انیمیشن سینمایی «شنگول و منگول» ساخته کیانوش و فرزاد دالوند و تهیه‌کنندگی داریوش دالوند و سارا امامی که در سی و ششمین جشنواره کودکان و نوجوانان پروانه زرین بهترین کارگردانی جشنواره را از آن خود کرد، چهارشنبه ۳۰ آبان‌ماه در سینماهای سراسر کشور به اکران عمومی درآمد.

فیلمنامه این انیمیشن با اقتباسی آزاد از داستان فولکلور «شنگول و منگول» به نویسندگی کیانوش دالوند با مشارکت نویسندگان آمریکایی و کانادایی نوشته شده‌ است. 

این اثر اقتباسی آزاد از داستان فولکلور گرگ و هفت بزغاله است. این پویانمایی ماجرای سه بزغالهٔ جوان را روایت می‌کند که می‌خواهند صلح را در شهر حیوانات برقرار و حفظ کنند.

به همین منظور با کیانوش دالوند -کارگردان انیمیشن سینمایی «شنگول و منگول»- گفتگویی مکتوب داشتیم.

- آقای دالوند انیمیشن «شنگول و منگول» آیا به عنوان یک اثر اقتباسی از داستانی که در فرهنگ ایرانی معروف شده، ساخته شده یا به دلیل مشترک بودن، روایت دیگری از آن مدنظر بوده است؟

قصه شنگول و منگول یک قصه قدیمی است که در فرهنگ‌های مختلف روایات تقریبا مشابهی دارد و دقیقا مختص به فرهنگ ایرانی نیست و البته قصه به شکلی ساده و بدور از منطق دراماتیک و برای نقل از طریق یک راوی قصه کودکان طراحی شده و برای اینکه به یک اثر سینمایی تبدیل شود قطعا نیاز به شخصیت‌های بیشتر و پیرنگ‌های فرعی و شخصیت پردازی دقیق‌تری دارد تا بتواند به مدت ۹۰ دقیقه مخاطب خود را راضی نگه داشته و لذت مکاشفه و دیدن یک فیلم خوب را برای او تآمین کند. 

این کاری بود که ما در داستان و فیلمنامه انجام دادیم. اولا منطق دراماتیک را برای این قصه در مدیوم سینما باز تعریف کردیم و ثانیا داستانی با جزئیات و داستان‌های فرعی جذاب نوشتیم که حاوی تعلیق و طنز در دیالوگ‌ها و موقعیت‌های دراماتیک باشد. همین تغییرات مخاطب را با فیلمی در ساختار سفر قهرمان (شاید بتوان گفت سفر قهرمان کودک) روبه‌رو می‌کند که دیدن آن خالی از لطف نیست.

به طور کلی می‌توانم بگویم ما فقط ماجرای اصلی و اسم شخصیت‌ها را از این قصه فولکلور اقتباس کردیم.

- چه نکات و پیام‌هایی از داستان شنگول و منگول برای درک و آموزش به کودکان نسل جدید در این فیلم در اولویت بود؟

هر شخصی چه کودک چه بزرگسال براساس تجارب خود برداشت‌های متفاوتی ممکن است از یک اثر سینمایی داشته باشد. اما در عمل پیام رشد، تکامل و مسئولیت‌پذیری جز لاینفک ساختار سفر قهرمان است. شجاعت عبور از چالش‌های زندگی و جسارت برخورد با مسائل و البته امید و اعتماد به نفس و چند مسئله دیگر از جمله دریافت‌های کهن الگویی و غریزی هستند که مخاطب خواهد داشت.

- چه شد که سراغ ساخت این انیمیشن و همکاری با کشورهای دیگر رفتید؟ 

در درجه اول نگاه ما به بازار بین‌المللی و مخاطب جهانی بود، از سوی دیگر ما شرقی‌ها به خصوص ایرانی‌ها با این تمدن شکوهمند دارای گنجینه‌ای بسیار عظیم از داستان‌های زیبا و نقل نشده هستیم که باید آنها را روایت کنیم و این کمترین مسئولیت ماست.

- از آنجایی که ساخت انیمیشن زمان‌بر است، تهیه انیمیشن شما چقدر زمان برده است؟ و باتوجه به امکانات داخلی امکان ساخت این انیمیشن در داخل وجود داشت؟ 

تولید این فیلم تقریبا ۵ سال زمان برد. برخلاف تصور عمومی این انیمیشن ایرانی بسیار قدرتمند و تواناست، شاید به جرات بتوان گفت صنعت انیمیشن ایران جز ۱۰ کشور برتر جهان است و ما به جز مشارکت در فیلم‌نامه و دوبله انگلیسی و موسیقی تقریبا تمام تولید را در داخل کشور و با متخصصان داخلی انجام داده‌ایم.

