اعتماد/متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

انتخابات امریکا پس از یک‌سال از نخستین مرحله رقابت‌ها به ایستگاه پایانی خود می‌رسد. با همه فراز و فرودها، در روزی که فردای آن انتخابات برگزار می‌شود، همچنان با یکی از مبهم‌ترین انتخابات تاریخ امریکا از نظر پیش‌بینی نتیجه مواجه هستیم.

معمولا آخرین نظرسنجی‌ها روز سوم نوامبر (یکشنبه) منتشر می‌شوند. تا این لحظه بازخوانی نظرسنجی‌ها، افق مشخصی پیش روی قرار نمی‌دهند و با اما و اگرهای فراوان مواجه هستند. این‌بار نظرسنجی‌ها به عینه اعتراف کرده‌اند که نمی‌دانند چه کسی پیروز انتخابات خواهد بود و تنها نقطه اتفاق این نظرسنجی‌ها، قرار داشتن نتایج در دامنه خطا و در نتیجه برخوردار دانستن هر دو کاندیدا از شانس نزدیک پیروزی است.

شانس پیروزی ترامپ:
کم‌انگاری آرای ترامپ/ در دو دوره اخیر انتخابات امریکا، نظرسنجی‌ها در پیش‌بینی رای ترامپ، دست پایین داشته‌اند و هر بار ترامپ (چه ۲۰۱۶ که پیروز شده و چه ۲۰۲۰ که بازنده بوده)، رایی بیش از پیش‌بینی‌ها به دست آورده است. در سال ۲۰۲۰ در اغلب پیش‌بینی‌ها بایدن بین ۵ تا ۸ درصد در ایالت‌های کلیدی از ترامپ پیش بود. اما در نتیجه نهایی با رایی میلیمتری در هر ایالت و با اختلاف تنها نیم درصد در جورجیا، آریزونا و کمتر از یک درصد در ویسکانسین از ترامپ پیش افتاد. در پیش‌بینی رای ملی نیز بایدن بیش از ۸ درصد از ترامپ پیش بود، اما این رقم در نتیجه نهایی تنها ۴ درصد بود. اگر در انتخابات اخیر، نظرسنجی‌ها خود را تصحیح نکرده و همچنان رای ترامپ را کمتر از واقعیت پیش‌بینی کرده باشند، در این صورت با توجه به آنکه در نتیجه نهایی بسیاری از ایالت‌های کلیدی، هریس تنها حدود یک درصد یا کمتر از یک درصد پیشتاز است و در سطح ملی نیز پیشتازی او کمتر از یک درصد است، باید منتظر پیروزی ترامپ بود.

پیش‌بینی متوسط موسسات نظرسنجی / وبگاه «فایو ترتی ایت» که متوسط بیش از پانصد نظرسنجی را منتشر می‌کند و در انتخابات ۲۰۲۰ حامی بایدن نیز بوده و نتیجه آن انتخابات را درست پیش‌بینی کرده بود، همچنان شانس ترامپ را در روز دوشنبه، ۵۴ به ۴۶ بیش از هریس می‌داند که قابل توجه است و احتمال کمتر از یک درصد به تساوی می‌دهد. شرط‌بندی‌ها/ چنانکه قبلا بیان شد، شرط‌بندی‌ها بخشی از رفتار بازار به انتخاباتند. در شرط‌بندی‌ها هم به‌رغم تغییرات، همچنان شانس ترامپ بیش از هریس دانسته شده است و پس از تنزل شدید ترامپ در روز یکشنبه در روز دوشنبه قدری بهبود پیدا کرد.

رای شرمگین/ ترامپ شخصیت موجهی در نزد طبقه تحصیلکرده محسوب نمی‌شود و بسیاری از آرای او از سفیدهای فاقد مدرک دانشگاهی است. اگر کسانی بخواهند از تحصیلکردگان یا رنگین‌پوستان به او رای دهند، ممکن است، رای خود را پنهان سازند یا در نظرسنجی‌ها ابراز نکنند.

خشم پنهان / ترامپ باخت خود را در انتخابات قبلی ناشی از دستکاری آرا می‌داند. هواداران متعصبی دارد که از باخت او خشمگینند، انگیزه بسیاری برای ورود به انتخابات و رای حداکثری دارند. اینکه تا چه اندازه نظرسنجی‌ها آنها را دیده باشند، مشخص نیست.

همچنین معلوم نیست انگیزه طرفداران هریس در سطح طرفداران ترامپ باشد.

