پرشین خودرو/ از آغاز سال ۱۴۰۳ فرایند اسقاط و حذف خودروهای فرسوده از سوی دولت وارد فاز جدی‌تری شده است و با رشد ۳ برابری به حدود ۲۰۰ هزار دستگاه رسیده است که به دلیل اجرای برخی تغییرات در مصرف گواهی و مصوبه‌های قانونی می‌تواند مشکلات مصرف سوخت و آلودگی هوای کلان‌شهرها را تا حد زیادی برطرف کند.

اسقاط خودروهای فرسوده به یکی از بزرگ‌ترین معضل‌های کشور، خصوصا در کلان‌شهرها تبدیل شده است. این امر طی سال‌های گذشته به دلیل تحریم‌ها و برخی موانع به تعویق افتاد یا با سرعت بسیار کمی انجام می‌گرفت.

اما فرایند اسقاط در سال جاری وارد فاز جدیدی شده است به طوری که فعالان و کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند با این روند تا پایان امسال آمار اسقاط از مرز ۳۵۰ هزار دستگاه خواهد گذشت؛ اتفاقی که به نظر می‌رسد با اجرای طرح‌های جایگزینی و نقدی اسقاط خودروهای فرسوده و همچنین ارائه‌ برخی مشوق‌ها در آیین‌نامه ماده ۱۰ قانون ساماندهی صنعت خودرو و تغییر جریان مصرف گواهی اسقاط رقم خورده است.

تمدید مهلت پذیرفته‌شدگان طرح‌های جایگزینی
اما برای اجرای بهتر طرح‌های جایگزینی روز گذشته رئیس ستاد نوسازی ناوگان حمل و نقل، از تمدید مهلت پذیرفته‌شدگان طرح‌های جایگزینی برای مراجعه به مراکز اسقاط تا روز پنجشنبه هفته جاری (۲۴ آبان‌ماه) خبر داد.

به گفته مهران سالاریه از مجموع ۹ هزار نفری که در طرح‌های جایگزینی خودروهای فرسوده خودروسازان برای آنان پیامک مراجعه به مراکز اسقاط ارسال شده است، تاکنون پذیرش ۶ هزار نفر در مراکز اسقاط قطعی شده است.

این فرصت به دنبال درخواست‌های مکرر مالکان خودروهای فرسوده جهت مهلت برای مراجعه به پایگاه ستاد نوسازی ناوگان حمل و نقل (nnhk.ir) و انتخاب مرکز اسقاط و پذیرش صورت گرفته است که به گفته مسئولان ستاد نوسازی ناوگان حمل و نقل قابل تمدید نخواهد بود و در صورتی که متقاضیان در مهلت مقرر به مراکز اسقاط مراجعه نکنند، به منزله انصراف قطعی از طرح بوده و اولویت آنان حذف و متقاضیان فهرست رزرو جایگزین خواهند شد.

اجرای طرح های جایگزینی خودرو فرسوده و تمدید مهلت برای متقاضیان در شرایطی صورت می‌گیرد که مطابق جدیدترین آمارها ۲۱ میلیون دستگاه خودرو سواری در کشور در حال تردد است که از این تعداد یک میلیون و ۳۰۰ هزار دستگاه یعنی حدود ۶ درصد این خودروها فرسوده است رقمی که با در نظر گرفتن سن فرسودگی به ۱۵ سال به ۲.۵ میلیون دستگاه افزایش پیدا می‌کند.

این سهم از خودروهای فرسوده در کشور اگر چه آمار قابل توجهی است با این حال اعلام قوانین جدید و از سویی اقدامات صورت گرفته از سوی ستاد نوسازی و همکاری مراکز اسقاط حکایت از روند خوب اسقاط خودروهای فرسوده در سال جاری دارد.

برنامه هفتم توسعه برای خروج خودروهای فرسوده چیست؟
در واقع در راستای هدف‌گذاری‌های صورت گرفته و مطابق قانون برنامه هفتم توسعه باید سالانه ۵۰۰ هزار خودروی فرسوده اسقاط شود، قانونی که در اولین سال اجرا نشان می‌دهد که اسقاط برای اولین سال به عدد مطلوبی خواهد رسید.

اما در خصوص آمارهای ارائه شده در خصوص اسقاط خودرو فرسوده، محمود مشهدی شریف رئیس انجمن صنفی مراکز اسقاط و بازیافت خودروهای فرسوده ضمن تایید و اعلام رشد ۳ برابری اسقاط خودروهای فرسوده در سال ۱۴۰۳ تاکید کرد: با اجرا و سرعت گرفتن ۲ طرح جایگزینی و نقدی تاکنون رشد ۳ برابری اسقاط خودروها رقم خورده است به طوری که از ابتدای سال ۱۴۰۳ حدود ۲۰۰ هزار دستگاه خودرو فرسوده ثبت نام و پذیرش شده است.

