مسعود پزشکیان بارها بر رفع فیلترینگ تاکید کرده است. حتی  در زمان انتخابات هم وقتی از قول او شایعه سازی کردند که پزشکیان قول رفع فیلتر نداده است، ستاد انتخاباتی‌اش واکنش نشان داد و اعلام کرد که  موضع دکتر پزشکیان در مخالفت با سیاست‌های فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌ها در دوران تبلیغات انتخاباتی و حتی پیش از آن مشخص است.

بعد از انتخابات هم پزشکیان بر رفع فیلترینگ تاکید کرد و حتی مهدی طباطبایی، معاون ارتباطات و اطلاع رسانی نهاد ریاست جمهوری در یک پست اینستاگرامی با اشاره به کیفیت پایین اینترنت کشور و لزوم افزایش سرعت آن برای رفاه حال مردم کشور، رفع فیلتر پلتفرم‌های مختلف را جزو تعهدات دولت پزشکیان دانست و نوشت: «صداقت و وفای به عهد سرمایه اصلی و خصیصه ذاتی رئیس‌جمهور پزشکیان است. مسئله ساماندهی و ارتقای سرعت اینترنت و رفع فیلترینگ در یک مسیر قانونی و منطقی حل و انتظارات به حق جامعه برآورده خواهد شد. با شتاب زدگی در موضع گیری‌ها و قضاوت‌های زودهنگام راه را برای حل مشکلات صعب و دشوار نکنیم».

پزشکیان در تازه‌ترین اظهارنظر گفت: «ما معتقدیم این روند {فیلترینگ} به نفع مملکت نیست و باید اصلاح شود، تلاش می‌کنیم با تفاهم و ایجاد نگاه و زبان مشترک کار را پیش ببریم .ما درباره رفع فیلترینگ به حرف‌هایی که زده‌ایم تا آخر پایبندیم و تلاش می‌کنیم آنها را در عمل پیاده کنیم».

او در حاشیه تقدیم لایحه بودجه ۱۴۰۴ به مجلس گفت : درباره رفع فیلترینگ وزیر ارتباطات، اطلاعات را جمع‌آوری کرده که  در جلسه سران گزارش آن قرائت و مقرر شد گزارش‌های مجلس و قوه قضاییه نیز ارائه و جمع‌بندی شود تا در مرحله بعدی درباره آن به تصمیم برسیم.

به گفته پزشکیان «این موضوع، کاملاً کارشناسی است، ما معتقدیم این روند به نفع مملکت نیست و باید اصلاح شود. درباره چگونگی اصلاح آن نیز در تلاشیم با تفاهم و ایجاد نگاه و زبان مشترک کار را پیش ببریم تا اختلافی صورت نگیرد».

حرکت بدور از هیجانات

اکنون برای تحقق وعده رئیس‌جمهور توپ در زمین ستارهاشمی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات دولت چهاردهم است.

‌هاشمی هم بارها اعلام کرده که به دنبال محقق کردن رفع فیلترینگ طبق دستور رئیس جمهور است، اما چرا هنوز این موضوع حل نشده است؟‌هاشمی استدلال‌هایی دارد ،مانند اینکه نباید هیجانی عمل کرد.

او  در جدیدترین اظهارنظر گفته :«اقدامات به صورت جدی در دستور کار جدی دولت است و امیدواریم که زودتر این موضوع هم به نتیجه برسد».

او همچنین گفته به صورت طبیعی نگاه ما در وزارت ارتباطات بر ایجاد همگرایی و وفاق است. ما از تصمیمات هیجانی پرهیز می‌کنیم. سعی می‌کنیم تصمیماتی که گرفته می‌شود پایدار باشد که عملاً امکان برگشت آن وجود نداشته باشد.

هاشمی اعتقاد دارد باید با اقناع‌سازی، اجتماع‌سازی و توافق برای رفع مسئله فیلترینگ تلاش کرد.  

هاشمی همچنین گفته که محور این کار شورای عالی فضای مجازی و مرکز ملی فضای مجازی است اما سلسله جلساتی برگزار شده و پیگیری می‌کنیم و اجازه بدهید این موضوعات را در فضای کارشناسی دنبال کنیم.

وزیر ارتباطات دلیلی هم برای رفع فیلترینگ دارد و این دلیل را در شبکه اجتماعی ایکس عنوان کرد. او نوشت:« به عنوان یک متخصص، تاکید می‌کنم که نقش فیلترشکن‌ها در بسیاری از حملات سایبری علیه زیرساخته‌های حیاتی کشور، همان نقش پیاده‌نظام نفوذی دشمن است».

مقاومت به چه قیمتی؟

البته رفع فیلترینگ را شماری از نمایندگان مجلس  هم دنبال می کنند . محمد موحد نایب‌رئیس کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی با انتشار پستی در اینستاگرام، اعلام کرد :« بهتر است به سمت رفع فیلترینگ برویم. اعتقاد دارم برای رونق کسب‌وکارهای اینترنتی و آرامش خاطر مردم و جلوگیری از هزینه‌های سنگینی که بر هموطنان برای تهیه فیلترشکن‌ها تحمیل می‌شود، باید با درایت و نظارت مناسب به سمت رفع فیلتر برویم».

