شرایط بنزین در کشورمان مساعد نیست و با ناترازی روبرو هستیم. طبق برخی محاسبات و نقل قول های مسئولان و کارشناسان بنزین با قیمت ۱۸ هزار تومان تولید و با قیمت بالغ بر ۴۰ هزار تومان وارد می­شود و با قیمت  یارانه ­ای به میزان ۱۵۰۰ یا ۳ هزار تومان در اختیار مصرف ­کننده نهایی قرار می­گیرد. این شرایط مشکلاتی را به وجود آورده است که از آن جمله می­توان به قاچاق بنزین و افزایش بی رویه مصرف در کشور اشاره کرد.

برخی کارشناسان معتقدند که بهترین راهکار این است که به واقعی­ سازی قیمت بنزین بپردازیم و آن را با قیمت فوب خلیج فارس در اختیار مصرف­ کنندگان قرار دهیم. به این ترتیب، از یک طرف بستر قاچاق بنزین برچیده می­شود و از طرف دیگر، از مصرف بی رویه جلوگیری می­کنیم.

واقعیت این است که در حال حاضر شرایط لازم برای واقعی­ سازی قیمت بنزین وجود ندارد و دولت و رئیس جمهور نیز بارها افزایش قیمت را رد کرده اند و بر لزوم گفتگوی عمومی و همکاری و هماهنگی بین همه قوا و مردم تاکید کرده بودند.

یکی از مهم­ترین دلایل ناممکنی افزایش قیمت بنزین این است که درآمد مردم به گونه­ ای نیست که بتوانند از عهده قیمت واقعی بنزین برآیند. در این شرایط، برخی مراکز مطالعاتی طرح اختصاص سهمیه بنزین به نفر را مطرح کرده اند. موضوعی که به صورت تلویحی توسط رئیس جمهور هم مطرح شده بود.

بر اساس طرح ارائه شده از سوی مرکز پژوهش­‌های مجلس، هر شهروند ایرانی صرف نظر از این که خودرو دارد یا نه از میزان مشخصی سهمیه بنزین یارانه ­ای در ماه بهره­ مند می­شود. به زعم کارشناسان، اختصاص سهمیه ۵۰ لیتری به ازای هر فرد در ماه می­ تواند نیازهای افراد را برطرف کند.

در طرح اختصاص سهمیه بنزین به نفر، کسانی که بیشتر از سهمیه یارانه­‌ای به بنزین نیاز دارند، باید آن را بخرند و کسانی که اضافه بنزین دارند، می­‌توانند آن را به فروش برسانند. هرچند این ایده در حد پیشنهاد است و هنوز در دستور کار مسئولان قرار ندارد اما بررسی آن میتواند به موضوع کمک قابل توجهی بکند، به ویژه آن که مسئله بنزین در بودجه سال آینده نامشخص است.

در ادامه نظرات جعفر پورکبگانی، نماینده بوشهر، گناوه و دیلم در مجلس را در خصوص اختصاص سهمیه بنزین به نفر و لزوم آوردن این طرح در بودجه ۱۴۰۴ می­خوانید.

بخشی از ناترازی بودجه مربوط به قیمت انرژی است

پورکبگانی با اشاره به این موضوع که در حال حاضر با ناترازی در بودجه که ناشی از ناترازی در حوزه انرژی است، مواجه هستیم، تصریح کرد: نیاز است برای شرایط موجود چاره­ اندیشی داشته باشیم و به اعمال راهکارهایی بپردازیم که از ناترازی موجود در بودجه فاصله بگیریم. در بودجه بسیار وابسته به درآمدهای نفتی هستیم و بارها مقام معظم رهبری تأکید کرده­اند که باید این وضعیت تغییر کند.

وی ادامه داد: در بخش انرژی باید سیاست­ هایی را در حوزه تولید، پالایش، فرهنگ مصرف و مدیریت به اجرا بگذاریم تا در نهایت شاهد حل و فصل امور باشیم. در برنامه هفتم توسعه نیز تصریح شده است که باید به سمت استفاده از ال­ پی­ جی برویم و به متنوع­ سازی سبد مصرف سوخت در کشور بپردازیم.

این نماینده مجلس خاطرنشان کرد: رئیس جمهور به درستی در خصوص وضعیت نابسامان بنزین در کشور صحبت کردند. این سوخت با قیمت بالایی وارد می­شود و با قیمت یارانه ­ای و سرکوب شده به دست مصرف­ک ننده نهایی می­رسد. باید سیاست­ هایی در راستای مدیریت مصرف بنزین در کشور به اجرا بگذاریم.

در کنار طرح بنزین به نفر باید تنوع سبد مصرف سوخت هم محقق شود/ از ال پی جی استفاده کنیم

پورکبگانی گفت: استفاده از ال ­پی ­جی می­تواند به میزان ۱۰ میلیون لیتر در روز میزان مصرف بنزین را کاهش دهد. این سیاست­ ها در کنار اجرای طرح اختصاص سهمیه بنزین به نفر می­تواند کارگشا باشد.

وی ادامه داد: اختصاص سهمیه بنزین به نفر یک طرح عدالت­ محور است. در شرایط فعلی که سهمیه بنزین به خودرو تعلق می­گیرد، عدالتی در توزیع یارانه بنزین شاهد نیستیم. در صورتی که سهمیه بنزین به نفر به فرد و کدملی تعلق بگیرد، عدالت بیشتری در توزیع یارانه بنزین ایجاد می­شود.

این نماینده مجلس گفت: طرح اختصاص سهمیه بنزین به نفر باید طوری اجرایی شود که افراد فاقد خودرو که استفاده­ای از بنزین ندارند، نفع ببرند و چیزی به عنوان یارانه عایدشان شود.

حل مشکل بنزین نیاز به چندین راهکار دارد

وی ادامه داد: طرح اختصاص سهمیه بنزین به نفر باید در قانون بودجه ۱۴۰۴ گنجانده شود. با توجه به مسیر ناترازی و واردات بنزین در سال آتی، نیاز است برای مسئله بنزین اصلاحاتی صورت بپذیرد که به جای افزایش قیمت، با اعطای سهمیه بنزین به نفر، امکان کاهش مصرف بنزین شخصی و همچنین حذف قاچاق و پایان دادن به واردات با منابع ارزی بنزین را دهیم و از همین رو باید در قانون بودجه ۱۴۰۴ به این مسئله پرداخته شود.

این نماینده مجلس خاطرنشان کرد: اختصاص سهمیه بنزین به نفر از جهات مختلف برای کشور نفع دارد. به طور مثال، وقتی افراد بدانند ماهانه میزان مشخصی سهمیه بنزین یارانه‌ای دارند، به مدیریت مصرف‌شان می‌پردازند و کنترل مصرف در کشور اتفاق می‌افتد. وقتی بنزین با قیمت یارانه‌ای و به صورت نامحدود در اختیار مصرف‌کنندگان قرار می‌گیرد، دلیلی برای مدیریت مصرف توسط افراد وجود ندارد و به همین دلیل مصرف به صورت بی رویه افزایش پیدا می‌کند.

پورکبگانی در پایان تأکید کرد: حل و فصل مشکلات حوزه بنزین تنها با یک راهکار شدنی نیست. لازم است چندین روش در کنار یکدیگر به کار گرفته شوند. به طور مثال، همزمان با اجرای طرح اختصاص سهمیه بنزین به نفر باید به سمت استفاده از سوخت­ های جایگزین مانند ال­ پی­ جی برویم.