فارس/ جزایر سه گانه از آن چنان عقبه تاریخی عمیقی در تعلق به ایران برخوردارند که منازعان آن تنها با صدور بیانیه هایی سیاسی راه به چاهی می برند که دشمنان فرامنطقه ای برای آنان ساخته اند.

جزایر سه‌گانه شامل ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک در خلیج فارس از جنبه‌های تاریخی و حقوق بین‌الملل به عنوان بخشی از قلمرو ایران محسوب می‌شوند. این ادعا بر اساس مدارک و مستندات تاریخی و حقوقی استوار است که مشابه آن در زمینه اصالت نام خلیج فارس نیز در اسناد تاریخی نیز قابل گواهی است.

تاریخچه تاریخی و جغرافیایی: مستندات تاریخی نشان می‌دهد که این جزایر از زمان‌های بسیار دور، بخشی از قلمرو ایران بوده‌اند. در نقشه‌ها و گزارش‌های تاریخی و جغرافیایی مرتبط با خلیج فارس، این جزایر به عنوان بخشی از سرزمین ایران ذکر شده‌اند.
حضور اداری و سیاسی مستمر: ایران همواره حضوری مداوم و مستمر در این جزایر داشته و کنترل اداری و سیاسی خود را نشان داده است. این حضور یکی از شواهدی است که کشور ایران برای اثبات مالکیت خود به آن استناد می‌کند.
موافقتنامه‌های بین‌المللی و تاریخی: در بسیاری از موافقتنامه‌ها و اسناد بین‌المللی به مالکیت ایران بر این جزایر اشاره شده است. در سال 1971 و پس از خروج نیروهای بریتانیا از خلیج فارس، توافقی میان امارات متحده عربی (که تازه از بریتانیا استقلال یافته بود) و ایران به امضا رسید که بر اساس آن، بوموسی تحت مدیریت مشترک بود، اما مالکیت اصلی آن همچنان متعلق به ایران بود.
تصمیمات و رأی‌های بین‌المللی: تا به حال هیچ دادگاهی یا رأی بین‌المللی صورت نگرفته که مستقیماً در خصوص مالکیت این جزایر به زیان ایران حکم کند و شاید دست و پا زدن‌های سیاسی اخیر به نوعی برای یارکشی در این عرصه باشد.

زمینه تاریخی
امارات متحده عربی، که امروزه مدعی مالکیت این جزایر است، تا پیش از سال 1971 وجود خارجی نداشت. این کشور پس از پایان دوران استعمار بریتانیا و تجزیه مناطق جنوب خلیج فارس به چندین امیرنشین مستقل، شکل گرفت. بریتانیا در اوایل قرن بیستم نقش کلیدی در تعیین مرزها و تقسیمات منطقه‌ای خلیج فارس ایفا کرد و یکی از اهداف آن کنترل منابع نفتی و گذرگاه‌های استراتژیک در این منطقه بود.
در اطلس یادبود پنجاهمین سالگرد انقلاب اکتبر که در سال ۱۹۶۷ از طرف شوروی انتشار یافته جزایر ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک، به رنگ قلمروی ایران در نقشه‌ خلیج‌فارس مشخص شده‌اند و زیر نام هر جزیره، تعلق آن به ایران در پرانتز ذکر شده است.

جزایر سه‌گانه و اهمیت استراتژیک آنها
جزایر تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسی از نظر ژئوپلیتیکی و اقتصادی بسیار حائز اهمیت هستند. این جزایر به‌عنوان گلوگاه مهمی در خلیج فارس عمل می‌کنند و کنترل آنها به معنای تسلط بر مسیرهای کشتیرانی و منابع نفتی این منطقه است. به‌ویژه در دوره‌های معاصر، با توجه به افزایش نقش تجارت نفت و گاز در اقتصاد جهانی، این جزایر به‌عنوان دارایی‌های استراتژیک برای ایران شناخته می‌شوند.
در مقابل، امارات متحده عربی که با حمایت برخی قدرت‌های جهانی از جمله بریتانیا و ایالات متحده به‌تازگی به کشوری مستقل تبدیل شده است، از زمان تأسیس خود در سال 1971 مدعی مالکیت این جزایر بوده است. اما ایران با استناد به تاریخ کهن خود و شواهد موجود از حضور ایرانیان در این جزایر، این ادعاها را رد کرده و همواره بر حق حاکمیت خود بر این نقاط تأکید کرده است.

