مراسم یادبود زنده‌یاد فرزین غفوری، شاهنامه‌پژوه، عضو هیات علمی فرهنگستان زبان و ادب فارسی و خوشنویس ( امروز دوشنبه، ۲۱ آبان) در تالار شهید فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی برگزار شد.

در ابتدای مراسم، ویدئویی از سخنرانان فرزین غفوری در برنامه‌های مختلف و تصاویری از پژوهش‌ها و نگاره خوشنویسی او به نمایش درآمد.

غلامعلی حداد عادل، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی در مراسم گفت: دوست گرامی و همکار ارجمندمان، از دست ما رفت آن هم به صورتی که گمان نمی‌بردیم و باور نمی‌کردیم. خبر ناگهانی و تکان‌دهنده‌ای بود، چراکه آمادگی ذهنی برای دریافت این خبر تلخ نداشتیم.

او فرزین غفوری را «همکار با فضل و فضیلت» خواند و گفت: پایان‌نامه دکتری او در رشته تاریخ درباره دوره‌ای خاصی از تاریخ بود که شاهنامه‌پژوهان کمتر سراغ آن رفته‌اند. پژوهش‌های شاهنامه بیشتر شامل مباحث زبانی و ادبی است و او راهی دیگر در این پژوهش‌ها گشود و از راه تاریخ به سوی شاهنامه آمد و تا جای ممکن تلاش کرد، شاهنامه از کتاب اساطیری و فرا تاریخی معنای تاریخی پیدا کند که این کار سودمندی است.

حدادعادل خاطرنشان کرد: غفوری نسبت به ارزش‌های ایران- اسلامی عشق می‌ورزید و غیرت عجیبی نسبت به زبان و ادبیات فارسی داشت و نسبت به آن همت و اهتمام ویژه داشت.

او افزود: مراتب تعهد و دانش او به اندازه‌ای بود، زمانی که می‌خواستیم در شوراها فردی از ارزش‌های فرهنگی و زبان فارسی نگهبانی کند، آقای غفوری را به عنوان مأمور معرفی می‌کردیم؛ او در شورای نام‌گزینی ثبت احوال، نام‌گزینی شورای شهر تهران در چند سال اخیر فعالیت جدی داشت. همچنین در گروه بازنگری رسم‌الخط فارسی با جناب دکتر مقدم همکاری تنگاتنگ داشت.

رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی در ادامه بیان کرد: تصویری که از آقای غفوری در ذهن ما نقش بسته، دانشمندی جوان با معلومات دقیق‌ و متعصب در مسائل علمی است. اگر تشخیص می‌داد امری درست است و مخالف آن را غلط می‌دانست بر تشخیص درست خود پافشاری و اصراری داشت، کوتاهی نمی‌کرد و پیگر بود. 

غلامعلی حداد عادل در ادامه گفت: آقای غفوری در کنار مراتب فضل، شخصیت با فضیلتی هم بود. تصویری که از شخصیت او در نزد همکاران است، انسانی مؤدب و با فرهنگ است و از نشانه‌اش، حضور همه همکاران در مراسمی است که به یاد و نام او برپا شده است.

او در پایان از جانب همه همکارانش در فرهنگستان، استادان و اعضای پیوسته فرهنگستان و از طرف گروه واژه‌گزینی فقدان او را به خانواده‌اش تسلیت گفت و از خداوند برای او، طلب مغفرت و آرامش روان کرد.

 نامی که اصالت ایرانی نداشت او را آشفته می‌کرد

محمد دبیر مقدم، معاون علمی و آموزشی فرهنگستان زبان و ادب فارسی نیز ضمن تسلیت به خانواده او، غفوری را دانش‌مردی از خانواده فرهنگستان خواند و گفت: او متولد ۱۳۵۳ بود و هنوز می‌توانست سال‌های سال خدمت علمی کند. جایش خالی است. او عضو هیات علمی فرهنگستان بود و دکترای تاریخ از دانشگاه تهران داشت. آقای غفوری عضو پویا و فعال بازنگری خط و مصوبات فرهنگستان هم بود. او در ۵۴ جلسه گروه بازنگری رسم‌الخط حضور فعال داشت. فرزین غفوری دوره فوق ممتاز خوشنویسی را نزد استاد اخرنگ گذرانده بود و در دو نوبت در موضوع شاهنامه در فرهنگستان سخنرانی کرد.

او تاکید کرد: غفوری همکاری دلسوز و پایند به ضوابط و مواضع علمی بود و در مواضع علمی‌اش پافشاری داشت و درباره مواضع غیر علمی برآشفته می‌شد. حس مسولیت بسیار داشت. او نماینده فرهنگستان در نام‌گزینی ثبت احوال بود و نامی که به به لحاظ تاریخی و زبانی اصالت ایرانی نداشت، او را برآشفته می‌کرد.

دبیرمقدم ادامه داد: آقای غفوری شاهنامه‌پژوه بود و رساله دکترای او و کتابش که برخاسته و برگرفته از رساله دکتری‌اش بود، «سنجش منابع تاریخی شاهنامه» بود که اثری ارزشمند است.

