل ۲۰۲۲ تأیید شده است.

اهمیت سیاسی برای پوتین
مت کوردا، محقق ارشد در مؤسسه بین‌المللی تحقیقات صلح استکهلم گفت که موشک آر.اس ۲۸ برای جایگزینی موشک «آر.اس ۲۰وی وُیوُدا» طراحی شده که بیش از ۳۰ سال پیش ساخته شده است.

کوردا گفت: «روسیه مدت‌هاست که برنامه‌ریزی کرده تا تمامی سامانه‌های پرتابی دوران جنگ سرد خود را با نسخه‌های جدیدتر جایگزین کند و آر.اس ۲۰وی وُیوُدا آخرین نمونه این موشک‌های قاره‌پیما در زرادخانه‌ آن است.» او ادامه داد: «به همین دلیل، معرفی سرمت برای پوتین از نظر سیاسی مهم خواهد بود، زیرا نماد تکمیل این انتقال طولانی‌مدت روسیه است.»
 
موشک آر.اس۲۸ اولین بار در سال ۲۰۱۴ در یک کنفرانس خبری در مسکو رونمایی شد. در آن زمان، مقامات روسیه گفتند که این موشک تا سال ۲۰۲۰ تکمیل خواهد شد. اما تولید آن چندین بار به دلیل مشکلات تولید و آزمایش به تأخیر افتاد.

کوردا گفت که تا این لحظه، موشک آر.اس۲۸ هنوز به خدمت گرفته نشده است و توضیح داد: «نه تنها تولید انبوه این موشک به تأخیر افتاده، بلکه چرخه آزمایشی آن نیز با تعدادی آزمایش ناموفق مواجه شده است.»

آر.اس۲۸ چه قابلیت‌هایی دارد؟
از زمان رونمایی آر.اس۲۸، رسانه‌های روسی گزارش داده‌اند که این موشک می‌تواند تا ۱۶ کلاهک هسته‌ای را با قابلیت هدفگیری مستقل حمل کند. اما کوردا گفت که این تعداد احتمالاً بسیار کمتر است و «شاید تا ۱۰ کلاهک» باشد. به گفته ارتش روسیه، این موشک همچنین بردی حداقل ۱۸ هزار کیلومتری دارد و وزن آن بیش از ۲۰۸ تن است.

در اکتبر ۲۰۲۳، ولادیمیر پوتین، رئیس‌ جمهوری روسیه در یک سخنرانی اعلام کرد که آر.اس۲۸ آماده استقرار است. پوتین گفت: «در مجموع، موشک فوق‌سنگین سرمت آماده است.»

او افزود: «تنها کاری که باقی مانده این است که تمامی مراحل اداری و بوروکراتیک را تکمیل کنیم تا بتوانیم به تولید انبوه بپردازیم و آن را در حالت آماده‌باش رزمی مستقر کنیم. این کار را به زودی انجام خواهیم داد.»

در همان سخنرانی، پوتین یکی از اهداف توسعه موشک آر.اس ۲۸ را جلوگیری از تشدید تنش نظامی و هسته‌ای با آمریکا ذکر کرد. او به طور خاص اشاره کرد که روسیه معاهده جامع منع آزمایش‌های هسته‌ای را امضا و تصویب کرده، در حالی که ایالات متحده فقط آن را امضا کرده است.

این معاهده پیشنهادی هرگونه انفجار هسته‌ای را، چه برای اهداف نظامی و چه برای اهداف صلح‌آمیز، ممنوع می‌کند. برای آن که این معاهده اجرایی شود، باید توسط ۴۴ کشور «دارای قابلیت هسته‌ای» تصویب شود.

در نوامبر ۲۰۲۳، پوتین تصویب این معاهده توسط روسیه را با هدف همگام شدن با موضع ایالات متحده پس گرفت. با توجه به اینکه چندین کشور دارای سلاح هسته‌ای هنوز این معاهده را امضا یا تصویب نکرده‌اند، آزمایش سلاح‌های هسته‌ای در جهان همچنان ادامه دارد.
 
به گفته کوردا، تولید موشک‌های جدیدی مانند آر.اس۲۸ سرمت یا «شیطان ۲» بخشی از فرایند نوسازی است که «همه کشورهای مسلح به سلاح‌های هسته‌ای آن را طی می‌کنند.»

وضعیت این سلاح، پس از چهارمین آزمایش مشکوک به شکست، هنوز نامشخص است. پوتین و رسانه‌های روسی گفته‌اند که آر.اس ۲۸ سال‌هاست که از نظر رزمی آماده و عملیاتی است، اما تصاویر گودال در سپتامبر برای بسیاری از کارشناسان این ادعاها را زیر سؤال برده است.

کوردا گفت که با وجود تمام چالش‌ها در آزمایش‌ها، روسیه به کار بر روی آر.اس ۲۸ ادامه خواهد داد.

او توضیح داد: «واضح است که روسیه به نصب سازه‌ها برای تسهیل استقرار این موشک ادامه می‌دهد. تصاویر ماهواره‌ای ساخت و ساز گسترده در مقر هنگ یکم لشکر موشکی ۶۲ در جنوب سیبری را نشان می‌دهند و به زودی در دیگر سایت‌های مورد انتظار نیز آغاز خواهد شد.»