دکتر سیدمهدی میرغضنفری، متخصص فیزیولوژی و عضو هیات علمی دانشکده علوم‌ پزشکی ارتش، درگفت‌وگو با خبرآنلاین می‌گوید: از دیدگاه طب سنتی همان‌طور که سرفه برای پاکسازی ریه و قفسه سینه مفید است، عطسه نیز پاکسازی کننده مغز، سر، سینوس‌ها و یکی از راه‌های دفع مواد زائد از بدن است. انسان سالم باید در طول یک یا چند روز عطسه کند. دو تا سه عطسه پشت سر هم طبیعی است اما بیشتر یا تکرار دوره‌ای آن غیرطبیعی بوده و باید مهار شود.

علت عطسه چیست؟

عطسه به علل داخلی یا خارجی به وجود می‌آید. عامل خارجی، حساسیت به گرده گل یا حتی نور آفتاب و برخی عطرها می‌تواند عطسه را تحریک کند. افرادی که دچار ترشحات زیاد در سینوس‌ها هستند نیز معمولا بیشتر عطسه می‌کنند. جلوگیری از عطسه به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود مگر عطسه بیش از حد و آسیب‌رسان باشد. گرفتن بینی و دهان توسط شخص و جلوگیری از تکمیل فرآیند عطسه باعث می‌شود مواد زائد از بدن و سر دفع نشود و فشار در سر بالا رفته و احتمال پارگی عروق مغزی، چشمی، مخاطات بینی، دهان، حلق و یا حنجره بالا رود. در نتیجه جلوگیری از عطسه معمولی می‌تواند کاری مضر و خطرناک باشد. دکتر میرغضنفری با اشاره به اینکه در ابتدای آبریزش بینی ناشی از زکام و در ابتدای تب‌ها بهتر است شخص عطسه نکند و جلوگیری از عطسه جایز است می گوید: بعد از این مرحله که ترشحات غلیظ شدند، عطسه جهت دفع ترشحات، کمک کننده خواهد بود و نشانه بهبود بیماری است.

عطسه برای این افراد ضرر دارد

عطسه در افراد با مزاج گرم و خشک که مغزشان مزاج گرمی داشته باشد، ضرر بیشتری دارد. از نشانه‌های مغز گرم و خشک، کم‌خوابی، دقیق شدن حواس، تمرکز پایین، کم‌حوصلگی، اضطراب و تشویش است. عطسه برای افرادی که در مجاری تنفسی مواد زائد تجمع یافته دارند، کسانی که سیگار می‌کشند، خلط سینه دارند، مبتلایان به ادم ریوی و کسانی که مکرر دچار خون دماغ می‌شوند، مناسب نیست. البته عطسه برای افرادی که ریح یا باد در سر دارند، کمک کننده است. ریح یا باد، گازهایی هستند که به دنبال مصرف خوردنی‌ها و نوشیدنی‌های  نفاخ و مولد گاز مانند تره، پیاز و نوشابه‌های گازدار یا در افراد با گوارش ضعیف در معده و روده‌ها ایجاد می‌شود.

راه‌های بند آوردن عطسه

بوی خاص گل‌ها، گیاهان یا خوردنی‌هایی مانند گوجه‌فرنگی، کیوی و آناناس که می‌تواند ایجاد حساسیت کند، باید شناسایی و حذف شوند. عطسه اگر مربوط به تجمع مواد زائد و اخلاط در بدن است باید بدن پاکسازی و امتلاء برطرف شود. اگر یبوست وجود دارد باید رفع شود. در صورت وجود خلط سودا(سرد و خشک) باید صبح، آب پنیر همراه با افتیمون مصرف شود. در صورت غلبه خلط دم(گرم و تر)، رژیم‌های آش و خورش‌های طبی، ورزش کردن، حجامت و فصد مفید خواهد بود. این افراد معمولا در اوایل بهار دچار عطسه، آلرژی و آبریزش می‌شوند. در صورت افزایش صفرا(گرمی و خشکی) با علایمی از قبیل تلخی دهان، تهوع، زردی چهره و خارش پوست که می‌تواند باعث ایجاد عطسه شود، کم کردن مصرف تندی‌ها، فلفل و ادویه و مصرف مواد رو به خنک مانند آب انار، آب زرشک، سکنجبین ملس و تمرهندی تازه ملس در کاهش صفرا موثر است. در افزایش بلغم(سردی و تری)، این افراد باید مصرف موادی که ایجاد رطوبت می‌کند مانند کاهو، ماست، دوغ، آب زیاد و مشابه آن‌ها را کاهش دهند.

در طب سنتی تدابیری برای درمان‌های علامتی عطسه که بیشتر موضعی است وجود دارد مانند چکاندن یک قطره روغن گل سرخ، روغن بید، بادام شیرین یا روغن بنفشه در هر سوراخ بینی به خصوص اگر در اثر تحریک حرارت در سر و بینی باشد. ریختن آب نیم‌گرم بر سر یا چکاندن یک قطره روغن بادام شیرین یا گل سرخ گرم در گوش که باید هم دما با بدن باشد یا مالیدن آن به اطراف گوش، بناگوش، سینوس‌ها و پیشانی نیز مفید است.