وی در این زمینه گفت: با این روند پیش‌بینی می‌شود تا پایان امسال رکورد سال ۹۳ شکسته شده و آمار اسقاط به حدود ۳۵۰ هزار دستگاه برسد.

اظهارات این مقام صنفی اگر چه خبر از رشد اسقاط دارد با این حال آمار رئیس ستاد نوسازی ناوگان حمل و نقل کمی بیش از این عدد است. در واقع به گفته سالاریه بر اساس آمار هفت ماه ابتدایی امسال، روند اسقاط رشدی حدود ۴.۵ برابری نسبت به مدت مشابه سال قبل داشته است.

تفاوت در ۳ یا ۴ برای رشد اسقاط خودروهای فرسوده در سال جاری نسبت به سال گذشته در حالی مطرح است که طبق آخرین آمار و اطلاعاتی که توسط مرکز پژوهش‌های مجلس منتشر شده، در سال گذشته دولت از محل اسقاط ۷۲ هزار و ۲۲۸ دستگاه خودروی فرسوده، به میزان ۱۵۲ میلیون و ۶۵هزار و ۳۶۰ دلار در پرداخت یارانه سوخت صرفه‌جویی کرده است. بر این اساس بیش از ۶۶۶ میلیون لیتر کاهش مصرف سوخت ناشی از اسقاط این تعداد از خودروهای فرسوده صورت گرفته است که با توجه به رشد چند برابری خروج خودروهای فرسوده در سال جاری و تدوام آن تا پایان سال می‌تواند در کاهش مصرف سوخت بسیار قابل تامل باشد.  

افزایش تمایل مالکان خودروهای فرسوده به اسقاط
البته به گفته رئیس انجمن صنفی مراکز اسقاط علاوه بر اجرای طرح‌های جایگزینی و نقدی، تصویب آیین نامه ماده ۱۰ قانون ساماندهی صنعت خودرو و تدوین جدول جدید معادل سازی، شتاب خوبی در اسقاط خودروهای فرسوده در کشور ایجاد کرده و موجب ترغیب مالکان خودروهای فرسوده به تحویل و اسقاط خودروها شده است.

مشهدی شریف با توجه به افت شدید اسقاط خودروها از سال ۹۶ گفت: متاسفانه اسقاط خودروهای فرسوده پس از سال ۱۳۹۶ دچار افت شدید شد به طوری که بر اساس آمار موجود در سال ۱۳۹۸ کمتر از هفت هزار دستگاه خودرو در کشور اسقاط شده است.

اسقاط خودروهای فرسوده با اجرای طرح‌های جایگزینی سرعت گرفت
وی علت اصلی کاهش شدید اسقاط خودروهای فرسوده را محل مصرف گواهی اسقاط برای خودروهای خارجی دانست و اضافه کرد: از سال ۹۶ تا سال ۱۴۰۲ با ممنوعیت واردات خودروهای خارجی در عمل محلی برای مصرف گواهی اسقاط وجود نداشت و به همین علت روند اسقاط خودروهای فرسوده با کاهش شدیدی روبه‌رو شد اما با تصویب آیین‌نامه ساماندهی صنعت خودرو، دیگر گواهی اسقاط خودرو فقط برای واردات خودروهای خارجی نیست و برای خودروهای داخلی به خصوص خودروهای مونتاژی با داخلی سازی کمتر از ۴۰ درصد هم مصرف می‌شود.

این مقام صنفی در انجمن اسقاط در پایان با توجه به نقش طرح‌های جایگزینی در تسریع فرایند اسقاط گفت: برای اسقاط خودروهای فرسوده طرح‌های مختلفی وجود دارد به عنوان مثال بخشی از این طرح‌ها مربوط به طرح جایگزینی خودروسازان است. در طرح جایگزینی، متقاضی خودروی فرسوده خود را به مراکز اسقاط تحویل داده و در قبال آن خودروساز معادل تعداد گواهی اسقاط از قیمت نهایی خودرو کسر می‌کند همچنین طرح دیگری مربوط به وظایف مراکز اسقاط است و خرید نقدی خودروی فرسوده است در این طرح مراکز اسقاط موظفند ۴۰ درصد مبلغ لاشه خودرو را به صاحب خودروی فرسوده پرداخت کنند.