خراسان/ دکتر «حامد بخشی» جامعه‌شناس در گفت‌و‌گو با ما از منظر جامعه‌شناختی به واکاوی فحاشی در ورزشگاه‌ها می‌پردازد
«در ورزشگاه‌های فوتبال به دلیل تراکم جمعیتی که در آن‌ها وجود دارد و به دنبال آن شرایط ارتباطی که هست و آدم‌ها فقط بیننده و منفعل نیستند و تشویق می‌شوند فعالیت‌های هیجانی داشته باشند و برای بازیکنان موردعلاقه‌شان دست بزنند و ...، مستعد این هستند که الگوهای رفتاری که آغاز می‌شود، یک دفعه تشدید کنند. این یک موضوع طبیعی است». این جامعه‌شناس با این مقدمه وارد بحث واکاوی فحاشی در ورزشگاه‌ها از منظر جامعه‌شناختی می‌شود.
رفتار اولیه توسط یک جمعیت کوچک آغاز می‌شود
دکتر «بخشی» ادامه می‌دهد: «بنابراین ما می‌بینیم که در بسیاری از مسابقات فوتبال در جهان و در کشورهای مختلف چنین اتفاق‌هایی می‌افتد و تماشاگران دست به فحاشی می‌زنند. حتی گاهی همین بددهنی‌ها باعث جرقه برای تبدیل شدن به یک حادثه تلخ می‎شود و زمانی که بررسی می‌کنیم، می‌بینیم که یک رفتار اولیه توسط یک جمعیت کوچک آغاز شده و سپس توسط تعداد زیادی از تماشاگرها تشدید شده است و گاهی به یک فاجعه ختم می‌شود. نقش اثر تقلید و فشار روانی جمعیت در این ماجرا پررنگ است که تماشاگرها را به آن سمت می‌برد».
مردانه بودن ورزشگاه‌ها تاثیرگذار است
این جامعه‌شناس ادامه می‌دهد: «یک‎سری زمینه‌ها هم هست که فحش دادن را در جامعه ما تشدید کرده است. مثلا مردانه بودن بعضی ورزشگاه‌های ما، این شرایط را به وجود آورده که تماشاگرها بی‌پروا الفاظ رکیک را به کار ببرند. در حالی که اگر فضای ورزشگاه به صورت مردانه و زنانه باشد، آدم‌ها به تدریج سعی می‌کنند رفتارهای مودبانه‌تری داشته و ملاحظه خانم‌ها را داشته باشند. بنابراین مردانه بودن ورزشگاه‌ها هم بر روی این موضوع تاثیر گذاشته است».
سنگ‌تمام گذاشتن برای تیم مورد علاقه به روش اشتباه
«همچنین این کنش‌های هیجانی و نامناسب که از تماشاگرها در ورزشگاه می‌بینیم، به این دلیل است که احساس می‌کنند برای تیم محبوب‌شان باید سنگ تمام بگذارند و فشار روانی روی بازیکنان تیم رقیب به بالاترین سطح ممکن برسد تا کارایی‌اش تحت تاثیر قرار بگیرد». دکتر «بخشی» ادامه می‌دهد: «اما دوباره می‌خواهم تاکید کنم بر اثر تقلیدی که در مورد جمعیت‌های انبوه وجود دارد. یعنی یک رفتاری که توسط یک فرد انجام می‌شود، خیلی زود توسط دیگران الگوبرداری و تکرار می‌شود. در این شرایط، هر تکرار، اثر تقلیدی آن را بیشتر می‌کند. این مسئله را در کج روی‌ها و آسیب‌های اجتماعی هم می‌بینیم».
می‌توان این موج‌ها را به سمت خاموشی برد
او در پایان می‌گوید: «معمولا این موج‌ها گذراست و به شدت تحت تاثیر این است که چگونه با آن برخورد می‌شود تا به سمت خاموشی کشیده شود. به همین دلیل است که جریمه‌های کمیته‌ انضباطی، محرومیت تیم از حمایت تماشاگر و... فقط به شرطی که خیلی سریع احکام آن صادر بشود، می‌تواند این موج را به سمت خاموشی ببرد؛ اما چیزی نیست که دوباره هیچ‌وقت سرباز نزند مگر این که ما زمینه‌های شکل‌گیری آن را تخفیف بدهیم. مثلا مطلوب کردن شرایط ورزشگاه‌ها، این که سعی کنیم قشرهای مختلف را به ورزشگاه سوق دهیم تا فوتبال منحصر به حضور یک قشر خاص نباشد و همیشه یک گروه خاص سلطه فرهنگی بر فضای ورزشگاه نداشته باشند؛ مجموع این‌ها می‌تواند زمینه‌های شکل‌گیری و تکرار چنین موج‌های فرهنگی نامطلوبی را کم کند».

مجید حسین زاده  |  روزنامه‌نگار