دنیای اقتصاد/متن پیش رو در دنیای اقتصاد منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

یویورک‌تایمز به اهداف عربستان از برگزاری اجلاس سران عربی و اسلامی اشاره می‌کند و می‌نویسد: این نشست نشان‌دهنده نزدیکی به ایران پس از یک دهه رقابت تنش‌زا و همزمان ارسال این پیام به ترامپ است که عربستان می‌تواند میانجی تلاش‌های دیپلماتیک باشد.

رهبران جهان عرب و جهان اسلام برای نشست رسمی در ریاض گرد هم آمدند تا در مورد جنگ غزه و لبنان گفت‌وگو کنند. اسماعیل نار گزارشگر بین‌المللی نیویورک‌تایمز 11 نوامبر در این روزنامه آمریکایی نوشت: رهبران عربی و اسلامی روز دوشنبه در پایتخت عربستان سعودی برای اجلاسی که در لحظه‌ای حساس برای پادشاهی برگزار شد، گرد هم آمدند. این نشست نشان‌دهنده نزدیک شدن به ایران پس از یک دهه رقابت خشونت‌‌آمیز و تنش زا در خاورمیانه است.

 اجلاس اضطراری سران عربی و اسلامی به‌طور رسمی برای بحث در مورد جنگ در غزه و لبنان برگزار شد، جایی که ارتش اسرائیل در حال تشدید جنگ با گروه‌های مورد حمایت ایران است. این وضعیت در بحبوحه تشدید تنش‌‌های منطقه‌‌ای و چشم‌‌انداز روی کارآمدن دولت تندرو ترامپ علیه ایران در جریان است. عربستان سعودی برای به رسمیت شناختن اسرائیل آماده می‌شد، اما جنگ در غزه و لبنان این چشم‌انداز را در دوردست قرار داده است. اکنون، روابط پادشاهی و متحدانش در حال گرم شدن با تهران است. ماه گذشته وزرای خارجه کشورهای حاشیه خلیج فارس برای اولین بار به صورت گروهی با همتای ایرانی خود دیدار کردند. روز یکشنبه، روسای ارتش عربستان و ایران در تهران با یکدیگر دیدار کردند که نشان‌‌دهنده گرم شدن روابط در شرایطی است که ایران وعده داده پاسخ حمله اسرائیل به خاک خود را خواهد داد.

محمد بن‌سلمان، ولیعهد قدرتمند عربستان سعودی در سخنان افتتاحیه خود در نشست مشترک اتحادیه عرب و سازمان همکاری اسلامی در روز دوشنبه بر روابط با ایران تاکید کرد. وی در جمع حاضران در ریاض، پایتخت عربستان سعودی گفت: ما از جامعه بین‌المللی می‌‌خواهیم که اسرائیل را وادار کند به حاکمیت ایران احترام بگذارد و به خاک آن حمله نکند. عربستان سعودی و ایران در نبردی طولانی برای نفوذ منطقه‌ای قرار گرفته‌اند، رقابتی که توسط شاخه‌های متفاوت در دین اسلام که در هر کشور رسمیت دارد، شکل گرفته است. شبکه حامیان منطقه‌‌ای ایران - که شامل حماس در غزه و حزب‌‌الله در لبنان می‌شود - مدت‌‌هاست که منبع برخی نگرانی‌ها برای عربستان سعودی بوده است.

شاهزاده فیصل بن فرحان، وزیر امور خارجه عربستان سعودی هفته گذشته گفت: موضوعی که ما داشتیم و مبنای اختلاف در روابط ما بود، رفتار منطقه‌‌ای ایران بود که از دیدگاه ما به ثبات کمکی نکرده است. ما در حال گفت‌وگوهای بسیار شفاف و صادقانه با ایرانی‌ها هستیم. به گزارش رسانه‌های دولتی ایران، محمدرضا عارف، معاون رئیس‌جمهور ایران، روز دوشنبه در سخنرانی خود در اجلاس سران، آنچه را که در غزه و لبنان رخ داده است، «فاجعه شرم آور» خواند و خواستار «اقدام دسته‌جمعی» برای توقف تجاوزات اسرائیل شد.

اما به نظر نمی‌رسد که همه در ریاض مشتاق به دنبال کردن همسویی بیشتر باشند. نجیب میقاتی، نخست‌‌وزیر موقت لبنان، از کشورها خواست که «دخالت در امور داخلی لبنان با حمایت از این یا آن گروه» را متوقف کنند. تحلیلگران می‌گویند که عربستان سعودی علاوه بر نشان دادن حسن نیت بیشتر نسبت به تهران، می‌تواند از نشست ریاض به عنوان فرصتی برای ارسال پیام به دولت ترامپ استفاده کند. حسن الحسن، کارشناس ارشد سیاست خاورمیانه در موسسه بین‌المللی مطالعات استراتژیک، خاطرنشان کرد: دونالد جی. ترامپ، رئیس‌جمهور منتخب آمریکا گفته است که با روی کار آمدن «جنگ ها» را متوقف خواهد کرد. اگر ترامپ به قول خود مبنی بر میانجی‌گری برای پایان دادن به جنگ عمل کند، عربستان سعودی ممکن است سعی کند خود را به عنوان گزینه‌ای جذاب و معتبر برای همکاری با دولت ترامپ قرار دهد، به‌ویژه با توجه به این واقعیت که تلاش‌های دیپلماتیک به رهبری دیگر میانجی‌گران منطقه‌ای به‌ویژه قطر و مصر نتوانسته به ثمر بنشیند. حسن الحسن گفت، مقامات بهداشتی در غزه اعلام کرده‌اند در ماه‌‌های گذشته، تعداد قربانیان غزه به بیش از 43هزار نفر رسیده و اسرائیل به لبنان حمله زمینی کرده است.