پدال/ شرکت پورشه آلمان بیش از یک‌صد سال پیش اولین خودروی هیبریدی دنیا با نام سمپر ویووس Semper Vivus را ساخته بوده است.

بسیاری از مردم فکر می‌کنند تکنولوژی هیبریدی خودروها نسبتاً جدید است و شاید در دو دهه اخیر به مقیاس صنعتی رسیده اما ریشه قوای محرکه هیبریدی بسیار قدیمی‌تر از آن چیزی است که تصورش را می‌کنید. در واقع اولین خودروی هیبریدی دنیا با فاصله‌ای اندک از اختراع اولین خودروی جهان تولید شده است. مردی که مسئول تولید اولین خودروی هیبریدی دنیا بوده برای همه شما آشنا: فردیناند پورشه! او بعدها برندی را تأسیس کرد که خودروهای بسیار مشهوری همچون ۹۱۱ را تولید نموده است. در این مقاله می‌خواهیم شما را با اولین خودروی هیبریدی دنیا یعنی پورشه سمپر ویووس آشنا کنیم.

چند دهه قبل از تأسیس پورشه، فردیناند مشغول تولید خودرو بوده است. چند سال پس از نقل‌مکان به وین برای مطالعه و کار، پورشه کار در کارخانه جیکوب لونر را شروع کرد و به طراحی قوای محرکه برقی و هیبریدی پرداخت. اولین محصول ساخت او خودرویی برقی با نام ساده لونر پورشه بود. این خودرو از موتورهای برقی نصب شده در چرخ‌ها استفاده می‌کرد و در نمایشگاه پاریس ۱۹۰۰ به نمایش درآمد. اواخر همان سال پورشه تصمیم گرفت موتورهای برقی و درون‌سوز را با یکدیگر ترکیب کند و به این ترتیب اصول اولیه قوای محرکه هیبریدی شکل گرفت. اولین خودروی هیبریدی دنیا سمپر ویووس نام دارد که عبارتی لاتین به معنی همواره زنده است.

پورشه سمپر ویووس دارای ۲ پیشرانه درون‌سوز تک سیلندر و موتورهای برقی بوده و قدرت هر پیشرانه درون‌سوز ۲.۵ اسب بخار و قدرت موتور برقی نصب شده در هر چرخ نیز ۲.۷ اسب بخار بوده است. حداکثر سرعت این خودرو به ۳۵ کیلومتر در ساعت می‌رسیده و توان پیمایش آن نیز ۲۰۰ کیلومتر گزارش شده است. پیشرانه‌های درون‌سوز این خودرو به عنوان ژنراتور نیز عمل می‌کرده‌اند به این معنی که هم وظیفه شارژ باتری‌ها را بر عهده داشته و هم خودرو را به پیش می‌بردند. الکتریسیته نیز مستقیماً به موتورهای نصب شده در چرخ‌ها می‌رسید و طرحی را شکل می‌داد که امروزه به عنوان قوای محرکه هیبریدی شناخته می‌شود.

در دورانی که خودروها معمولاً به وسیله هندل روشن می‌شدند (استارتر برقی تا سال ۱۹۱۲ بکار گرفته نشده بود)، سمپر ویووس ویژگی جالب دیگری هم داشت و آن هم توانایی ذخیره جریان برق ژنراتورها و تبدیلش به موتور استارتر پیشرانه‌های بنزینی بود. این خودرو بر اساس لونر پورشه ساخته شد اما تغییراتی را تجربه کرد تا بتواند پیشرانه‌های بنزینی را در خود جای دهد. البته همچنان مشکلاتی وجود داشت چراکه وزن ۱۲۰ کیلوگرمی آن بسیار زیاد بود و فشار زیادی را به تایرهای نرم وارد می‌کرد. ظاهر کلی خودرو نیز نسبتاً ساده بود و جنبه‌های تکنولوژی آن بیش از طراحی راحت یا زیبا در نظر گرفته شده بود. فردیناند پورشه اندکی پس از توسعه سمپر ویووس به دنبال رفع این مشکلات بود و خودروی لونر پورشه میکست را تولید کرد.

پورشه سمپر ویووس در ابتدا پروتوتایپی تک ساخت بود اما تکنولوژی آن نهایتاً به نسخه تولیدی با نام لونر پورشه میکست راه یافت. ریشه این نام از عبارت فرانسوی voitures mixtes به معنی خودروهای ترکیبی گرفته شد و وجود پیشرانه‌های درون‌سوز و برقی را نشان داد. پیش از ورود میکست به بازار، برخی مشکلات فنی وجود داشت که باید رفع می‌شد. دو پیشرانه کوچکی که نیروبخش سمپر ویووس بودند جای خود را به پیشرانه ۴ سیلندر ۵.۵ لیتری بزرگ‌تر با ۲۵ اسب بخار قدرت دادند. این پیشرانه از طریق یک شفت به ژنراتور موجود در زیر صندلی متصل می‌شد. طراحی خودرو نیز تغییراتی داشت و ابعاد باتری کاهش یافت تا وزن خودرو کمتر شود. پورشه لونر میکست در سال ۱۹۰۱ عرضه شد و تا سال ۱۹۱۵ در نسخه‌های گوناگون به دست مشتریان رسید هرچند در آن دوران شرکت آسترو دایملر مسئول تولیدش بود.

اما تکنولوژی هیبریدی چگونه فراموش و سپس احیا شد؟ با شروع قرن ۲۱ قدم‌های امیدوار کننده‌ای در زمینه پیشرفت تکنولوژی هیبریدی و برقی برداشته شد و چندین خودرو با این نوع قوای محرکه روانه بازار شدند. البته این تکنولوژی تا چندین دهه قبل فراموش شده بود چراکه خودروهای بنزینی حرف اول را می‌زدند؛ اما بازگشت خودروهای هیبریدی در نیمه دوم قرن بیستم رقم خورد. در دهه ۷۰ میلادی برخی پروتوتایپ ها از جمله نسخه هیبریدی بیوک اسکای لارک رونمایی شدند هرچند این خودرو بعداً به دلیل مشکلات اقتصادی روانه موزه شد. آئودی در سال ۱۹۸۹ نسخه اولیه از خودروی هیبریدی خود را به نمایش گذاشت، خودرویی که از موتور برقی ۱۲ اسب بخاری و نیروگاه درون‌سوز ۱۳۹ اسبی استفاده می‌کرد.

اولین خودروهای هیبریدی تولید انبوه یعنی هوندا اینسایت و تویوتا پریوس در سال‌های ۱۹۹۹ و ۲۰۰۰ عرضه شدند. پریوس از نظر افراد زیادی به عنوان اولین خودرویی که تکنولوژی هیبریدی را در دسترس عموم قرار داد شناخته می‌شود. محبوبیت خودروهای هیبریدی پس از تویوتا پریوس به شدت افزایش یافت و با سخت‌گیرانه شدن قوانین آلایندگی، خودروسازان نیز سبد محصولات متنوعی را معرفی کردند.