صبح نو/متن پیش رو در صبح نو منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

در همین راستا با محمد عطریانفر، عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی ایران گفت‌وگویی داشتیم. آنچه پیش‌رو دارید حاصل گفت‌وگوی ما با این فعال سیاسی اصلاح‌طلب است.

 حال که انتصابات اولیه دولت چهاردهم شمایل سیاسی کلی این دولت را نمایان کرده، تحلیل شما از آرایش سیاسی دولت چهاردهم چیست؟
هیچ‌گاه خدمت جناب آقای پزشکیان نرسیده‌ام و آشنایی قدیمی با ایشان ندارم؛ اما از آغاز رقابت‌های انتخاباتی ایشان در صحنه حضور پیدا کردند. مشی‌ که پزشکیان در گفت‌وگو با جامعه در پیش گرفت و نگاهی که من بر اساس ذهن سیال خودم نسبت به پزشکیان داشتم، باعث شد حس کنم این شخصیت سیاسی و نماینده مجلس در گفتار و رفتار خود صداقت و صمیمیت بسیار بالایی دارد. به نظر من، صدق نیت و صدق بیانی ایشان عمده‌ترین رکن موفقیتشان در انتخابات بود.
حتی در 6 ماه گذشته، کسانی که در مقام رقابت با پزشکیان بودند و تصویری از اصول‌گرایی را یدک می‌کشیدند، با وجود ادعای پایبندی به مبانی شرع و اصول، عملکردی در رقابت‌های تبلیغاتی از خود نشان دادند که به ‌قدری ناپسند و زشت بود که بخشی از ظرفیت سیاسی رأی‌دهندگان که شاید تمایلی به حضور در انتخابات نداشتند، متوجه شدند که این رقابت بین حقانیت و صداقت یک شخصیت و گروهی است که اصول اخلاقی را زیر پا گذاشته‌اند. اما بخشی از این گروه در حوزه تبلیغات، اخلاقی عمل نکردند.
  
شعار «وفاق ملی» را تا چه حدی در تصمیمات و عملکرد دولت چهاردهم عملی می‌دانید؟  
از روزی که ایشان پیروز شد و تا امروز که به‌هر‌حال دولتی را تشکیل داده و همچنان در حال تقویت ظرفیت‌ها و ساختارهای دولت است، من هیچ تضادی با آنچه از ابتدا گفته بود مشاهده نکردم. صداقت و صمیمیت در کلام و رفتار ایشان همچنان مشهود است. به نظرم یکی از شعارهای محوری که مورد توجه پزشکیان بود، بحث رفاه است و پایبندی به این اصول را حتی در مواجهه با رفتارهای غیر اخلاقی هم نشان داده است. برای مثال، در دانشگاه تهران وقتی با رفتار رادیکال یک دانشجو مواجه شد که گفته می‌شود از طیف رقیب پزشکیان در دور دوم بود، با صمیمیت با او برخورد و او را به آرامش دعوت کرد و گفت: «به جای اینکه جلسه را به هم بزنی، می‌توانی صمیمانه صحبت کنی.» این نشان می‌دهد که ایشان علاوه بر خود، دولتش را هم به پایبندی به اصول اخلاقی دعوت کرده است.»
ازاین‌رو، تصور من این است که پزشکیان به تمامی آرمان‌هایی که از آغاز مطرح کرده بود، وفادار بوده است. ایشان تأکید داشت که موفقیت ما در کشور باید حول صلاحیت‌هایی باشد که رهبری نیز بر آن تأکید دارند و دولت‌ها باید مجری برنامه‌های مصوب مجلس باشند. حتی اگر اختلاف‌نظری در پیشبرد کارها و یا اجرای برنامه‌ها وجود دارد، باید از طریق گفت‌وگو و تعامل حل‌وفصل شود. از این جهت باید تصدیق کرد که آقای پزشکیان بسیار موفق عمل کرده‌اند و الحمدالله، علی‌رغم چالش‌های فراوان، کارها را به خوبی پیش برده‌اند.
البته از ابتدای مسئولیتشان، سختی‌های زیادی پیش‌روی پزشکیان قرار داشته است. به‌ویژه در ابتدای دوره ریاست ایشان که با حادثه‌ای تلخ در حوزه سیاست بین‌الملل و از دست دادن یک شخصیت مهم مواجه شدیم. از آن زمان تا امروز نیز دولت با چالش‌های سنگین دیگری روبه‌رو بوده است؛ اما آقای پزشکیان با تدبیر و همکاری نیروهای سیاسی که همراهی خود را با ایشان اعلام کرده بودند، این مشکلات را پشت سر گذاشته‌اند.
 
