/ یکی از مشکلات جدی و رایج در موتور خودروها، پدیده‌ای به نام «یاتاقان زدن» است که باعث بروز مشکلات جدی برای موتور شود.

یا تاقان زدن مشکلی است که عمدتاً در اثر اختلال در روان‌ کاری و کاهش عملکرد یاتاقان‌ ها رخ می‌دهد و در صورت عدم رسیدگی به‌ موقع، ممکن است منجر به خرابی کامل موتور شود. شناخت این مشکل و آگاهی از نشانه‌ها و علل آن می‌تواند به صاحبان خودروها کمک کند تا با پیشگیری از بروز یاتاقان زدن، هزینه‌ های سنگین تعمیرات را کاهش دهند و عمر مفید خودرو را افزایش دهند. در این مطلب، به بررسی یاتاقان زدن، دلایل وقوع، نشانه‌ ها و روش‌های جلوگیری از این مشکل خواهیم پرداخت.
 
یاتاقان زدن چیست؟

یاتاقان‌ها، قطعاتی حلقه‌ ای شکل و با دقت بالا هستند که نقش حیاتی در کاهش اصطکاک بین اجزای متحرک موتور دارند. در اصل، یاتاقان‌ها به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که بتوانند از تماس مستقیم بین میل‌لنگ و شاتون‌ها جلوگیری کنند. از آنجا که این قطعات تحت فشار و دمای بالایی کار می‌کنند، معمولاً از آلیاژهای مقاوم مثل برنج یا فولاد مخصوص ساخته می‌شوند. یاتاقان‌ ها به موتور اجازه می‌دهند تا به شکلی روان و بدون اصطکاک غیرضروری کار کند. اگر یاتاقان‌ها نتوانند به‌درستی کار کنند، اصطکاک بین قطعات افزایش یافته و این امر منجر به فرسایش و آسیب به دیگر اجزای موتور می‌شود. در واقع، یاتاقان زدن به شرایطی گفته می‌شود که در آن یاتاقان‌ها دچار خرابی یا فرسایش غیرعادی می‌شوند که مانع از عملکرد صحیح موتور می‌شود.

دلایل یاتاقان زدن

دلایل متعددی می‌تواند منجر به یاتاقان زدن شود که بیشتر انها مربوط به روغن است. یکی از مهم‌ترین عوامل، کمبود روغن موتور یا کیفیت نامناسب آن است. روغن، وظیفه اصلی روان‌کاری و خنک‌کاری یاتاقان‌ها را بر عهده دارد؛ وقتی سطح روغن پایین باشد یا از روغن نامرغوب استفاده شود،فیلم روغن در اطراف یاتاقان ها ایجاد نمی‌ شود که به  همین سبب  تماس مستقیم میان قطعات رخ می‌دهد و باعث فرسایش یاتاقان‌ها می‌شود. خرابی پمپ روغن نیز می‌تواند باعث کاهش جریان روغن به یاتاقان‌ها شود که این امر نه تنها عمر یاتاقان را کاهش می‌دهد بلکه باعث داغ شدن آن‌ها نیز می‌شود. از دیگر عوامل می‌توان به انسداد فیلتر روغن و توری اویل پمپ  اشاره کرد که جریان روغن به یاتاقان‌ها را محدود کرده و در نتیجه سبب کاهش کارایی و دوام آن‌ها می‌شود. همچنین، عدم انجام سرویس‌ های دوره‌ای و رانندگی با دور موتور بالا یا بار سنگین بر موتور از دیگر عوامل تأثیرگذار در یاتاقان زدن هستند.

نشانه‌های یاتاقان زدن
یاتاقان زدن معمولاً با نشانه‌های خاصی همراه است که در صورت شناسایی به‌موقع، می‌توان از آسیب‌های جدی‌تر جلوگیری کرد. صدای غیر طبیعی تق تق یا صدای چلق چلق از موتور، از اولین علائم یاتاقان زدن است. این صدا به دلیل ایجاد فاصله یا خرابی در یاتاقان‌ ها بروز می‌کند و به‌ویژه در زمان افزایش دور موتور بیشتر قابل‌ شنیدن است. همچنین، کاهش قدرت موتور و بالا رفتن آمپر آب  از دیگر نشانه‌ هاست.

 کاهش فشار روغن، که معمولاً توسط نشانگر فشار روغن در صفحه کیلومتر هشدار داده می‌شود، نیز از دیگر علائم هشداردهنده است. این کاهش فشار می‌تواند نشان‌دهنده مشکلات جدی‌تری در سیستم روان‌کاری و یاتاقان‌ها باشد که در صورت بی‌توجهی منجر به آسیب‌های گسترده‌ای به موتور خواهد شد.

 راه‌های جلوگیری از یاتاقان زدن
جلوگیری از یاتاقان زدن نیازمند رعایت نکات فنی و ساده‌ ای است که به بهبود عمر و عملکرد موتور کمک می‌کنند. انتخاب روغن موتور با کیفیت مناسب و تعویض به‌موقع آن از کلیدی‌ترین روش‌های پیشگیری است،البته این نکته راهم بدانید اگر از بهترین روغن هم استفاده کنید درصورتی که روغن توصیه شده سازنده خودرو نباشد احتمال یاتاقان زدن موتور همچنان وجود دارد. همچنین، کنترل منظم سطح روغن و جلوگیری از نشت آن از موتور می‌تواند احتمال یاتاقان زدن را کاهش دهد. تعویض و بررسی منظم فیلتر و پمپ روغن بخصوص توری آن  نیز اهمیت ویژه‌ای دارد، چرا که کارکرد صحیح این اجزا تأثیر مستقیمی بر روان‌کاری یاتاقان‌ها دارد. از سوی دیگر، توجه به روش رانندگی نیز می‌تواند مؤثر باشد؛ به‌عنوان مثال، رانندگی با دور موتور مناسب و جلوگیری از اعمال فشارهای ناگهانی به موتور، سبب کاهش فشار وارده بر یاتاقان‌ها و افزایش عمر آن‌ها خواهد شد،هیچ موقع نگذارید دور موتور به سطح  کاتاف برسد که بیشترین آسیب را به موتور وارد می کند.

یاتاقان زدن یکی از مشکلات جدی در موتور خودرو است که در صورت بی‌توجهی به آن می‌تواند به خرابی‌های گسترده‌ای در پی داشته باشد. این مشکل معمولاً به دلیل کمبود روغن، استفاده از روغن نامناسب، یا فرسودگی یاتاقان‌ها و فشار بیش از حد  بروز می‌کند. نشانه‌های یاتاقان زدن شامل صداهای غیرطبیعی، کاهش قدرت موتور و افزایش دما است که باید به‌محض مشاهده آن‌ها اقدامات لازم انجام شود. برای جلوگیری از این مشکل، استفاده از روغن با کیفیت، انجام سرویس‌های دوره‌ای و توجه به رفتار صحیح در هنگام رانندگی ضروری است. با رعایت این نکات می‌توان از آسیب به موتور جلوگیری کرد و عمر مفید آن را افزایش داد.