نیما فرید مجتهدی، اقلیم شناس با اشاره به اثرات تغییر اقلیم بر تالاب بین المللی انزلی، اظهار کرد: اگرچه تغییر اقلیم در استانی مانند گیلان بر روی حجم بارش های سالانه تاثیر زیادی نداشته، اما شاهد نوسانات شدید بارشی و افزایش شدت بارش ها و افزایش و طولانی شدن دوره های خشکی هستیم.

وی آبان ماه را پربارش ترین ماه در جلگه گیلان دانست و افزود: طی ۱۰ سال اخیر شاهد کاهش بارش های آبان ماه هستیم؛ به گونه ای که هشت سال از ۱۰ سال گذشته، بارش کمتر از نرمال(بلندمدت) بوده و سال گذشته نیز کاهش ۶۰ درصدی را تجربه کردیم، اما عدد بارش در مجموع پایان سال نسبت به بلندمدت (۷۰ سال) تغییر چندانی نکرد.

این دکتری آب و هواشناسی، با بیان اینکه نوسانات بارشی موجب شده به نسبت، پاییزها و زمستان های خشکی داشته باشیم، تصریح کرد: بارش های شدید در چند ساعت کاهش بارش در طول سال را پوشش می دهد، اما شاهد شکسته شدن رکوردهای بارش هستیم و مثلا اخیرا بارش ۴۰۰ میلیمتری در آبکنار انزلی را ثبت کردیم.

فرید مجتهدی، نوسانات بارشی را موجب تغییر الگوی آب و هوایی بلندمدت دانست و گفت: بارش های مورد انتظار دیگر رخ نمی دهد و مثلا سه ماه بارش نداریم و طی چند ساعت با حجم بالای بارش مواجه هستیم که پیامد آن وحشتناک است، زیرا باران در زمان هایی که نیاز به بارش داریم و گونه های گیاهی و جانوری با آن سازگار هستند، نمی بارد.

وی با بیان اینکه در فصل سرد نیاز به بارش به ویژه به شکل برف داریم، ادامه داد: ۱۱ رودخانه جاری به تالاب انزلی می ریزند و لذا اگر حجم بارش برف کاهش پیدا کند، بر آب دهی این رودخانه ها اثرگذار است، یعنی شاید در بارش ها کاهش نداشته باشیم، اما با کاهش دِبی مواجه هستیم و دِبی غیر منظم داریم و دِبی اوج از خردادماه به فروردین و اردیبهشت ماه سوق می کند.

این اقلیم شناس، نوسانات بارشی را اثرگذار بر هیدرولوژی تالاب انزلی دانست و تاکید کرد: تالاب انزلی تحت تاثیر پس روی آب دریای کاسپین بوده و متاسفانه با کاهش تراز دو متری مواجه هستیم که تراز هیدرولوژیک تالاب را به هم زده است.

وی با اشاره به افزایش حجم ورود رسوبات بالادست به تالاب در اثر وقوع بارش های سیلابی، اضافه کرد: تالاب انزلی بالاتر از دریای کاسپین است و لذا با پس روی آب دریا، شاهد زهکش شدن آب تالاب هستیم و تالاب عمدتا خشک است.

فرید مجتهدی، با بیان اینکه پوشش گیاهی در مراتع از بین رفته و سنگ بستر خودنمایی می کند، یادآور شد: در کنار ساخت و ساز در مراتع و جنگل ها و قاچاق چوب و فرسایش خاک و بارش های شدید و نامناسب، با خشکی خاک در مراتع مواجه هستیم و خاک ییلاقات در بهار مانند تابستان خشک است؛ این خاک خشک بدون پوشش گیاهی با یک بارش شدید و سیل آسا که ناشی از نوسانات بارشی است، شسته و فرسوده می شود.

این دکتری آب و هواشناسی، با اشاره به اجرای طرح های آبخیزداری جهت رسوب گیری در تالاب انزلی و مدیریت ورود پسماند و شیرابه و فاضلاب طی سال های گذشته، خاطرنشان کرد: متاسفانه شاهد احداث جاده در مسیرهای کوهستانی و ییلاقی هستیم که موجب افزایش ویلاسازی ها می شود. در واقع بحران های منابع طبیعی همچون چرای بی رویه دام و قاچاق چوب کمتر به چشم می آید و با حجم عظیم سکونتگاه های انسانی در ییلاقات مواجه هستیم که فرسایش خاک را افزایش می دهد.

وی با اشاره به عدم تعادل هیدرولوژیک تالاب انزلی به واسطه پس روی آب دریا، اضافه کرد: منشا رفتار فعلی دریای کاسپین به احتمال زیاد گرمایش جهانی بوده که براساس شواهد، تداوم خواهد داشت و لذا باید ارتباط هیدرولوژیک تالاب و دریا را قطع کرد تا آب موجود در تالاب بماند و خروجی آن کنترل شود.

این اقلیم شناس، پس روی آب دریا را اصلی ترین معضل تالاب انزلی در کنار رسوب و فاضلاب دانست و تاکید کرد: آب تالاب در حال دوشیده شدن توسط دریاست، در حالی که رودخانه های منتهی به تالاب نیز دیگر دِبی دائمی را ندارند و رژیم هیدرولوژیک معتدل خودشان را از دست داده اند.

وی با اشاره به نگرانی ساکنان شهرهای حاشیه تالاب انزلی، ادامه داد: علاوه بر ارزش های حیاتی و طبیعی تالاب، از بین رفتن اقتصاد منطقه، حداقل پیامد خشک شدن تالاب خواهد بود و افراد زیادی بیکار می شوند.

فرید مجتهدی، تغییر اکولوژی منطقه را از دیگر پیامدهای خشک شدن تالاب انزلی دانست و اضافه کرد: در صورت تداوم عقب نشینی دریا تا دو سال دیگر، نوسان تراز آب دریا دیگر مانند تجربه های گذشته نیست و تحت تاثیر تغییر اقلیم قرار گرفته، زیرا کاسپین یک دریاچه بسته است و افزایش دما، موجب تبخیر می شود که خشک شدن تالاب های ساحلی را به دنبال دارد.

وی با بیان اینکه خطر خشک شدن بیش از فاضلاب تالاب انزلی را تهدید می کند، گفت: کاهش تراز آب دریا به دو متر رسیده که رکورد محسوب می شود و اگر ادامه پیدا کند، میلیاردها تومان سرمایه گذاری در بنادر از بین می رود؛ همچنین شاهد ایجاد یک بیابان جدید در شمال کشور خواهیم بود که پر از ماسه و نمک است و با بادهای شمالی جابجا می شود.