 درباره اظهارنظر آقای حجاریان که گفته‌اند پزشکیان نسخه ضعیف‌تری از دولت هاشمی است و دولت پزشکیان بیشتر به دولت هاشمی شبیه است تا دولت خاتمی، چه تحلیلی دارید؟
باید گفت که آقای حجاریان، به‌عنوان فردی سیاست‌ورز ، نظرات دقیقی ارائه می‌دهد که تحت تأثیر حب و بغض‌های لحظه‌ای نیست. بااین‌حال، تعبیر ایشان مبنی بر اینکه دولت پزشکیان نسخه ضعیف‌تری از دولت هاشمی است، جای تأمل دارد. اگر بخواهیم به این مسأله دقیق‌تر نگاه کنیم، باید گفت که دولت چهاردهم، دولتی ایدئولوژیک نیست. وقتی از ایدئولوژی صحبت می‌کنیم، معمولا منظور ما حاکمیت است، نه دولت. دولت‌ها مجری برنامه‌های مصوب مجلس و تدابیر حاکمیت هستند و نمی‌توان لفظ «ایدئولوژیک» را برای دولت‌ها به کار برد، چه دولت چهاردهم و چه حتی دولت‌های قبلی مانند دولت هاشمی، خاتمی و احمدی‌نژاد. این دولت‌ها بیشتر مجریان مصوبات مجلس و تدابیر رهبری بوده‌اند.
اما اگر بخواهیم شباهت‌هایی بین دولت پزشکیان و دولت هاشمی ‌رفسنجانی قائل شویم، می‌توان گفت که هر دو دولت در شرایطی بر سر کار آمدند که کشور به همدلی و همگرایی نیاز داشت. مرحوم هاشمی ‌رفسنجانی در مقطعی دولت را به دست گرفت که کشور نیازمند بازسازی پس از جنگ بود. امروز نیز پس از دولت‌های قبلی، کشور با شرایطی روبه‌رو است که به نوعی همدلی و همکاری ملی نیاز دارد. از این منظر، شباهت‌هایی میان این دو دولت وجود دارد.
یکی دیگر از وجوه شباهت دولت پزشکیان با دولت هاشمی، حضور افراد برجسته و توانمند از دو طیف سیاسی اصول‌گرا و اصلاح‌طلب معتدل در دولت است. در دولت هاشمی نیز افرادی از این دو جریان سیاسی به همدلی و همکاری دعوت شده بودند و این ویژگی در دولت پزشکیان هم به چشم می‌خورد.
 
آیا رابطه‌ای بین انتصابات دولت چهاردهم و افراد رادیکال وجود دارد؟
وزرایی که پزشکیان انتخاب کرده و استاندارها و رؤسای سازمان‌هایی که به کار گرفته شده‌اند، افرادی حرفه‌ای و تخصصی هستند. این انتخاب‌ها بدون توجه به گرایش‌های سیاسی آن‌ها صورت گرفته است؛ چه‌بسا برخی اصلاح‌طلب یا اصول‌گرا بوده باشند؛ اما این مرزبندی‌ها در تصمیمات ایشان تأثیری نداشته است.
اما نکته مهم این است که در دولت پزشکیان هیچ عنصر رادیکالی وجود ندارد.
نه‌تنها رادیکال‌ها در دولت ایشان حضور ندارند، بلکه گفتمان پزشکیان نیز غیررادیکال است. مرحوم هاشمی نیز دولتی با همین ویژگی داشت؛ ظرفیت گفتمان و نیروی انسانی او نیز از تفکر اعتدال‌گرایانه برخوردار بود.
 
 همان‌طور که برخی رسانه‌ها مطرح کرده‌اند، رادیکال‌های اصلاح‌طلب از دولت پزشکیان عبور کرده‌اند، زیرا در کابینه ایشان جایگاهی برای رادیکالیسم وجود ندارد. نظر شما چیست؟
البته باید یک اصلاح در سخنان شما انجام دهم. اصلاح‌طلبی اساسا هیچ‌گونه تناسبی با رادیکالیسم ندارد. منطق اصلاح‌طلبی دوری از افراط‌گرایی است. اگر عنصری مدعی اصلاح‌طلبی باشد و رویکردی افراطی و تند داشته باشد، در واقع دچار جعل هویت شده است. رادیکال‌هایی که خود را به اصلاح‌طلبان یا اصول‌گرایان می‌چسبانند، در طول زمان از بدنه اصلی این جریانات سیاسی طرد شده‌اند. بنابراین در حوزه اصلاحات نمی‌توانیم عنصر رادیکال داشته باشیم.
در مجموع، دولت پزشکیان با رویکردی اعتدالی و مبتنی بر صلاحیت‌های ذاتی افراد عمل می‌کند و فاصله زیادی با رفتارهای رادیکال و افراطی دارد.