خراسان/ مادری ۳۵ ساله هستم. پسری دارم ۱۴ ساله. خیلی شلخته است. هر قدر به او می‌گویم که حداقل اتاقت را هر روز مرتب کن، انگار حرف من را نمی‌شنود. چه کنم؟
پاسخ مشاوره
مادر عزیز، فرزند شما در دوران نوجوانی است؛ دوره‌ای که همراه با تغییرات جسمی و روانی است و ممکن است باعث کم‌توجهی به نظافت و نظم شود. بسیاری از والدین مثل شما احساس می‌کنند توصیه‌هایشان تأثیری ندارد اما در این سن، روش برقراری ارتباط اهمیت زیادی دارد. در ادامه، چند راهکار ساده برای بهبود وضعیت فرزندتان مطرح می‌کنم.
بگذارید خودش تصمیم بگیرد
نوجوانان به دنبال استقلال هستند و مدیریت فضای شخصی‌شان، مانند اتاق، یکی از راه‌های آن است. به‌جای تکرار مداوم، به او فرصت دهید خودش تصمیم بگیرد؛ مثلاً بگویید: «دوست داری امروز اتاقت را مرتب  ‌کنی یا فردا؟» توجه داشته باشید مرتب کردن کل اتاق ممکن است برای او دشوار باشد. وظایف را به بخش‌های کوچک‌تر تقسیم کنید، مثلاً فقط تختش را مرتب کند یا میز تحریرش را سامان دهد. بعد از هر گام او را تشویق کنید تا حس موفقیت در او تقویت شود.
او را در کارهای خانه شریک کنید
نوجوانان بیشتر از حرف‌ها، از رفتارهای والدین الگو می‌گیرند. اگر فرزندتان ببیند که شما به نظم اهمیت می‌دهید، او هم به تدریج این رفتار را یاد می‌گیرد. همچنین، می‌توانید او را در کارهای خانه شریک و پس از هر همکاری از او قدردانی کنید.
برنامه منظم تنظیم کنید
یک برنامه ساده روزانه یا هفتگی برای مرتب کردن اتاق تنظیم کنید. مثلاً هر روز ۱۵ دقیقه برای مرتب کردن اتاق در نظر بگیرید. این برنامه به او کمک می‌کند تا به‌تدریج به نظم عادت کند. همچنین یک سیستم پاداش کوچک برای هر روز که اتاقش مرتب است ایجاد کنید، مثلاً امتیاز یا وقت بیشتر برای بازی و تفریح. به‌جای انتقاد و سرزنش، در محیطی آرام با او درباره اهمیت نظم صحبت کنید و توضیح دهید که مرتب بودن چطور به آرامش و تمرکز بیشتر کمک می‌کند. برخی نوجوانان برای شروع کار نیاز به کمک دارند. همراهش شوید و باهم اتاق را مرتب کنید تا کم‌کم یاد بگیرد که خودش هم می‌تواند این کار را به‌طور مستقل انجام دهد. در نهایت، بگذارید او عواقب طبیعی بی‌نظمی را تجربه کند؛ مثلاً چیزی را گم کند یا دیر به قرارش برسد. اما یادتان باشد که این عواقب باید منصفانه و بدون سرزنش شدید باشد. با صبر و همراهی شما، فرزندتان به مرور مسئولیت‌پذیرتر خواهد شد. نوجوانان برای تغییر نیاز به زمان دارند و حمایت و محبت شما می‌تواند آن‌ها را به سمت مسئولیت‌پذیری بیشتر سوق دهد.

نویسنده: پرستو عادل‌صدیق | ‌ روان‌شناس