 موحد افزوده: «در همه کشورهای غربی و پیشرفته و جوامعی که داعیه حقوق بشر و حریم خصوصی را دارند نیز فضای مجازی مدیریت می‌شود و در مواقع خاص و بنا به ضرورت‌های ملی و حاکمیتی خود، محدودیت‌های مناسب را برای دسترسی مردم‌شان ایجاد می‌کنند. اکنون نیز کشور ما در شرایط عادی است و به ریاست محترم جمهور، وزیر محترم ارتباطات و اعضای شورای عالی فضای مجازی پیشنهاد می‌دهم به سمت رفع فیلترینگ البته با در نظر گرفتن حریم خانواده‌ها و مبانی ارزشی جامعه قدم بردارند».

محمدحسن آصفری، نماینده دوره یازدهم مجلس، هم  گفته که «موضوع فیلترینگ راه‌حل مدیریت و نظارت بر فضای مجازی نیست؛ چرا که امروز دنیا، دنیای باز اطلاعات است و نمی‌شود با فیلترینگ با فضای مجازی مبارزه کرد».

او افزوده: «فیلترینگ زمینه‌ای شده است برای افرادی خاص که با فروش فیلترشکن‌ها پول به جیب بزنند و از این موقعیت سوءاستفاده کنند با فیلترینگ نمی‌شود فضای مجازی را مدیریت کرد، اما با تولید محتوا می‌توان فضا را مدیریت کرد».

به گفته آصفری« باید قبل از اینکه فضای مجازی و پلتفرم‌ها را فیلتر می‌کردیم، پلتفرم‌های بومی باکیفیت و کارآمدی ایجاد می‌کردیم. امروزه وقتی مردم می‌بینند نیازهایشان از پلتفرم‌های داخلی تامین نمی‌شود، به سراغ پلتفرم‌های خارجی می‌روند فیلترینگ برای چه کسانی رانت ایجاد کرده است درآمد حاصل از فروش فیلترشکن‌ها سالانه بیش از ۵۰هزار میلیارد تومان است که حتی مالیات هم نمی‌پردازند.»

موافقان فیلترینگ چه می‌گویند؟

برخی از موافقان فیلترینگ که اتفاقا عضو شورای عالی فضای مجازی هستند، معتقدند «مگر می‌توانیم محتواهایی را که کشورهای اروپایی نام آن را تجارت گذاشته‌اند و ضدارزش‌های دینی و انقلابی ما هستند ، آزاد بگذاریم؟ » 

به عقیده آنها، سامانه فیلترینگ در همه کشورهای دنیا وجود دارد و در ایران نیز براساس ارزش‌های انقلاب اسلامی است. 

موافقان فیلترینگ می‌گویند :« فیلترینگ در کشور قانون دارد، اکثر فیلترینگ‌هایی که تاکنون انجام شده براساس قانون کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه بوده است.» 

علی لاریجانی عضو شورای عالی فضای مجازی هم درباره مقاومت برخی از اعضای این شورا در برابر رفع فیلترینگ گفته که «مشکل عمده ای که متدینین در مورد فیلترینگ دارند این است که تصاویر مستهجن در فضای مجازی وجود دارد.ایشان(دبیر شورای عالی فضای مجازی) گفت راه حل‌هایی است. به هرحال عقاید مختلفی وجود دارد. مهم این است که از فضای مجازی درست استفاده شود.»

این عضو شورای عالی فضای مجازی اعتقاد دارد دولت تصمیمی می‌گیرد که هم نگرانی متدینین رفع شود و هم فضا باز شود تا راحت بتوان کسب و کار را راه انداخت.

وعده‌ها محقق خواهد شد؟

در سطح کلان و روی کاغذ، دولت تصمیم به رفع فیلترینگ دارد و طبیعتا دوست دارد که گشایشی صورت بگیرد ولی باید بتواند نظرات موافقان فیلترینگ را جلب کند و برای رفع  دغدغه این قشر به دنبال راه حل‌هایی است که در این میان فیلترینگ هوشمند برای آن بخش از محتواهای نامناسب پیشنهاد شده  است.  

البته به گفته کارشناسان، اکنون تمام این محتوا میان سرور و دستگاه‌های کاربران همه رمزگذاری شده است و  کسی نمی‌تواند در آن دخالت کند.

از این رو به گفته برخی کارشناسان بهترین گزینه، دیپلماسی و ابزارهای سیاسی و همکاری با نمایندگی‌های اصلی شبکه‌های اجتماعی فیلترشده است. 

با همه این تفاسیر دولت امیدوار است ‌که این وعده تحقق خواهد یافت.

علی ربیعی، دستیار اجتماعی رئیس‌جمهور در شبکه اجتماعی ایکس خبر داده که به رغم مقاومت‌های زیاد با توافق‌سازی، قدم‌های موثری نیز در رفع فیلترینگ برداشته شده است که به زودی شاهد آن خواهیم بود. 

عزت الله ضرغامی، عضو شورای عالی فضای‌ مجازی هم در پاسخ به این سوال که آیا وضعیت فیلترینگ تغییر خواهد کرد ، گفت: « در مملکت حتما با مطالبات به حقی که مردم دارند اتفاقات به موقع و به درستی انجام خواهد شد.»

حال باید منتظر شد و دید که در جلسه شورای عالی فضای مجازی سرانجام فیلترینگ چه خواهد شد؟