او سپس با خوانش بخش‌هایی از کتاب غفوری با موضوع تاریخ در شاهنامه گفت: او به دنبال پیوند بین حقایق تاریخی و اسطوره‌ها شاهنامه بود و معتقد بود فردوسی از تاریخ اساطیری می‌آغازد (آغاز می‌کند) اما رفته رفته کتاب رنگ تاریخی واقعی به خود می‌گیرد که در بخش ساسانی به اوج می‌رسد.

دبیر مقدم در ادامه بخش دیگری از کتاب را خواند و یادآور شد: آقای غفوری معتقد بود، نبود کاری روشمند و منسجم درباره بخش تاریخی شاهنامه و تأکید بر وجه شاعری فردوسی باعث شده این وجه مهم از شاهنامه نادیده گرفته شود. 

او در پایان بیتی را خواند و گفت دکتر فرزین مصداق این بیت است؛ «هرکه در هر کار، با عشق است یار/ کار او باقی است اندر روزگار»

واژه‌ها ناموسش بودند

نسرین پرویزی، معاون گروه واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی که سخنانش با بغض و گریه همراه بود از فرزین به عنوان فردی منظم، دقیق و منضبط یاد کرد و افزود: تمام واژه‌ها ناموسش بودند، برای تک‌تک واژه‌هایی که تصویب می‌شد، کار می‌کرد و ما را راضی می‌کرد در جلسه، واژه را مطرح کنیم. در جاهایی که نماینده فرهنگستان بود تک‌تک واژه‌ها را کار علمی خود می‌دانست و برای تک‌تک آن‌ها زحمت کشید.

او خاطرنشان کرد: او فرد مهمی در شورای نامگذاری ثبت‌احوال و شهرداری بود و زمانی که آن‌ها خبر فوت او را شنیدند می‌گفتند حالا کار ما چه می‌شود و کارها ما چگونه جلو خواهد رفت. حضورش مغتنم بود و دوستان دیگری جایگزین او داریم اما جایش خالی است و پر نمی‌شود.

پرویزی در ادامه گفت: فرزین غفوری به عنوان عضو مؤثر در واژه عمومی فعالیت می‌کرد و فرد مهمی در شورای واژه‌های عمومی بود. او پیشنهاد داشت که فرهنگستان «فرهنگ نام» منتشر کند تا کسانی که به دنبال انتخاب نام هستند سراغش بروند نه اینکه سراغ نام‌هایی بروند که اعتبار ندارند. 

او در پایان گفت: نمی‌دانم او چند مقاله داشت اما برنامه متعددی داشت و قرار بود درباره کارها صحبت کنیم، حیف شد و کارهایش نیمه کاره ماند. خدایش بیامرزد و به خانواده‌اش صبر دهد.

شاهنامه ناموسش بود و با تمام وجود می‌گفت ایران

حمید حسنی از دوستان و همکاران زنده‌یاد غفوری در فرهنگستان در سخنانی گفت: خیلی می‌شنویم فلانی که مرحوم شد، دوستدار شاهنامه و شیفته ایران بود اما واقعا شاهنامه ناموس فرزین غفوری بود و زمانی که از ایران صحبت می‌کرد با تمام وجود می‌گفت ایران.

او یادآور شد: با او هم اتاق و دوست بودیم. ۱۶ سال دوستی صمیمانه داشتم و در حد توان هر روز از او یاد می‌گرفتم. زمانی که درباره موضوعی به مشکل می‌خوردیم می‌گفتیم بگذار با دکتر غفوری در میان بگذاریم، او چنان در جان مطلب می‌رفت که انگار از روی کتاب می‌خواند. از خبر درگذشت او متأثر شدم و نمی‌توانم تأسف و تأثرم را بیان کنم.

علیرضا غفوری، برادر مرحوم غفوری نیز در سخنانی از همکاران و حاضران سپاسگزاری کرد و گفت: در کنار تمام مدارج علمی برادرم او به عنوان برادر بزرگتر از ۱۸ سالگی جانشین پدرم شد و برای ما زحمت کشید؛ او در وظایف فرزندی دلسوز و نگران بود، در وظایف پدری هم مهربان و دلسوز بود. ممنون که چنین مجلسی تشکیل دادید. یادشان سبز باشد و گرامی.

کار را جدی می‌گرفت

ژاله آموزگار استاد دانشگاه و عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی هم در پایان مراسم گفت: قرار نبود من سخنرانی کنم اما دیدم جا دارد به عنوان استاد او در دانشگاه سخن بگویم. در مقطع فوق لیسانس دانشجوی من بود. او کار را جدی می‌گرفت، به قدری جدی بود که هر کاری دقیقا ناموسش بود. چنان از شاهنامه و عقیده خود دفاع می‌کرد که برایم تعجب‌آور بود.

او در ادامه خطاب به مادر فرزین غفوری گفت: من او را پسرم خطاب می‌کنم زیرا همه شاگران من فرزندان من هستند. او پسر بسیار خوبی بود. ناراحت نباشید که فقط ۵۰ سال زندگی کرد، او عمر خوبی کرد. عمری کوتاه و خوب، چنانچه همه ما و استادانش از او به خوبی یاد می‌کنیم. همدرد شما هستیم.