چهارشنبه 05 دی 1403 - 22:58
سرمقاله دنیای اقتصاد/ دلاریزه شدن یا دلارزدایی؟
دنیای اقتصاد/ « دلاریزه شدن یا دلارزدایی؟ » عنوان سرمقاله روزنامه دنیای اقتصاد به قلم دکترعبدالناصر همتی است که میتوانید آن را در ادامه بخوانید:
در حال حاضر دلار آمریکا بخشی از ۸۸درصد کل انتقالات بینالمللی بوده و همچنان ذخیره غالب بینالمللی است. بانکهای مرکزی و شرکتهای بزرگ در سراسر جهان دلار آمریکا را همچنان بهعنوان بخشی از ذخایر ارزی خود نگه میدارند. ذخایر دلاری کشورها بخشی از تقاضا برای اوراق قرضه دولتی آمریکا در بازارهای مالی را افزایش داده است.
زمانی که یک کشور دلار آمریکا را بهعنوان ارز قانونی یا وسیله مبادله به جای پول داخلی خود یا درکنار آن به رسمیت میشناسد، این امر در اصطلاح دلاریزه شدن اقتصاد نامیده میشود. دلاریزه شدن اغلب در کشورهای در حال توسعه اتفاق میافتد وعمدتا هم بهدلیل ضعف قدرت پول ملی و اقتصاد پرنوسان آنهاست و زمانی اتفاق میافتد که پول ملی ناپایدار میشود و به تدریج سودمندی خود را بهعنوان وسیلهای برای مبادله در معاملات بازار از دست میدهد.
اگر شهروندان یک کشور درحال توسعه، تورم افسارگسیخته را تجربه کنند، ممکن است دلار را برای انجام معاملات روزانه انتخاب کنند. این به این دلیل است که پول ملی آنها بهطور مداوم قدرت خرید کمتری پیدا میکند. دلاریزه شدن میتواند هم سود و هم هزینه داشته باشد؛ در برخی کشورها منجر به افزایش ثبات پولی و اقتصادی میشود، اما لزوما شامل از دست دادن استقلال اقتصادی در سیاست پولی میشود.
دلار آمریکا امروزه شاید ارز پیشفرض در تجارت بینالمللی باشد، اما روند دلارزدایی در دنیا مدتی است که آغاز شده است. روسیه و چین برای کاهش وابستگی به دلار با یکدیگر همکاری میکنند. تجارت روبل و یوآن از زمان جنگ روسیه با اوکراین هشتاد برابر شده است. ایران هم در مذاکرات با شرکای تجاری خود از دلارزدایی صحبت میکند. روسیه و چین ادعا میکنند که پشتوانه وحامی یک ارز، باید طلا باشد. برخی از کشورهای آفریقایی، خواهان تجارت با ارزهای دارای پشتوانه فلزات ارزشمند هستند و برخی از کشورهای آمریکای جنوبی نیز خواهان ارزی با پشتوانه ذخایر مس هستند. امارات متحده عربی و هند در حال بحث درباره استفاده از روپیه برای تجارت کالاهای غیر نفتی هستند.
یکی از انگیزههای اصلی برای دلارزدایی، کاهش تاثیر تحریمهای ایالات متحده آمریکا است. بهویژه روسیه و ایران بهدلیل تحریمها، انگیزه زیادتری نسبت به بقیه برای دلارزدایی دارند.
علاوه بر تورم در آمریکا که مقابله با آن موجب افزایش نرخ بهره و کاهش ارزش اوراق خزانه آمریکا شد، عدم تعادل پس از شیوع کووید-۱۹، جنگ اوکراین و عدم تعادل انرژی دعوت به دلارزدایی را در کشورهای پیشرو درحال توسعه تقویت کرد. دلارزدایی یقینا اثربخشی تحریمهای آمریکا را در صورت بروز یک بحران جهانی کاهش میدهد.
دلار آمریکا همچنان در میان ذخایر ارز خارجی جهان غالب است. اما سهم آن در بانکهای مرکزی از ۷۰درصد در سال۱۹۹۹ کاهش یافته است. در سهماه چهارم سال۲۰۲۲، دلار آمریکا 36/ 58درصد از ذخایر ارزی را تشکیل میداد. یورو با 5/ 20درصد رتبه دوم را دارد و یوآن چین هم 7/ 2درصد ذخایر بینالمللی را تشکیل میدهد.
چین درحال حاضر، با تسلط بر تجارت جهانی، بزرگترین فشار را در جهت دلارزدایی وارد میکند. چین امروزه دومین اقتصاد بزرگ جهان را دارد و بزرگترین کشور واردکننده و صادرکننده است. چین بزرگترین شریک تجاری ۶۱کشور جهان است. اما در مقایسه، آمریکا بزرگترین شریک تجاری ٣٠کشور جهان است.
سیستم ذخیره بینالمللی هنوز تحت سلطه دلار آمریکا است. به عبارت دیگر، دلار با سهم ۵۸درصدی از ذخایر ارزی کشورها، همچنان پادشاه است. یوآن چین با تنها 7/ 2درصد از کل ذخایر، راه درازی برای رقابت با دلار در پیش دارد. به هرحال دلارزدایی اکنون بخشی از چشمانداز بینالمللی است.
