کیهان/متن پیش رو در کیهان منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

روزنامه زنجیره‌ای هم‌میهن، از محمدجواد ظریف به عنوان «دیپلمات در سایه» یاد کرد و با کلیشه‌ای خواندن موضع مقامات رسمی دولت درباره انتخابات آمریکا مدعی شد: اظهارات و موضع‏‌گیری‏‌های محمدجواد ظریف پس از انتخاب ترامپ می‏‌تواند مبنای یک استراتژی در شرایط جدید باشد(!)

هم‌میهن در یادداشتی با عنوان دیپلمات در سایه که عنوان دولت در سایه را تداعی می‌کند، نوشت: اگر بخواهیم لیست دارایی و سرمایه‌های ملی را ردیف کنیم، فهرست بلندبالایی از منابع هیدروکربوری تا ذخایر و معادن گران‌سنگ و مزیت‌های جغرافیایی و اتمسفر بی‌نظیر طبیعی و میراث تاریخی و جاذبه‌های توریستی و... را می‌توانیم نام ببریم. اما معمولاً کمتر کسی در وهله نخست سراغ مهم‌ترین مزیت و قابلیت ملی یعنی سرمایه‌های انسانی می‌رود. ظریف، یکی از این سرمایه‌هاست که این روزها همه‌چیز دست به دست هم داده تا نقش و جایگاهی ممتاز و متمایز در راستای منافع ملی ایفا کند. آقای دیپلمات شاید بهتر از خیابان‌های تهران و محافل سیاسی داخلی، با پیچ‌وخم‌های سیاست‌ورزی در واشنگتن و نیویورک آشنا باشد و این مزیتی است که هیچ سیاستمدار و دیپلمات ایرانی از آن برخوردار نیست و در بزنگاهی که یک‌بار دیگر شاهد حضور ترامپ در کاخ‌سفید خواهیم بود، می‌تواند بسیار به کار آید. عموم مقامات رسمی و چهره‌های شاخص سیاسی، با انتخاب مجدد ترامپ ترجیح داده‌اند در قالب جمله کلیشه‌ای «برای ما فرقی نمی‌کند که چه کسی رئیس‌جمهوری آمریکا باشد» از کنار این موضوع گذر کنند؛ که البته هم با توجه به حساسیت موجود پیرامون این مقوله و عقبه و سابقه طی‌شده، شاید بتوان به آنان حق داد که چنین واکنشی از خود نشان دهند اما تنها کسی که در این میان واکنشی متفاوت از خود نشان داد، دکتر محمدجواد ظریف، معاون راهبردی رئیس‌جمهور بود که خطاب به ترامپ گفت: «آقای ترامپ باید نشان بدهد که سیاست‌های غلط گذشته را دنبال نمی‌کند. حتماً ترامپ متوجه شده است که سیاست فشار حداکثری که ایشان شروع کرد، باعث شد که ایران غنی‌سازی‌اش از 3/5 درصد به ۶۰درصد برسد و تعداد سانتریفیوژ‌ها نیز افزایش پیدا کند. ایشان اهل محاسبه است، باید محاسبه‌ای بکند، چرتکه‌ای بیندازد، ببیند که سود و زیان آن سیاست چه بوده و آیا کماکان می‌خواهد آن سیاست زیان‌بار را ادامه بدهد یا عوض کند.»
هم‌میهن می‌افزاید: «این پالس‌های ارسالی از سوی ظریف که توأمان بیم و انذار می‌دهد و عواقب تکرار سناریوهای خصمانه گذشته را گوشزد می‌کند و در عین ‌حال به ترامپ یادآور می‌شود که شرایط متفاوت این برهه را لحاظ و زمینه‌ای برای تغییر رویکرد را مهیا کند، نشان می‌دهد که ظریف با درک درست از جایگاه ممتاز و ویژه خود در این برهه حساس به جای انفعال و بی‌عملی و سخنان کلیشه‌ای به دنبال زمینه‌سازی برای گره‌گشایی در این کلاف سردرگم و هزینه‌کرد از آبرو و حیثیت خود در راستای روزنه‌گشایی در برابر دیواری به سختی ترامپ است. ظریف در دوران وزارت امورخارجه خود همزمان با روی کار آمدن ترامپ نیز بیکار ننشست و نشان داد که در قالب یک دیپلمات عملگرا از هیچ کوشش و تلاشی دریغ نمی‌ورزد. حال البته او در مقام وزارت امورخارجه نیست و سمت رسمی در این حوزه ندارد؛ اما این درست همان چیزی است که در این شرایط به کار دستگاه دیپلماسی ایران می‌آید. او قیدوبندهای دیپلمات‌های رسمی را ندارد و می‌تواند با فراغ بال راحت‌تری آن چیزی را که نشان داده استاد متبحری در آن است، به میدان بیاورد. ظریف بارها نشان داده در حوزه دیپلماسی عمومی و رسانه‌ای به‌خصوص در حوزه آمریکا با توجه به شناخت تمام‌عیار و چندده‌ساله با چم‌وخم‌های حوزه سیاست خارجی ایالات‌متحده و بازیگران مهم و تعیین‌کننده آن، می‌تواند نقشی معادله‌ساز و متوازن‌کننده ایفا کند. اظهارات چند روز اخیر او پس از پیروزی ترامپ نیز نشان‌دهنده آن است که وی با همه مخاطرات و ناملایمات محتمل، آماده این نقش‌آفرینی و ایفای رسالت تاریخی خود است و کاش این ظرفیت را قدر بدانیم و استراتژی هدفمند و عمل‌گرایانه‌ای را در این زمینه پی‌ریزی و پیگیری کنیم».

