تبیان/ روی ناباروری زنان بسیار تمرکز شده است و اشتباه هم نیست. اما وقتی به اطلاعات نگاهی می‌اندازیم می‌بینیم فاکتورهای ناباروری مردان تقریباً ۵۰ درصد از موارد ناباروری را تشکیل می‌دهند. لازم است این مسئله را جدی بگیریم؛ زیرا مردها معمولاً ارزیابی پزشکی نمی‌شوند. خیلی وقت‌ها زن تحت درمان‌های سخت و پرهزینه قرار می‌گیرد، حتی تا جایی که کار به لقاح آزمایشگاهی می‌رسد، درحالی‌که با یک بررسی ساده و درمان ناباروری مرد می‌توان بهتر نتیجه گرفت.

باورهای اشتباه در میان پزشکان کدام‌اند؟
اخیراً تحقیق و پرسشی انجام شده و مشخص شده که تعداد زیادی از پزشکان و متخصصین، نقش ناباروری مردان را به میزان زیادی دست‌کم می‌گیرند. حتی عجیب‌تر اینکه خیلی از آنها ریسک فاکتورهای مربوط به مردان را شناسایی نمی‌کنند. مثلاً خیلی از مردهایی که تحت درمان با تستوسترون قرار می‌گیرند هرگز به آنها گفته نمی‌شود که تستوسترون می‌تواند باعث ناباروری شود و همچنین مردان جوان زیادی را می‌بینیم که شیمی‌درمانی یا دیگر درمان‌های مربوط به سرطان انجام داده‌اند و هرگز به آنها گفته نشده که اگر پیش از درمان، اسپرم خود را ذخیره نکنند ممکن است بعداً هیچ‌وقت نتوانند بچه‌دار شوند.

پزشکان در مورد ناباروری مردان چه می‌توانند بکنند؟
اولین کاری که بسیاری از پزشکان می‌توانند انجام دهند خیلی ساده است، آنها می‌توانند از زوج‌ها بپرسند آیا سعی در بچه‌دارشدن دارند و مدتی است تلاش می‌کنند؟ اگر چنین بود، آنها را به سمت ارزیابی و بررسی وضعیت باروری مرد توسط متخصص اورولوژ هدایت کنند یا یک تست اسپرم ساده تجویز کنند که هر پزشکی می‌تواند این کار را انجام بدهد. عادی‌سازی این بحث و پیشنهاد در مورد چنین موضوعی اهمیت دارد.
همچنین وقت‌گذاشتن برای گفتگو با زوجین و حمایت عاطفی نیز لازم است، خصوصاً وقتی یک زوج، سقط‌جنینی را پشت سر گذاشته‌اند. پزشک باید به این زوج بگوید که خوب است که به‌عنوان همسر به هم تکیه می‌کنند؛ اما اگر برای بچه‌دارشدن مشکل دارند لازم است از کمک‌های بیرونی نیز استفاده کنند.

اثرات هیجانی ناباروری بر مردان چیست؟
اگر یک زوج یک سال، دو سال یا سه سال برای بچه‌دارشدن تلاش کرده‌اند و موفق نبوده‌اند، عجیب نیست که دچار احساس بدی نسبت به رابطه جنسی شوند و از آن دوری کنند. زیرا برای این زوج، رابطه جنسی یادآور عدم موفقیت و نقص است و در این موارد خیلی از آقایان دچار اختلال نعوظ می‌شوند و یا علاقه خود به رابطه جنسی را از دست می‌دهند. این می‌تواند رنج‌آور باشد، استرس را زیاد کند و احساس ناتوانی به مرد بدهد و اینها خودشان ریسک فاکتورهای ناباروری هستند.

علت‌های شایع ناباروری مردان
فاکتورهای بیولوژیکی و محیطی زیادی می‌توانند باعث ناباروری در مردان شوند:
. مشکلات اسپرم، از جمله بدشکلی اسپرم، تعداد کم اسپرم و عدم وجود اسپرم در مایع منی.
. اختلالات ژنتیکی، از جمله سندرم کلاین‌فلتر و دیستروفی میوتونیک.
. برخی از عوارض و بیماری‌ها مانند دیابت، بیماری‌های خودایمنی که به اسپرم حمله می‌کنند و فیبروز کیستیک.
. عفونت‌ها از جمله عفونت بیضه، التهاب بیضه و عفونت‌های منتقله از راه جنسی مثل HIV و سوزاک.
. تورم عروق در بیضه‌ها (واریکوسل)
. درمان‌های سرطان مثل شیمی‌درمانی، رادیوتراپی یا جراحی برداشتن بیضه‌ها.
. ترومای بیضه
. اختلالات هورمونی که بر هیپوتالاموس یا غده هیپوفیز اثر می‌گذارند.

احتمال ناباروری مردان در این موارد بیشتر است:
. داشتن شاخص توده بدنی بالای ۲۵ (چاقی یا اضافه‌وزن)
. قرارگرفتن در معرض تشعشعات
. قرارگرفتن در معرض سموم محیطی از جمله سرب، آفت‌کش‌ها یا جیوه
. استفاده از تنباکو، ماری‌جوانا و الکل
. مصرف یک سری از داروها از جمله فلوتامید، اسپیرونولاکتون و بیکالوتامید
. مدت‌زمان‌های طولانی نزدیک به حرارت بودن که دمای بیضه‌ها را بالا می‌برد، مثلاً حمام سونا یا استفاده از ویلچر
. سابقهٔ بیضه‌های پایین نیامده
. سابقه واریکوسل
. مصرف تستوسترون برای درمان تستوسترون پایین
. مصرف استروئیدهای آنابولیک - اندروژنیک یا مکمل‌های حاوی هورمون برای افزایش حجم عضله
. سابقه ابتلا به اوریون

آیا ناباروری مردان قابل‌پیشگیری است؟
با این راهکارها می‌توان ریسک ناباروری در مردان را کاهش داد:
. پرهیز از سیگار و الکل و مواد مخدر.
. محدودکردن بودن در معرض مواد شیمیایی و سمی.
. واکسیناسیون به‌موقع در برابر ویروس‌ها.
. قرارندادن بیضه‌ها در معرض گرما برای مدت‌زمان طولانی.
. پرهیز از غذاهای خیلی چرب و حفظ وزن سالم.

در مواردی که ناباروری مردان وجود دارد از چه غذاهایی باید پرهیز شود؟
مطالعات نشان داده‌اند یک سری از غذاها و نوشیدنی‌ها ممکن است بر کیفیت اسپرم اثر بگذارند:
. گوشت‌های فراوری شده
. شیرینی‌ها
. سویا
. لبنیات
. کنسرو ماهی
. نوشابه‌های گازدار که قند زیاد دارند
. الکل
. کافئین

در عوض از این غذاها بیشتر در رژیم غذایی خود استفاده کنید:
. میوه‌ها و سبزی‌های تازه
. میوه‌های خشک
. حبوبات و بنشن
. ماهی‌های کم‌چرب
. شیر کم‌چرب

علائم اسپرم ناسالم چیست؟
اسپرم ناسالم هیچ علامت واضحی ندارد و تنها راه تشخیص دقیق اسپرم ناسالم، تست آنالیز اسپرم است.