انتقام از دموکرات‌ها/ دموکرات‌ها، در قبال موضوعاتی نظیر غزه، با حمایت از طبقات ضعیف سیاست و رفتاری دوگانه داشته‌اند. ممکن است برخی افراد مردد، در انتقام از بی‌عملی دموکرات‌ها، نهایتا به ترامپ رای داده و نهایتا وزن رای او را افزایش بدهند.

ایلان ماسک‌ها / ابرسرمایه‌دارانی چون ایلان ماسک با در اختیار داشتن نبض رسانه‌ای چون «ایکس» و هزینه‌های بسیار سنگین و قرعه‌کشی‌های میلیون دلاری مداخله‌ای در انتخابات دارد که بی‌سابقه است و از سوی منتقدان به نوعی خرید یا اغوا و جهت دادن به آرا متهم شده است. در این حال احتمال تاثیر آن را بر برخی افراد در افزایش وزن رای ترامپ نباید کم شمرد. برخی بر این باورند که این حضور برنامه امریکا برای نظم جدید جهانی است که در آن تجاری‌سازی سیاسی و ابرسرمایه‌داران محوریت اصلی را خواهند داشت و اصلا ترامپ گزینه دولت پنهان امریکاست.

شانس پیروزی هریس:
پیشتازی ملی/ چنانکه وبگاه «فایو ترتی ایت» نشان می‌دهد، در سطح ملی هریس نزدیک یک درصد پیش است، این عدد طبق موسسه یوگاو ۲ درصد و طبق موسسه دیلی‌تلگراف نیم درصد است. البته پیشتازی در سطح ملی تضمین‌کننده نیست و تاکنون 5 بار کاندیدای پیشتاز در سطح ملی در نتیجه نهایی بازنده بوده است.

نظرسنجی گالوپ/ در نظرسنجی موسسعه معتبر گالوپ، ۳۲ درصد به دموکرات‌ها و ۲۹ درصد به جمهوری‌خواهان گرایش و ۳۷ درصد دیدگاه مستقل داشته‌اند. این نظرسنجی در سطح ملی است؛ اما اگر در ایالت‌های کلیدی هم قابل تطبیق باشد آنگاه به نفع هریس تفسیر می‌شود.

آرای الکترال/ اما در سطح الکترال که مهم‌تر است، طبق آخرین نظرسنجی سی‌ینا / نیویورک‌تایمز، هریس را در ایالت‌های کلیدی جورجیا (۱+)، نوادا (۳+)، کارولینای شمالی (۲+) و ویسکانسین (۲+) پیشتاز می‌داند و پیشتازی ترامپ تنها در آریزونا (۴+) است. طبق این نظرسنجی در ایالت‌های پنسیلوانیا و میشگیان نیز هر دو کاندیدا شانه به شانه‌اند.

در نظرسنجی واشنگتن‌پست که متوسط نظرسنجی‌های معتبر است، هریس در نوادا (۱+)، ویسکانسین (۲+)، میشیگان (۲+) و پنسیلوانیا (۱+) از ترامپ پیش است و ترامپ در آریزونا (۲+)، جورجیا (۲+) و کارولینای شمالی (۱+) از هریس پیش است. موسسه یو گاو، هریس را در کارولینای شمالی نیز (۲+) پیش می‌داند. اگر این نتایج همین گونه باشد، همچنین با توجه به موارد بعد، آنگاه احتمال شانس پیروزی هریس پررنگ خواهد بود.

آرای سنا/ تمام این نظرسنجی‌ها در دامنه خطا هستند و تضمینی ندارند. اما وضعیت آرای مجلس «سنا» که همزمان در 5 ایالت کلیدی آریزونا، نوادا، میشیگان، کارولینای شمالی و ویسکانسین برگزار می‌شوند، طبق آخرین نظرسنجی سی‌ینا / نیویورک‌تایمز بلااستثنا، کاندیداهای دموکرات‌ها را پیشتاز نشان می‌دهد که به نوعی می‌تواند معنی بخش آرای هریس در این ایالت‌ها نیز باشد.

نظرسنجی آیووا / چنانکه دیروز مطرح شد، در یک نظرسنجی غیرمنتظره در آیووا نیز هریس ۳ درصد از ترامپ پیش افتاده در حالی که ماه قبل ۴ درصد عقب بوده است. اگر این نظرسنجی‌ها صحت داشته باشد، می‌تواند به ایالت‌های کلیدی دیگر که هریس پیشتاز است، اعتباربخشی کند. به شرط آنکه نظرسنجی‌ها از انتخابات قبلی، اشکالات خود را تصحیح کرده باشند.