کنایه روزنامه هم‌میهن به «موضع کلیشه‌ای» در واقع تخطئه ادبیات درست رئیس‌جمهور و وزیر امور خارجه و تلاش برای ایجاد دولت در دولت است؛ چه اینکه آقای پزشکیان تاکید کرد: «برای ما هرگز تفاوتی ندارد که چه کسی در انتخابات آمریکا پیروز شده است، چرا که کشور و نظام ما به قدرت درونی خود با ملتی باعزت و عظمت متکی است». آقای عراقچی هم در گفت‌و‌گو با اشپیگل تاکید کرد: «انتخابات آمریکا برای ما اهمیتی ندارد. ما سیاست‌های خودمان را دنبال می‌کنیم».
نوشابه باز کردن هم‌میهن برای ظریف و تملق‌های نچسب نسبت به وی در حالی است که در دوران وزارت ظریف، هم برجام به بدترین شکل ممکن تدوین شد که نتیجه آن واگذاری امتیازات نقد در مقابل خرید وعده‌های نسیه و نقض عهدهای فاحش دولت اوباما بود، هم ترامپ توانست بدون هیچ هزینه‌ای از توافق خارج شود و به مدت نزدیک سه سال دیگر، دولت روحانی را به انجام یکطرفه تعهدات وادار کند و اگر قانون راهبردی اقدام متقابل مجلس نبود، این بیگاری همچنان ادامه پیدا می‌کرد و حال آن که شمار تحریم‌ها در مقایسه یا پیش از برجام، بیش از دو برابر شده بود!
نکته دیگر، اظهارات اخیر آقای ظریف است، مبنی بر اینکه «آقای ترامپ باید نشان بدهد که سیاست‌های غلط گذشته را دنبال نمی‌کند. حتماً ترامپ متوجه شده است که سیاست فشار حداکثری که ایشان شروع کرد، باعث شد که ایران غنی‌سازی‌اش از 3/5 درصد به ۶۰درصد برسد و تعداد سانتریفیوژ‌ها نیز افزایش پیدا کند». 
فاکتور کردن غنی‌سازی 60درصدی در حالی است که ظریف پیش از این در چند نوبت به همراه حسن روحانی به قانون اقدام متقابل مجلس حمله کرده بودند و غنی‌سازی 60درصدی یکی از الزامات همین قانون بازدارنده بود. در حالی که ترامپ، برجام را به‌هم زده و دولت بایدن هم حاضر به تضمین دادن و لغو معتبر تحریم‌ها نبود و مذاکرات احیای برجام نیز به همین علت به بن‌بست رسید، آقای ظریف در تبلیغات انتخاباتی و در شبکه سوم سیما ادعا کرد: «اگر قانون اقدام راهبردی مجلس و مخالفت رژیم صهیونیستی نبود‌، می‌توانستیم با بایدن توافق هسته‌ای را احیا کنیم، در واقع اگر قانون مجلس نبود بعد از پایان دوره ترامپ توافق هسته‌ای احیا می‌شد.»
ظریف البته بعد از تذکر توبیخ‌آمیز رهبر معظم انقلاب، از اظهارات خود عقب‌نشینی کرده و بر اهمیت اجرای قانون مذکور تاکید کرد. رهبر انقلاب در دیدار نمایندگان مجلس، با اشاره به اینکه مجلس می‌تواند در مسائل خارجی دست دولت را پرُ کند، فرمودند: «از جمله اقدامات خوب و اثرگذار مجلس در زمینه سیاست خارجی قانون اقدام راهبردی مجلس یازدهم است؛ البته بعضی‌ها به این قانون اعتراض و عیب‌جویی کردند که مطلقاً وارد نیست و تصویب آن قانون، کار بسیار درستی بود.»
این نکته هم شایان ذکر است که دولت ترامپ برای مذاکره با دولت روحانی و تیم ظریف، 13 شرط توهین‌آمیز گذاشته بود. هنگامی هم که ظریف چهار سال قبل با اشپیگل مصاحبه کرد و تداعی درخواست مذاکره از آن گفت‌و‌گو شد، ترامپ پاسخ داد: نه مرسی! حالا بعد از چهار سال، روزنامه هم‌میهن همان روند موهن و پرخسارت را به عنوان موفقیت و شاهکار دوره وزارت ظریف معرفی می‌کند و ضمناً پیشنهاد دور زدن پزشکیان و عراقچی توسط ظریف را می‌دهد!