تعادل/ « معادله کمبود هواپیما در صنعت هوایی ایران » عنوان یادداشت روزنامه تعادل به قلم  است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:

وضعیت حمل و نقل هوایی ایران چگونه است و ایران برای تداوم فعالیت‌های خود به چند هواپیمای جدید نیاز دارد؟ اینها پرسش‌هایی است که در هر دوره مدیریتی اجرایی کشور از سوی فعالان حوزه‌های اقتصادی و ارتباطی کشور مطرح می‌شود و پس از مدتی با اتمام دوره‌های مدیریتی به بایگانی رسانه‌ای و ناخودآگاه جمعی جامعه سپرده می‌شود تا دوره‌ای دیگر و هنگامه‌ای تازه. پس از امضای برجام، قرارداد خرید ۲۰۰ هواپیما با ایرباس و بویینگ منعقد شد تا تصور نوسازی ناوان حمل و نقل هوایی ایران جدی‌تر از قبل در اذهان عمومی شکل بگیرد اما کابوس ترامپ و خروج او از برجام همه این تصورات را بر باد داد.
 
  امیر پویان رفیعی  وضعیت حمل و نقل هوایی ایران چگونه است و ایران برای تداوم فعالیت‌های خود به چند هواپیمای جدید نیاز دارد؟ اینها پرسش‌هایی است که در هر دوره مدیریتی اجرایی کشور از سوی فعالان حوزه‌های اقتصادی و ارتباطی کشور مطرح می‌شود و پس از مدتی با اتمام دوره‌های مدیریتی به بایگانی رسانه‌ای و ناخودآگاه جمعی جامعه سپرده می‌شود تا دوره‌ای دیگر و هنگامه‌ای تازه. پس از امضای برجام، قرارداد خرید ۲۰۰ هواپیما با ایرباس و بویینگ منعقد شد تا تصور نوسازی ناوان حمل و نقل هوایی ایران جدی‌تر از قبل در اذهان عمومی شکل بگیرد اما کابوس ترامپ و خروج او از برجام همه این تصورات را بر باد داد. این درحالی است که در جهان امروز رشد و توسعه کشورها، رونق کسب و کارها و تغییر فضای جهانی، سفرهای هوایی را به عنوان مهم‌ترین و ایمن‌ترین شکل جابه‌جایی مطرح کرده است. این درحالی است که ایران وضعیت مناسبی در حوزه حمل و نقل هوایی ندارد و از یک ناوگان فرسوده بهره‌مند است. سن ناوگان هوایی ایران متاسفانه بالای ۲۶ سال است. درحالی است که بسیاری کشورهای همسایه و کشورهای فرامنطقه، استانداردهایی به مراتب ایمن‌تر دارند. در واقع بسیاری از کشورها هواپیماهایی با عمر بالای ۲۰ سال را در کشور خود راه نداده و اجازه فرود هم صادر نمی‌کنند. بنابراین یکی از مهم‌ترین پرونده‌های پیش روی دولت چهاردهم در بخش اقتصاد، خرید هواپیماهای نو و جایگزینی آنها با هواپیماهای فرسوده است.

به دلیل تحریم‌ها ایران نتوانسته به هواپیماهای نو و جدید دسترسی داشته باشد. در صنعت حمل و نقل معاهدات و پیمان‌هایی وجود دارد که میان کشورها منعقد می‌شود. کشورهایی مانند امارات و عربستان، استانداردهایی را تعریف کرده‌اند و در صورتی که کشورها این استانداردها را رعایت نکنند از مجوز فرود به هواپیماها خودداری می‌کنند. در حال حاضر براساس اعلام مسوولان ایران حدود ۵۵۰ فروند نیاز دارد که تنها ۱۸۰ فروند هواپیما دراختیار دارد. اگر دولت چهاردهم اقدام به خرید ۲۵ هواپیمای جدید یا در حد نو کند، بخش قابل‌توجهی از نیازهای ایران پوشش داده می‌شود. ایران در شرایط فعلی حتی برای مسیرهای داخلی هم مشکل دارد و عمر ناوگان هوایی داخلی و خارجی ایران بسیار فرسوده است. پس از امضای برجام و بهبود مناسبات ارتباطی با غرب، ایران قرارداد خرید ۲۲۰ فروند هواپیما را با بویینگ و ایرباس و شرکت‌های ایتالیایی امضا کرد، اما مدت زمان کوتاهی پس از امضای این قرارداد و درحالی که تنها تعداد انگشت‌شماری هواپیما وارد کشور شده بود، این قرارداد به دلیل خروج ترامپ از برجام کن لم یکن تلقی شد. باید توجه داشت کشورها با حمل و نقل هوایی است ک ه تصویری رشد یافته یا غیرتوسعه یافته از خود ارایه می‌کنند. ایران اما به دلیل کمبود هواپیما با تاخیرها و لغو بسیاری از پروازهای خود روبه‌رو است، روندی که باعث نارضایتی بسیاری از مسافران ایرانی شده است. بسیاری از تاخیرها و لغو سفرها در ایران به دلیل پیری ناوگان حمل و نقل عمومی است. دولت سیزدهم برای مقابله با این کمبودها اقدام به خرید هواپیماهای کارکرده و از رده خارج سایر کشورها می‌کرد. 

این خریدها هر چند در ظاهر ممکن است بخشی از کمبودها را جبران کند اما در واقع هیچ تاثیر عینی در حل مشکلات صنعت حمل و نقل هوایی ندارد، چراکه این نوع هواپیماها کارایی لازم را ندارند. فرودگاه‌های بین‌المللی هم اغلب این هواپیماها را نخواهند پذیرفت. ممکن است بتوان از این هواپیماها در خطوط داخلی بهره برد اما برای بخش بین‌المللی ایران به هواپیماهای نو و کارآمد نیاز دارد. در حال حاضر براساس اعلام تحلیلگران حدود ۲۰ فروند هواپیمای مسافربری در کشور ارزش عملیاتی دارند که ۱۳ فروند آن توربوپراپ با ظرفیت ۷۰ نفر هستند که به دلیل نبود قطعات زمین‌گیر شده‌اند. می‌ماند ۷، ۸ فروند هواپیما که باید پرواز‌های داخلی و خارجی را به صورت همزمان انجام دهند که البته آنها هم با کمبود قطعات مواجه هستند. به عبارت دیگر، درحالی که کشور‌های امارات، قطر و ترکیه در مجموع بالای هزار فروند هواپیمای سر حال دارند، تعداد هواپیما‌های قابل اتکای ایران ۷ یا ۸ فروند است و باقی هواپیما‌های کشور شدیدا فرسوده شده‌اند.