محققان می‌گویند که عسل حاصل از زنبورهای بدون نیش حاوی مقادیر زیادی قند منحصر به فرد است که جزء اصلی هیچ ماده غذایی دیگری نیست. طیف وسیعی از مزایای سلامتی آن، می‌توان به جلوگیری از پوسیدگی دندان و کمک به کاهش وزن و مدیریت دیابت نوع ۲ اشاره کرد.

به نقل از نیواطلس، زنبورهای عسل بی‌نیش با بیش از ۶۰۰ گونه، بزرگترین گروه زنبورهای عسل‌ساز هستند. آنها در سراسر مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری جهان یافت می‌شوند. برخلاف زنبورهای عسل که عسل خود را در لانه‌های مومی ذخیره می‌کنند، زنبورهای بی‌نیش عسل خود را در ترکیبی از موم مخلوط با رزین درختان ذخیره می‌کنند.

عسل زنبور بی‌نیش در مقایسه با عسل زنبور عسل معمولی طعمی ترش و متمایز دارد. هنگامی که محققان دانشگاه کوئینزلند(UQ) مطالعه‌ای را روی عسل زنبورهای بی نیش انجام دادند، متوجه شدند که طعم آن تنها چیزی نیست که منحصربه‌فرد است، بلکه حاوی قند کمیابی است که آن را سالم‌تر از سایر انواع عسل می‌کند.

دکتر ناتاشا هانگرفورد(Natasha Hungerford)، محقق ارشد و شیمیدان و سرپرست و نویسنده مسئول این مطالعه، می‌گوید: ما یک محقق مهمان از مالزی به نام نورهاسنیدا زااوی (Norhasnida Zawawi) داشتیم که علاقه‌مند به تجزیه و تحلیل قندهای موجود در عسل زنبور بی‌نیش بود. وقتی قندهای موجود در عسل را مشخص کردیم، شگفت‌زده شدیم. مقدار زیادی دی ساکارید پیدا کردیم که با هیچ یک از استانداردهای معمول برای قند موجود در غذا مطابقت نداشت.

دی ساکارید قندی متشکل از دو مونوساکارید است که به هم متصل شده‌اند. دی‌ساکارید شگفت‌انگیزی که محققان پیدا کردند، ترهالولوز(Trehalulose) نام دارد که از یک مولکول فروکتوز متصل به یک مولکول گلوکز تشکیل شده است. در بین پنج گونه مختلف زنبورهای بی نیش از مناطق نوگرمسیری و هندواسترالیایی، محققان برای اولین بار ترهالولوز را به عنوان یک جزء اصلی شناسایی کردند که بین ۱۳ تا ۴۴ گرم در هر ۱۰۰ گرم از عسل هر یک از این گونه‌ها را تشکیل می‌داد.

هانگرفورد گفت: این یک یافته هیجان انگیزی است، زیرا این شکر جزء اصلی هیچ غذای دیگری نیست.

به گفته محققان، سطوح بالای ترهالولوز که پیش از این ناشناخته بود در عسل زنبور بی‌نیش به اثرات گزارش شده آن بر سلامت کمک می‌کند. اگرچه از نظر ساختاری شبیه ساکارز است، پیوند غیر معمول بین گلوکز و فروکتوز در ترهالولوز نسبت به ساکارز پایدارتر است. این بدان معنی است که ترهالولوز در روده کوچک کندتر تجزیه می‌شود و به آن شاخص گلیسمی پایین‌تری می‌دهد. بنابراین، به جای جهش ناگهانی با افزایش آهسته گلوکز خون همراه است.

ارزش گلیسمی پایین‌ترهالولوز، آن را به طور بالقوه در مدیریت دیابت نوع ۲، بهبود کنترل گلوکز خون و حساسیت به انسولین به گزینه‌ای مفید تبدیل می‌کند. همچنین می‌تواند برای افراد پیش دیابتی و افرادی که سعی در کاهش وزن دارند مفید باشد. افزایش آهسته سطح گلوکز خون ناشی از غذاهای با گلیسمی پایین به افزایش سطح هورمون لپتین کمک می‌کند که به کاهش مصرف غذا در وعده‌های غذایی کمک می‌کند.

یک مطالعه در سال ۲۰۲۳ تحقیقات موجود در مورد مزایای سلامتی بالقوه ترهالولوز را بررسی کرد. علاوه بر مزایای ذکر شده در مورد گلیسمی پایین می‌توان گفت که ترهالولوز در مقایسه با ساکارز، کمتر احتمال دارد که باعث پوسیدگی دندان شود، زیرا برای باکتری‌های دهانی که مسئول ایجاد پوسیدگی هستند، غذای مناسبی نیست. همچنین مشخص شد که ۶۰ تا ۷۰ درصد آن بسیار محلول در آب است، بنابراین می‌توان از آن در محصولات غذایی مانند مربا و ژله استفاده کرد.

ترکیب قند منحصر به فرد به این معنی است که عسل زنبور بی‌نیش با تعریف استاندارد غذایی بین‌المللی «عسل» مطابقت ندارد. بنابراین، نمی‌توان آن را به صورت رسمی در بسیاری از مناطق جهان، از جمله استرالیا، به عنوان عسل فروخت.

هانگرفورد می‌گوید: به دنبال مطالعات ما، انجمن زنبورهای بومی استرالیا از استانداردهای غذایی استرالیا و نیوزیلند درخواست کرد تا استاندارد را برای گنجاندن عسل زنبور بی نیش تغییر دهند.

در روز ۲۲ ژوئیه سال ۲۰۲۴، مرجع استانداردهای غذایی تأیید خود را صادر کرد، به این معنی که اکنون فروش و خرید عسل زنبور بی نیش بومی در استرالیا قانونی است.

فراتر از آن، محققان در حال بررسی راه‌هایی هستند تا زنبورها، ترهالولوز بیشتری بسازند.

این عسل می‌تواند در بسیاری از محصولات به عنوان یک شیرین کننده با گلیسمی پایین استفاده شود.