نکته آخر
برای کشوری مثل جمهوری اسلامی ایران، به خاطر سیاستهای آمریکا و تحریمهای طولانی آن علیه اقتصاد ایران، دلارزدایی از تجارت خارجی یک ضرورت است؛ اما باید توجه کرد، لازمه تداوم و تقویت این سیاست حفظ و تقویت ارزش پول ملی است. بیثباتی اقتصادی و نیز تداوم ضعف پول ملی، موجب تکیه مردم و فعالان اقتصادی به ارزهای جهانروا برای حفظ داراییهایشان خواهد شد. دلارزدایی بدون برنامه کنترل نوسانات و بیثباتی اقتصادی ممکن است بهدلیل محدودیتهای موجود برای بهدست آوردن و حفظ دلار، مردم را به سمت ارزهای باثبات دیگر سوق دهد که در نوع خود به دلار مرتبط هستند. مثلا درهم امارات به دلار پِک یا متصل شده است؛ بنابراین در مقاطعی که قصد آمریکا تشدید محدودیتها بر ایران باشد، نظیر آنچه در برخی سالهای اخیر اتفاق افتاد ممکن است، شامل فشار غیرمستقیم از طریق درهم نیز بشود. این موضوع تا حدودی درباره یورو دومین ارز معتبر دنیا نیز بهخاطر ارتباط تنگاتنگ سیاستهای آمریکا و اروپا صدق میکند. بنابراین لازمه تجارت برمبنای پول ملی، کنترل تورم و ثبات بخشیدن به ارزش پول ملی است؛ والا در عمل نیاز به یک ارز واسط برای تسویه تجاری با کشورها خواهد بود و عملا به نفع کشورهای طرف تجاری ایران خواهد شد.
پربیننده ترین
-
عکس مسی درآمد؛ آخرین توپ طلا با آرایشگر ویژه!
-
10 جایزه 5 میلیون تومانی برای کاربران آخرین خبر (مهلت شرکت در مسابقه تا 9 آذر تمدید شد.)
-
10 جایزه 5 میلیون تومانی برای کاربران آخرین خبر (مهلت شرکت در مسابقه تا 9 آذر تمدید شد.)
-
آخرین وضعیت راهها در چهارمین روز از سال جدید؛ محور چالوس از شنبه دوباره بسته میشود
-
زنده؛ بیرانوند در یک قدمی استقلال
-
"دنا پلاس اتومات" بخریم یا "تارا اتومات؟"/ مقایسه اختصاصی "آخرینخودرو" از دو خودروی پرطرفدار
-
چالش/ بازیکن داخل تصویر رو حدس بزن (16)
-
5 نشانه ضعیف شدن ریه ها و بهترین روش تقویت آن چیست؟
-
لندکروزر یا ۲۰۶؟ / مقایسه جالب "آخرینخودرو" به بهانه سخنان جنجالی میرسلیم
-
سپ، برترین شرکت در خاورمیانه شد
-
چالش/ بازیکن داخل تصویر رو حدس بزن (28)
-
ویدیو تست و بررسی فیدلیتی پرایم جدید در آخرین خودرو
-
چالش/ بازیکن داخل تصویر رو حدس بزن (14)
-
لحظه به لحظه با جدال پرسپولیس مقابل النصر
-
چالش/ بازیکن داخل تصویر رو حدس بزن (22)
-
یحیی مچ ساپینتو را خواباند / برد ارزشمند پرسپولیس در صدمین شهرآورد
-
چالش/ بازیکن داخل تصویر رو حدس بزن (19)
-
چالش/بازیکن داخل تصویر رو حدس بزن (11)
آخرین اخبار
-
پیام انگلیسی ظریف و همسرش به مناسبت میلاد حضرت مسیح؛ پیروان همه ادیان برای دستیابی به صلح متحد شوند
-
کاهش فوتیهای تصادفات با افزایش ایمنی راههای گلستان
-
کشتی باریِ روسیه در مدیترانه غرق شد
-
تعطیلات کریسمس در ایستگاه فضایی بینالمللی چگونه میگذرد؟
-
بازسازی مدارس فرسوده استان بوشهر در اولویت قرار دارد
-
لحظهٔ انفجار دهها خانه به طور همزمان در اردوگاه جبالیا در شمال غزه
-
پیکر شهید مدافع حرم در رفسنجان تشییع شد
-
آخرین تصویر از سردار شهید سیدرضی موسوی یک روز قبل از شهادت در سوریه
-
ویدئویی از تصادف کامیون آتشنشانی و اتوبوس در مسکو
-
آزادسازی کاروانسرای شاهعباسی سمنان تکمیل میشود؟
-
فرآیند تبدیل جولانی به احمد شرعِ کراواتی
-
هشدار چندباره وزارت بهداشت درباره وضعیت هوا
-
برقراری هر ۲۰ ثانیه یک تماس با ۱۴۱ سمنان در برف و کولاک اخیر
-
نمایندگان مجلس خواستار اقدام علیه فیلترشکن فروشها شدند
-
سرلشکر سلامی: سرمایه اصلی سپاه انسانهای با اراده این مجموعه هستند، نه سلاحها
سایر اخبار مرتبط
نظرات
ثبت نظر
مهمترین اخبار
نمایندگان مجلس خواستار اقدام علیه فیلترشکن فروشها شدند
سهشنبه 04 دی 1403 - 13:19:05
سخنگوی کمیسیون اقتصادی: خط قرمز مجلس بیثباتی در بازار ارز است؛ بازار رسمی ما باید رهبرِ بازار ارز کشور باشد
سهشنبه 04 دی 1403 - 13:17:34
گمانهزنیها از طرح مرحلهای رفع فیلترینگ؛ از بازگشایی واتساپ تا شرط دسترسی به یوتیوب و تلگرام
سهشنبه 04 دی 1403 - 12:53:00
جهش ۴۷ هزار واحدی شاخص کل؛ بورس کانال 2.8 میلیون را هم فتح کرد
سهشنبه 04 دی 1403 - 12:36:15
نرخ طلا و سکه همچنان صعودی؛ دلار در کانال 78 هزار تومان ماند
سهشنبه 04 دی 1403 - 12:26:31