خراسان/ این بازیگر گفته که یک بار تصیم به خودکشی گرفتم اما بعدش با دیدن یک فیلم و گپ‌زدن با دوست‌هایم حال‌و‌هوایم عوض شد؛ آیا این نسخه همیشه کاربردی است؟هر انسانی ممکن است در برهه‌ای از زندگی، فشار روانی زیادی به او وارد شود و به بدترین تصمیم یعنی خودکشی فکر کند. برنده جایزه‌ خرس نقره‌ای بهترین بازیگر مرد برای فیلم «جدایی نادر از سیمین» در ویدئویی پربازدید در فضای مجازی می‌گوید: «یک دوره‌ای به فکر خودکشی بودم، حتی تا مرز انجام آن هم رفتم. در یک دوران خیلی سخت، بعد از یک تلفن متشنجی که داشتم، تلفن را پرت کردم و در بالکن طبقه پنجم را باز کردم تا خودم را پرت کنم. آن روز، یک فیلم بود که در طول سال ندیده بودم، به خودم گفتم بذار آن را ببینم و بعدش بمیرم. رفتم فیلم را دیدم، بعد با دوتا از دوستانم رفتم بیرون و گپ زدم، حال و هوایم عوض شد و ماجرا تمام شد». این نسخه برای هر فردی که در خودش تمایل به خودکشی احساس می‌کند، کاربردی است؟
غفلت خطرناک از ریشه‌یابی تمایل به خودکشی
 بسیاری از افرادی که افکار خودکشی دارند معمولا همراه آن زمینه‌هایی از اختلالات و مشکلات روان‌شناختی اعم از افسردگی، اختلالات سایکوتیک، شخصیت، ناامیدی، رفتارهای تکانشی و ... را دارا می‌باشند. فردی که چنین تمایلی دارد در حل کردن مسائل و پیدا کردن راه‌حلی برای مشکلات خود درمانده است و به اصطلاح به بن‌بست و انتهای مسیر رسیده است. چنین فردی از عهده مشکلات خود در ابعاد مختلف جسمی، روانی، اقتصادی، خانوادگی و ... همچون ازدواج، تحصیل، شغل و ... برنیامده است و خودکشی را تنها راه باقی مانده می‌داند. این اقدام فرد همچون موقعیتی می‌ماند که فردی که در حل کردن یک مسئله ناتوان است و به‌جای پیدا کردن راه‌حل و کسب توانمندی، صورت سوال مسئله را محو می‌کند. بنابراین یک عامل موثر و ضروری یافتن ریشه و علل اصلی مشکل و نه عوامل سطحی و پیش پا افتاده است. هرچند دیدن فیلم خوب یا گپ زدن با دوستان می‌تواند انگیزه فرد را برای خودکشی کاهش دهد اما فردی که چنین تمایلی در خود احساس می‌کند، باید حتما به فکر ریشه‌یابی آن باشد تا دوباره در اولین موقعیت سخت، چنین تصمیم اشتباهی به ذهن خطور نکند.
مهارت‌هایی که باید فراگرفته شود
یک عامل اثرگذار در تحریک فرد برای اقدام به خودکشی، عوامل محیطی مختلف تشدید کننده است. قرار گرفتن فردی که افکار خودکشی دارد، در معرض ابزار خودکشی همچون تیغ، چاقو و دارو و موقعیت‌های خطرناک همچون سطح مرتفع، عمیق و ... سبب تشدید رفتار فرد به خودکشی می‌شود. علاوه بر آن لازم است فرد از عوامل تقویت‌کننده رفتار خودکشی همچون قرار گرفتن در شرایط یادگیری آن از طریق رسانه‌های‌اجتماعی اعم از تلویزیون، موزیک، فیلم، فضای‌مجازی و برقراری رابطه و ارتباط با افراد مخرب دارنده این افکار اجتناب کند و برعکس هیجانات و احساسات مثبت و پایدار را در وجود خود نهادینه سازد. بنابراین فرد با کمک گرفتن و تاثیرپذیری از عواملی همچون دست‌یابی به مهارت‌های بین فردی موثر، توانمندی در مهارت حل‌مسئله منطقی، هدفمندی و امیدواری به آینده افکار خودکشی را به تدریج کاهش داده و از بین می‌برد.
اندیشیدن به پیامدهای و نتیجه این اقداما اشتباه
افرادی که افکار خودکشی دارند معمولا بدون پیش‌بینی نتیجه و عمل خود اقداماتی را مختصر به هیجان با حالاتی از ناامیدی و بدگمانی به آینده طرح‌ریزی می‌کنند و به عواقب تصمیم و تاثیرات بعد از آن نمی‌اندیشند. این افراد بیشتر براساس مشکلات و مسائل حل‌نشده گذشته خود اقدام می‌کنند. لازم است به عوامل شناختی و بعد معنوی انسان هم توجه شود و افراد به ارزش و توانمندی خود در زندگی آگاه شوند.
ضرورت مراجعه به روان‌شناس
آقای «کریمی» گفته که بعد از تجربه تمایل به خودکشی، رفتم فیلم دیدم، بعد با دوتا از دوستانم رفتم بیرون و گپ زدم، حال‌و‌هوایم عوض شد و ماجرا تمام شد. این که او گفته ماجرا تمام شد، یک نگاه سطحی به این ماجراست. یکی از استراتژی‌های ضروری در چنین مواقع بحرانی، مراجعه به روان شناس و متخصص است. افراد می‌توانند با استفاده از مداخلات درمانی و حل کردن تعارضات و مشکلات از بروز خودکشی پیشگیری کنند و به زندگی خود هدف و نظم ببخشند. خودکشی به عنوان یکی از اورژانس‌های روان‌پزشکی و شبکه بهداشت روانی است و پیشگیری از آن تا حد زیادی منوط به توانایی درمانگر در بازشناسی علایم خودکشی می‌باشد. درمانگر بنا به تشخیص و شدت این افکار، انواع مختلفی از شیوه‌های درمان همچون دارو درمانی، رفتار درمانی، روانکاوی و ... را برای درمان فرد، مورد استفاده قرار می‌دهد تا احتمال تکرار آن به میزان قابل‌توجهی کاهش یابد.

نویسنده: زهرا فولادی | روان‌شناس