/ مدت ها است که دو خودروساز بزرگ کشور در دره عمیق زیان دهی جا خوش کرده اند به نظر می رسد حالا وقت تغییری اساسی است.
 
در سال های اخیر بارها از زیان انباشته خودروسازان دولتی و بزرگ کشور شنیده ایم و می دانیم هر دو خودروساز در صورت های مالی خود وضعیت خوبی ندارند. زیان انباشته دو خودروساز دولتی کشور تا پایان خرداد ماه سال جاری ۲۷۰ همت محاسبه شده است و شرایط جاری باعث شده این زیان با شیب زیادی در حال افزایش باشد. دقت داشته باشید بخش بزرگ تر این زیان مربوط به ایران خودرو است و نکته جالبتر این که دولت با داشتن تنها ۵ درصد از سهام ایران خودرو، این شرکت را در مسیر زیان دهی مدیریت می کند. جالب است بدانید حدود ۳۰ درصد از سهام شرکت ایران خودرو متعلق به بخش خصوصی است و با نگاه منطقی، بخش خصوصی باید این شرکت را اداره کند.

البته ذکر این اعداد و ارقام تکرار مکررات است اما در ادامه به این موضوع می پردازیم که چرا ادامه روند فعلی ممکن نیست و احتمالا در دولت مسعود پزشکیان و وزارت سید محمد اتابک واگذاری عملیاتی خودروسازی به بخش خصوصی کلید می خورد و این روند با واگذاری ایران خودرو به بخش خصوصی (شرکت کروز) آغاز خواهد شد.

چرا صنعت خودرو را تعطیل نکنیم؟
در سال های اخیر نارضایتی عمومی وسیعی را پیرامون کیفیت، قیمت، روش عرضه و میزان عرضه خودرو شاهد بوده ایم. بسیاری از مردم این سوال را مطرح می کنند که حالا که وضعیت اینچنین نابسامان است چرا درِ این صنعت را تخته نکنیم؟ چرا وارد کننده صرف خودرو نباشیم؟

در پاسخ به این سوال باید گفت که تعطیل کردن صنعت خودرو اصلا ممکن نیست. دقت داشته باشید که صنعت خودرو بعد از صنعت نفت و گاز در ایران دومین صنعت بزرگ کشور است. این صنعت سهم قابل توجهی از تولید ناخالص داخلی دارد و نقش مهمی را در اشتغالزایی ایفا می کند. برخی تخمین ها نشان می دهد حدود ۷۰۰ هزار نفر بصورت مستقیم و غیر مستقیم در صنعت خودرو ایران شاغل هستند. همچنین صنعت خودرو به صورت مستقیم بر صنایع دیگر مثل فولاد، پتروشیمی، پلاستیک و… تاثیر گذار است و می تواند بر عملکرد مالی این صنایع تاثیر داشته باشد. پس عملا از منظر صنعتی امکان تعطیلی خودروسازی نیست.

حالا بیایید فرض را بر این بگذاریم که تعطیلی این صنعت ممکن است و نیاز خودرو از طریق واردات برطرف شود. در شرایط فعلی امکان واردات با چنین حجمی از نظر اقتصادی اصلا ممکن نیست. همچنین این را هم در نظر داشته باشید که برنامه های لجستیکی و زیرساخت های واردات کشور هم چنین امکانی را ندارند. پس عملا امکان کنار گذاشتن صنعت خودرو وجود ندارد و باید اصلاح در ساختار را در دستور کار قرار داد. این نتیجه ای است که اتفاقا تمام کارشناسان هم به آن رسیده اند که تنها راه نجات این صنعت، واگذاری مدیریت به بخش خصوصی و ایجاد تغییرات در ساختار خودروسازی است.

به تاریخ این صنعت در جهان نگاه کنیم
بررسی تاریخ صنعت خودرو در کشور های مختلف به ما نشان می دهد که مدیریت بخش خصوصی رکن اساسی در موفقیت خودروسازان بوده است. برای مثال صنعت خودرو در کره جنوبی با خصوصی سازی و مدیریت بخش خصوصی جان تازه ای گرفت و حالا یکی از قدرت های بزرگ در جهان به حساب می آید. حتی بررسی صنعت خودرو در هند، به عنوان یک کشور در حال توسعه نشان می دهد که دو رکن مدیریت بخش خصوصی و جذب سرمایه گذاری خارجی باعث پیشرفت آن ها در سال های اخیر شده است. مدیریت بخش خصوصی در غول های خودروسازی جهان سال ها قبل در فضای آزاد اقتصادی رقم خورده و به همین دلیل است که رقابت بین بزرگان این صنعت تا این اندازه تنگاتنگ است و پیشرفت سریع و برق آسا را در روند آن ها می بینیم.

حتی در چین به عنوان یک کشور شبه کمونیست هم مدیریت خودروسازی به بخش خصوصی واگذار شده است. در مدل حکومتی چین، کنترل سیاسی به شکل کمونیستی حفظ شده اما مدیریت و سرمایه گذاری در صنعت با بخش خصوصی پیش می رود. اصلا همین روند در چین باعث شده تا پیشرفت سریع و عجیب آن ها را در خودروسازی شاهد باشیم.

به تصمیم تاریخی نزدیک می شویم
پیش از انتخابات و در مناظره ها، مسعود پزشکیان به اجرای برنامه هفتم بر اساس دستورات رهبری تاکید ویژه ای داشت. از طرف دیگر می دانیم که رهبری مدت ها است که تاکید بر مدیریت بخش خصوصی دارد. ایشان قبل تر در مورد ضرورت واگذاری شرکت های دارای سهامدار عمده خصوصی، به این بخش صحبت های جدی کرده بود و از ضرورت کنار رفتن دولت و البته وظیفه نظارتی نهاد دولت گفته بود.

رهبر انقلاب در مورد وضعیت مدیریت بخش خصوصی پس از بازدید از نمایشگاه تولید داخل اشاره کردند : «شنیدم که در بعضی شرکت‌هایی که دولت و بخش خصوصی شریک هستند، با اینکه دولت سهم زیادی ندارد، مدیریت در اختیار دولت است، به نظر من این منطق ندارد. از شیوه‌های قانونی استفاده کنند و به خود مردم و سهامداران در واقع اختیار بدهند منتهی نظارت بشود.»

این سخنان رهبری در کنار تاکید پزشکیان بر اجرای برنامه های توسعه بر اساس دستورات رهبری و رقم زدن رشد اقتصادی نشان می دهد که در دولت پزشکیان تصمیم تاریخی واگذاری مدیریت ایران خودرو به بخش خصوصی محقق می شود. این واگذاری با نشستن کروز بر کرسی مدیریت ایران خودرو رقم می خورد و در ادامه احتمالا تابوی مدیریت خصوصی در صنایع دیگر هم شکسته خواهد شد.