روزنامه سازندگی/متن پیش رو در سازندگی منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

فقط یک اظهار نظر سیاسی درباره تداوم تنش‌ها کافی است تا قیمت دلار دوباره در مسیر افزایش قرار گیرد. دیروز هم بازار ارز به همین دلیل و در کنار همه عوامل مزمنی که وجود دارد، در مسیر افزایش مجدد قرار گرفت و رکوردهای تازه‌ای ثبت کرد. بازار سرمایه نیز در هفته‌های اخیر دستخوش نوسانات شدیدی شده است. در حالی که برخی از کارشناسان در هفته‌های گذشته، نشانه‌هایی از بهبود و بازگشت اعتماد به بازار را مشاهده کرده بودند با نزدیک شدن به انتخابات ایالات متحده و افزایش تنش‌ها در منطقه، این خوشبینی‌ها رنگ باخته است. فضای عمومی بازار به ‌ویژه در روزهای اخیر تحت تأثیر اخبار و شایعات مربوط به انتقام‌های احتمالی ایران و تحولات ژئوپلیتیکی قرار گرفته و بسیاری از سرمایه‌گذاران را به سمت احتیاط بیشتر سوق داده است.

دیروز شاخص کل بورس تهران با کاهش ۱.۳۸ درصدی به سطح دو میلیون و ۳۲ هزار واحد رسید و خروج پول شدید را ثبت کرد. ریزش بیش از ۲۸ هزار واحدی شاخص کل بورس در حالی رخ داد که ناظران پیش‌بینی کرده ‌بودند.
دیروز همچنین قیمت دلار در بازارهای غیررسمی وارد کانال ۷۰ هزار تومانی شد. پیش از این در التهابات نیمه دوم فروردین ‌ماه سال جاری، فعالان غیرنقدی بازار در ساعاتی اقدام به نرخ‌دهی شاخص ارزی در حوالی رقم ۷۰ هزار تومان کرده بودند. در آن زمان نرخ نقدی حوالی رقم ۶۷ هزار تومان ثبت شد. در نتیجه روز گذشته نرخ نقدی شاخص ارزی برای نخستین بار در تاریخ معاملاتی خود وارد کانال ۷۰ هزار تومانی شد. هر دلار در واپسین معاملات بازار دیروز با رشد ۹۰۰ تومانی نسبت به نرخ روز پیشین در رقم ۷۰ هزار و ۱۰۰ تومان به ‌فروش رسید. همچنین هر قطعه سکه طلا طرح جدید با رشد یک میلیون و ۶۸۰ هزار تومانی در رقم ۵۴ میلیون و ۸۵۰ هزار تومان ثبت شد.

به عقیده ناظران، رویدادهای سیاسی در کنار عوامل اقتصادی سبب شده تا معامله‌گران از دارایی‌های پرریسک مانند بازار سهام خارج و به سمت دارایی‌های امن‌تری مانند ارز و طلا حرکت کنند. در نتیجه این تغییر رویکرد معامله‌گران سطح تقاضا در بازارهای امن افزایش یافته و به‌ همین دلیل شاخص‌ها درحال رکوردشکنی هستند. از جمله مهم‌ترین عوامل اقتصادی که می‌توان در توجیه رفتار معامله‌گران بیان کرد شرایط تورمی کشور، کاهش درآمد‌های ارزی و کسری بودجه است. در شرایط تورمی میل افراد نسبت به خرید ارز افزایش می‌یابد چراکه این افراد در این صورت می‌توانند دارایی‌های خود را از موج تورمی در امان نگاه دارند. همچنین کسری بودجه دولت و کاهش درآمدهای ارزی ناشی از کاهش صادرات نیز از دیگر دلایل اقتصادی است که به افت ارزش ریال و افزایش قیمت دلار دامن می‌زند. به گفته عبدالناصر همتی، وزیر اقتصاد، دولت هم‌اکنون با حدود ۸۵۰ هزار میلیارد تومان کسری بودجه مواجه است. بعد از این اظهار نظر مباحث زیادی در تایید یا رد رقم ۸۵۰ هزار میلیارد تومانی شکل ‌گرفت اما باید گفت حتی اگر کسری بودجه به این میزان نباشد نیز رقم قابل توجهی است که فضای اقتصاد کشور را شدیدا تحت تاثیر قرار می‌دهد. به طور معمول دولت‌ها از مسیرهای مشخصی اقدام به رفع کسری بودجه می‌کنند که دو مورد از شایع‌ترین این مسیرها، افزایش نرخ ارز و چاپ پول است. دولت با چاپ پول موجب افزایش نقدینگی بدون پشتوانه می‌شود که این امر ارزش پول ملی را تضعیف می‌کند. اما به عقیده تحلیلگران در هفته‌های اخیر تاثیر عوامل سیاسی از عوامل اقتصادی بیشتر بوده ‌است. هم‌زمان با تشدید تنش‌های نظامی میان گروه‌های محور مقاومت و نظامیان صهیونیست، انتظارات تورمی فعالان بازار تشدید شده است. تبادل آتش مستقیم میان تهران و تلاویو با افزایش ریسک گسترش جنگ، بازار ارز را با افزایش سطح تقاضا مواجه کرده است. وقوع جنگ از چند جهت می‌تواند منجر به افزایش قیمت ارز در بازار کشور شود. اخبار درگیری‌های نظامی به افزایش نااطمینانی اقتصادی و سیاسی منجر می‌شود. این نااطمینانی باعث می‌شود، مردم و سرمایه‌گذاران به دنبال دارایی‌های امن‌تر برای محافظت از ارزش دارایی‌های خود باشند که معمولاً دلار یکی از این دارایی‌هاست. از سوی دیگر وقوع جنگ در نزدیکی مرزهای کشور یا در مسیرهای مهم تجاری و اقتصادی، نگرانی‌ها از اختلال در تأمین کالاها و منابع اولیه و کاهش تجارت بین‌المللی را افزایش می‌دهد.