بازیگران خارجی و نقش آنها در منازعه
نقش کشورهای خارجی نظیر چین، روسیه و اتحادیه اروپا در این منازعه عمدتا به دلایل اقتصادی و سیاسی قابل بررسی است. در حقیقت برخی قدرت های فرامنطقه ای بدان جهت در سال های اخیر بر این منازعه وارد شده اند که تعلق این جزایر بر کشوری کوچک و نقش آفرینی آن در راهبری کریدور انرژی جهان را برای خویش تا تسلط یک کشور عظیم بر آن را ترجیح می دهند.
سردمداری این حیله گری را در یک سده اخیر، بریتانیا بر عهده داشته به گونه ای که بازیگری حیله‌گر در منطقه شناخته می‌شود و نقشی کلیدی در تجزیه بحرین و سایر مناطق خلیج فارس از ایران داشته است.

آیا ادعا می‌تواند کارساز باشد؟
این منازعه پیچیده نتیجه دخالت‌های تاریخی و معاصر قدرت‌های بزرگ در منطقه است. ادعاهای امارات متحده عربی، با وجود حمایت برخی کشورها، نمی‌تواند حقایق تاریخی و ژئوپلیتیک را نادیده بگیرد. ایران به‌عنوان کشوری با تاریخ طولانی و فرهنگی غنی، همواره بر مالکیت جزایر سه‌گانه تأکید کرده است. این منازعه نه‌تنها مسئله‌ای مربوط به حاکمیت ملی ایران است، بلکه نمادی از مقاومت کشورها در برابر دخالت‌های خارجی و حفظ هویت تاریخی و سرزمینی به‌شمار می‌آید.
بسیاری از نقشه‌های قدیمی که توسط ملل مختلف، از جمله اروپاییان، در قرون گذشته تهیه شده‌اند، جزایر تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسی را به عنوان بخشی از قلمرو ایران نشان می‌دهند. همچنین سفرنامه‌ها و گزارش‌های جغرافیایی متعدد از جهانگردان، بازرگانان و محققان به مالکیت تاریخی ایران بر این جزایر اشاره کرده‌اند و نیز مکاتبات و اسناد رسمی دولتی دوران قاجار و پس از آن، در مورد اداره و مدیریت این جزایر، نشان‌دهنده اعمال حاکمیت ایران است.
بر اساس این سند تاریخی مشخص است که سواحل دریایی ایران تا کجا گسترش داشته. در این نقشه حتی جزایر ایرانی از جمله کیسمیس (قشم، ایران) هم به چشم می‌خورد.

در برابر این ادعاها چه باید کرد؟
علی احدنیا، استاد دانشگاه درباره تکرار مکرر ادعاهای امارات در مورد جزایر سه گانه می گوید: ایران همواره در سیاست خارجی خود سلیم رفتار کرده است و دلیل آن نیز برخواسته از روح حاکمیت ملی ایران در رفتار توام با صلح و برادری با کشورهای منطقه است و الا دست ایران در این عرصه بسته نیست و می تواند حتی ادعاهایی بر موجودیت همین کشورها که روزی بخشی از خاک ایران بوده اند، مطرح کند.
به گفته وی، از سوی دیگر راهکار منطقی مسکونی سازی جزایر و تعلق بخشی این جزایر به همه ملت ایران است. ایران باید در راستای تقویت اراده خویش در حاکمیت بر جزایر، شعار جزایر 85 میلیونی را به معنای واقعی تحقق بخشد و میدان را در این زمینه با توسعه گردشگری و ظرفیت های ملی در این جزایر تقویت کند.