- تیم دوبله براساس چه معیاری انتخاب شد؟ و چرا ادبیات برخی کاراکترها مناسب نبود مثل کلمه «اسکول» که بارها تکرار شد؟

مدیر دوبلاژ فیلم هنرمند توانا آقای علیمردانی بودند و من افتخار همکاری در چند پروزه دیگر را با ایشان داشتم. کاملا به دانش و حس هنری آقای علیمردانی در انتخاب نقش‌ها ایمان دارم.
البته تا جایی که من اطلاع دارم اسکول به معنای خنگ یا گیج استفاده می‌شود و در فرهنگ محاوره‌ای امروز بسیار زیاد به کاربرده می‌شود حتی به وسیله کودکان و نوجوانان. اینکه ما تصور بکنیم کودکان‌مان با این واژه‌ها بیگانه‌اند و یا ممکن است استفاده از آنها در فیلم برای آنها بد آموزی داشته باشد به نظرم خیلی نگاه کاربردی نیست. ضمن اینکه هر آدم با ادبی گاها و یا در موقعیت‌های متفاوتی ممکن است از لغات طنز و یا خشن استفاده کند اما جایگاه استفاده از این کلمات را قاطی نمی‌کند.

- چرا در انیمیشن شنگول و منگول قهرمان داستان بیشتر شبیه ترکیبی از مرد عنکبوتی و بت من سینما هالیوود است؟

احتمالا برخی به خاطر رنگ قرمز و ماسک کاراکتر به این دیدگاه رسیده‌اند. بنده تا به حال همچین تعبیری نشنیده بودم. تیم پیش تولید ما به مدیریت آقای فرزاد دالوند کارگردان هنری اثر و با همکاری آقای حسین اجاقی بر اساس فیلمنامه و مشخصات ظاهری کاراکترها که در شناسنامه کاراکترها توسط نویسندگان تعریف شده بود طرح‌های مختلفی زدند که از بین آنها تیم کارگردانی این طرح را برای «سایه سرخ» انتخاب کرد. فقط کافیست کمی تصور کنید که یک قهرمان مخفی که رزمی کار است، سپس سایر مشخصات را ببینید متوجه خواهید شد که انتخاب این تصویر و ظاهر برای کاراکتر چقدر بجا و درست بوده است.

- چرا در فضای داستان المان‌های فرهنگ ایرانی کمتر دیده می‌شود و فضای کار اعم از لباس، معماری و حتی فنون رزمی برگرفته از فرهنگ چینی است؟ 

این به خاطر نگاه به بازار بین‌الملل بود.

- برای این انیمیشن چه رده سنی را لحاظ کردید؟

این انیمیشن برای رده سنی ۸ سال به بالا است، البته هر کسی که علاقمند  انیمیشن‌هایی نظیر «وایلد روبوت» و یا «پاندای کونگ فو کار» است قطعا می‌تواند مخاطب این انیمیشن هم باشد. ضمنا اینگونه انیمیشن‌ها معمولا از ۸ سال به بالا تا بزرگسالان را درگیر داستان و روایت خود می کنند.

- باتوجه شرایط اکران و همچنین با موفقیتی که برخی انیمیشنها در یکی دو سال گذشته در سینماهای ایران داشتند، پیش‌بینی‌ شما از اکران فعلی این انیمیشن چیست؟

این سوالی است که باید تهیه کننده و شرکت پخش به آن پاسخ دهند اما تا جایی که اطلاع دارم تا این لحظه استقبال مخاطبان از فیلم عالی بوده است.

- آیا برای فیلم بعدی هم سراغ ساخت انیمیشن می‌روید؟

بله، من فکر می‌کنم مقتضیات فرهنگ کنونی جامعه ما و معضلات فنی و محدودیت‌های اعمال شده در تولید آثار هنری باعث شده که انیمیشن بهترین تکنیک در تولید هنرهای دراماتیک در ایران باشد. ضمن اینکه در سطح جهانی هم جایگاه ویژه خود را دارد. پس قطعا جوابم مثبت است و باز هم فیلم بلند انیمیشن خواهم ساخت.