خراسان/ فراموشی بخشی از زندگی روزانه است. ممکن است وارد اتاقی شوید و فراموش کنید چرا وارد آن جا شده‌اید یا شاید شخصی را در خیابان ببینید که به شما سلام می‌کند اما نامش را به خاطر نیاورید. اما به‌راستی چرا دچار فراموشی می‌شویم؟ آیا صرفا نشانه ضعف حافظه است یا مزیتی هم برای ما دارد؟ به گزارش لایوساینس، یکی از اولین مطالعات در این زمینه نشان داد خاطرات و اطلاعات در ذهن افراد با گذشت زمان کم‌کم فراموش می‌شوند و از بین می‌روند. با این حال نتایج یک پژوهش جدید نشان می‌دهد که فراموشی می‌تواند اهداف عملکردی هم داشته باشد. مغز ما مدام با بمباران اطلاعاتی می‌شود و اگر قرار باشد همه جزئیات را به خاطر بسپارد، نگهداری اطلاعات مهم به شکل فزاینده‌ای دشوار می‌شود.
 مدیریت اطلاعات جدید
گاهی اوقات فراموشی ممکن است به دلیل از دست دادن حافظه نباشد، بلکه به تغییرات در توانایی دسترسی به خاطرات مربوط باشد. تحقیقات روی جوندگان نشان داده است که خاطرات فراموش‌شده می‌توانند با حمایت از اتصالات سیناپسی که قبلا ذکر شد، دوباره به یاد آورده (یا فعال) شوند. در مورد انسان‌ها، در پدیده‌ «نوک زبان» مثالی خوبی در این مورد است؛ زمانی که شما در تلاش برای یادآوری یک نام یا اطلاعات خاص‌، حرف اول کلمه یا برخی از ویژگی‌های آن را به یاد می‌آورید و احساس می‌کنید آن کلمه را به‌زودی به خاطر خواهید آورد، اما آن لحظه نمی‌توانید آن را کامل به یاد بیاورید. این پدیده نشان می‌دهد که حافظه شما کلمه موردنظر را به طور کامل فراموش نکرده، بلکه در دسترس نیست و به نوعی در حالت «معلق» باقی مانده است. نظریه دیگر این است که پدیده نوک زبان به‌نوعی به فرد هشدار می‌دهد که اطلاعات فراموش نشده‌اند، بلکه در دسترس نیستند. این هشدار به فرد کمک می‌کند تا به تلاش بیشتر برای یادآوری اطلاعات ادامه دهد، زیرا مغز به‌نوعی به او می‌گوید که این اطلاعات هنوز در حافظه‌ات است و فقط کمی بیشتر باید تلاش کنی تا آن را به یاد بیاوری. این پدیده معمولا با افزایش سن و افزایش حجم اطلاعات در مغز بیشتر دیده می‌شود. هرچه افراد مسن‌تر و باتجربه‌تر می‌شوند، مغز آن‌ها برای یادآوری یک کلمه یا اطلاعات خاص باید حجم بیشتری از اطلاعات را جست‌وجو کند. بنابراین ممکن است در مغز افراد مسن‌تر جست‌وجو بین اطلاعات طولانی‌تر و به بروز پدیده نوک زبان منجر شود.
کمک فراموشی به مغز
خلاصه این که اطلاعات ما ممکن است به دلایل مختلفی فراموش شوند؛ به این دلیل که ما توجه کافی نکرده‌ایم، اطلاعات با گذشت زمان از بین می‌روند. ممکن است فراموشی به منظور به‌روزرسانی خاطرات رخ دهد. گاهی اوقات هم اطلاعات فراموش‌شده از دست نرفته‌اند بلکه دسترسی به آن‌ها ناممکن شده است. تمام این انواع فراموشی به مغز ما کمک می‌کنند موثرتر عمل کند و حتی عامل حفاظت و بقای انسان طی روند تکامل بوده‌ است.