تحول در بازار شرط‌بندی/ پس از انتشار همین نظرسنجی بود که بازار شرط‌بندی روی انتخابات با تحول جدی مواجه شد. به‌طور مثال در حالی که تا دو روز پیش موسسه مشهور «کشی» برای پیروزی ترامپ ۶۴ درصد شانس قائل بود، این رقم روز دوشنبه به حدود ۵۲ درصد تنزل کرد. اما در مقابل، شانس خانم هریس به سرعت از ۳۵ درصد به ۴۹ درصد افزایش یافت.

آرای زنان و موضوع سقط جنین/ تاکنون حدود ۸۰ میلیون تن در رای‌دهی زودهنگام شرکت کرده‌اند. از این تعداد، حدود 10 درصد پیشتازی زنان دیده می‌شود. اگر این روند در روز انتخابات تداوم پیدا کند، با توجه به آنکه طبق نظرسنجی ایپسوس، ۵۶ درصد زنان به هریس رای می‌دهند، شانس هریس افزایش خواهد یافت. برداشت نه چندان مثبت زنان از شخصیت ترامپ که مشهور به ضدزن شده است و دیدگاه لیبرال هریس در خصوص سقط جنین و رنگ پوست او موجب جلب نظر زنان به هریس به ویژه در نزد زنان سیاه، زنان تحصیلکرده و زنان جوان شده است.

روندها و دولت پنهان/ هریس به سیستم رسمی امریکا نزدیک‌تر است و ترامپ ضدساختارهای داخلی و بین‌المللی محسوب می‌شود و شرایط داخلی و بین‌المللی، آماده تنش‌هایی بیش از آنچه جاری است، نخواهد بود. این دیدگاه وجود دارد که دولت پنهان امریکا نهایتا او را بر ترامپ ترجیح خواهد داد. راهی برای اثبات یا رد این دیدگاه وجود ندارد، اما تصور بر این است که حداقل در شرایط برابر، احتمالا هریس بر ترامپ ترجیح داده خواهد شد.

میلیمتری بودن رقابت آیا به معنی نزدیک بودن الکترال است؟
میلیمتری بودن رقابت صرفا به معنی نزدیک بودن آرای دو کاندیدا در ایالت‌های کلیدی است و لزوما به معنی نزدیک بودن سرجمع آرای فردی یا سرجمع نهایی آرای الکترال نیست، چراکه اگر کاندیدایی در یک ایالت کلیدی ولو با چند هزار رای پیروز شود، کل آرای آن ایالت را به دست خواهد آورد. مثلا در انتخابات ۲۰۲۰ بایدن تنها با اختلاف 5 هزار رای در ایالت جورجیا انتخابات را برد و همه ۱۶ رای الکترال آن را به دست آورد یا در ایالت آریزونا با همین میزان همه ۱۱ رای الکترال آن را کسب کرد و نهایتا بایدن با ۳۰۶ رای الکترال در برابر ۲۳۲ رای الکترال ترامپ برنده شد یا در انتخابات ۲۰۱۶ ترامپ در برابر هیلاری کلینتون، ۳۰۶ رای الکترال کسب کرد. در یکی از نزدیک‌ترین انتخابات تاریخ امریکا در سال ۲۰۰۰، جورج بوش پسر با ۲۷۱ رای در برابر «الگور» با ۲۶۶ رای الکترال برنده انتخابات اعلام شد. جالب آنکه جورج بوش در ایالت فلوریدا تنها با حدود ۵۰۰ رای بیش از الگور، همه ۳۰ رای الکترال فلوریدا را کسب کرد و با رای دادگاه برنده اعلام شد.

از این روی در نتیجه نهایی انتخابات نزدیک، ممکن است در رقابتی میلیمتری در ایالت‌های کلیدی، یک کاندیدا، آرای یک ایالت یا چند ایالت کلیدی را کسب کند و مجموعا بین ۲۷۰ تا حدود ۳۲۰ یا حتی بیش از این رای الکترال به دست آورد. اما در نمونه‌ای از رقابت‌های یک سویه نظیر ۲۰۰۸، کاندیدایی چون اوباما با ۳۶۵ در برابر تنها ۱۷۳ رای جان مک کین برنده شد.

شرایط استثنایی سنا و کنگره:
همزمان با انتخابات ریاست‌جمهوری، انتخابات سنا و کنگره در برخی ایالت‌ها برگزار می‌شود. نظیر انتخابات ریاست‌جمهوری، نظرسنجی‌ها در انتخابات کنگره و سنا وحدت نظر ندارند. برخی کنگره را برای دموکرات‌ها و سنا را برای جمهوری‌خواهان دانسته‌اند. و برخی هر دو مجلس را در یک سو قرار داده‌اند. اگر در یکی از احتمالات، رییس‌جمهور، سنا و کنگره هر سه در یک سو واقع شود، از اتفاقاتی است که می‌تواند تاثیرات بلندمدتی بر آینده امریکا چه در تغییرات قوانین و چه در انتخاب اعضای دادگاه عالی و... به‌طور کلی دموکراسی امریکایی بگذارد.

جمع‌بندی:
در یادداشت‌های ده‌گانه تلاش شد، روند انتخابات امریکا گام به گام ارزیابی و تحلیل شود. از ابتدا مشخص بود که با انتخاباتی فشرده مواجه هستیم که عدم قطعیت شاخصه آن است. متاسفانه نظرسنجی‌ها کمکی به شفافیت نتیجه نکرد و همچنان بر این عدم قطعیت تصریح دارد. فاکس‌نیوز نزدیک به ترامپ و نیویورک‌تایمز نزدیک به هریس در آخرین جمع‌بندی خود تا لحظه نگاشتن این یادداشت، نتایج نظرسنجی‌ها را بیش از آن نزدیک دانستند که بتوان بر اساس آن برنده‌ای اعلام کرد. سی‌ان‌ان نیز بر بسیار نزدیک بودن رقابت در ایالت‌های کلیدی تاکید دارد. نشریه «اکونومیست» نیز در این چند روز چندین بار شانس ترامپ و هریس را جابه‌جا کرد و در آخرین جمع‌بندی تا ظهر دوشنبه، شانس پیروزی ترامپ و هریس را ۵۰ به ۵۰ با احتمال بیشتر هریس دانسته است. نت سیلور، تحلیلگر ارشد هم که پیش‌تر ترامپ را برنده حتمی انتخابات می‌دانست، در شامگاه گذشته، نظر خود را تغییر داده و انتخابات را یک رقابت بسیار نزدیک و غیرقابل پیش‌بینی با اندکی شانس بیشتر ترامپ (51 و نیم درصد) در برابر ۴۹ درصد برای هریس دانست.

در یک سو ترامپ است که هر نتیجه‌ای غیر از برد خود را تقلب می‌داند و در سوی دیگر هریس که رقیب خود را فاشیست و عین تباهی می‌نامد. بیشتر احتمال می‌رود که جامعه قطبی شده امریکا، در معرض عبور از یکی از گردنه‌های خطرناک، پرتنش و پیش‌بینی‌ناپذیر قرار گرفته باشد. شکاف‌ها تا آنجاست که «آلن لیچمن»، مورخ مشهور می‌گوید خود و خانواده‌اش صرفا به دلیل پیشگویی برد احتمالی هریس مورد تهدید جانی قرار گرفته‌اند. او می‌گوید اگر ترامپ برنده شود، دموکراسی به سرنوشت دیگری مبتلا خواهد شد.

در هر صورت با هر نتیجه‌ای، این پیش‌بینی وجود دارد که تردید و تاخیر در نتایج و بحران سیاسی یا خیابانی از نتایج این انتخابات خواهد بود و تعجبی ندارد اگر کار ایالت‌هایی یا کل انتخابات به دادگاه کشیده شود.

از اشکالات نظرسنجی‌های امریکا آن است که میزان مشارکت در انتخابات را اعلام نمی‌کنند. امریکا نظیر بسیاری از کشورها اگر مشارکت بالاتر باشد، شانس دموکرات‌ها و اگر پایین باشد شانس محافظه‌کاران (اینجا جمهوری‌خواهان) بیشتر خواهد بود. متاسفانه به دلیل ندانستن میزان مشارکت، ارزیابی از نتیجه احتمالی دشوارتر شده است. نهایتا نگارنده با توجه به روندها و ابهام عمیق نظرسنجی‌های در دسترس، شکیبایی را بر پیشگویی ترجیح داده و با توجه به واقعیت‌های این انتخابات تا این لحظه، از هیچ نتیجه‌ای اعم از برد نزدیک یا با فاصله ترامپ یا برد نزدیک یا با فاصله هریس تعجب نخواهد کرد. مگر آنکه تحولاتی آنی منجر به وضوح شرایط شود.