خراسان/تاینی‌هاوس کلبه‌هایی چوبی و دوست‌دار محیط زیست است که در دنیا متداول شده و به تازگی در کشورمان هم مورد توجه قرار گرفته است؛ در این مطلب سراغ یکی از معدود طراحان تاینی‌هاوس در ایران رفتیم تا از مزایا و اقتضائات زندگی در این خانه‌ها بگوید 
حتماً در فیلم‌ها و مستندهای خارجی خانه‌های پیش‌ساخته و نقلی را دیده‌اید که گاهی متحرک و در مواردی ثابت اند؛ در کمال تعجب در همان فضای کوچک امکانات زیادی دارند. به این خانه‌ها «تاینی هاوس» گفته می‌شود که زندگی در آن‌ها اقتضائات و سبک زندگی خاص خودش را دارد. تصور کنید در یک خانه حدود ۱۰ تا حداکثر ۴۰ متری زندگی کنید که در بیشتر مواقع به خاطر نوع طراحی هر لحظه اراده کنید می‌توانید به پشت یک خودرو متصلش کنید و با خانه‌تان به گوشه‌ای از کشور بروید. خانه‌ای که زندگی نسبتاً مینی‌مال و ساده‌ای را برای شما به ارمغان می‌آورد و در عین‌حال دردسرهایی هم دارد. تاینی‌هاوس‌ها می‌توانند دوستدار محیط زیست باشند؛ برای آدم‌هایی که می‌خواهند در سفر کار و زندگی کنند، مناسب بوده و مزایای بیشتری نسبت به کمپرها دارند. هرچند خیلی وقت‌ها می‌شود نمونه‌هایی از آن‌ها را در گوشه‌ای از یک خانه ویلایی بزرگ یا باغ هم اجرا کرد. شاید تصور کنید در کشور ما تاینی‌هاوس وجود ندارد اما بدنیست بدانید معمارانی هستند که در کشور ما هم تاینی‌هاوس طراحی و اجرا می‌کنند به‌طور مثال خانم «مهدیه آزادبر» متولد ۱۳۷۸ که کارشناسی معماری را از دانشکده شریعتی تهران گرفته، یکی از فعالان این حوزه است که ایده‌هایش برای ساخت و اجرای خانه‌های پیش ساخته در شبکه‌های اجتماعی مورد توجه قرار گرفته است. خانم آزادبر که تجربه کار در چند شرکت معماری را به عنوان معمار داشته؛ مدتی به صورت فریلنسری پروژه‌هایی را طراحی می‌کند و حالا یکی از معدود کسانی است که در زمینه تاینی‌هاوس فعال است. اگر دوست دارید با این پدیده جالب دنیای معماری بیشتر آشنا شوید، گپ و گفت ما با ایشان را بخوانید. 
 راه‌حلی برای مشکل مسکن
خانم آزادبر که اهل شمال است و شاید علاقه‌اش به کلبه‌ها ریشه در همین موضوع داشته باشد، با بیان این‌که از دوران دانشجویی به سازه‌های چوبی و کلبه‌ها علاقه زیادی داشتم و چوب متریالی بود که همیشه سعی می‌کردم در پروژه‌هایم از آن استفاده کنم؛ در پاسخ به این سوال که تعریف دقیق تاینی‌هاوس چیست و چرا باید این سازه‌ها را جدی گرفت، می‌گوید: «همیشه احترام به طبیعت در معماری از دغدغه هایم بوده و هست. اما تاینی‌هاوس به خانه‌های کوچک با مساحت بین ۹ تا ۵۵ مترمربع اطلاق می‌شود که در پی جنبش تاینی هاوس بسیار محبوب شدند. جرقه های این جنبش دهه۷۰ میلادی زده شد که هنرمندهای آمریکایی در پی رکود اقتصادی آمریکا دنبال راه حلی برای مسکن مردم بودند. در حال حاضر در ایران هم به دلیل هزینه‌های بالای مسکن توجه بسیاری از مردم به این نوع خانه‌ها جلب شده است».
  کلبه سوئیسی تنها نوع تاینی هاوس نیست
از این معمار جوان می‌پرسم در ایران چقدر تاینی هاوس جا افتاده؟ بیشتر در چه نقاطی و با چه کیفیتی؟ می‌گوید: «در ایران خیلی از مردم تاینی هاوس‌ها را با اسم کلبه‌های سوئیسی می‌شناسند که تنها یکی از اشکال تاینی هاوس‌ها محسوب می‌شوند. بیشتر مردم در شمال و مرکز ایران از این نوع خانه‌ها استقبال می‌کنند و فکر می‌کنم بیشتر به دلیل طراحی محدود تاینی هاوس‌های موجود در بازار باشد. در بازار فعلی بیشتر تاینی هاوس‌ها به صورت کلبه‌های پیش ساخته‌ای هستند که به دلیل فرم طراحی و مواد مصرفی، مناسب مناطق سردسیر و معتدل هستند. ولی تلاش ما بر این هست که تاینی هاوس‌ها را برای تمام اقلیم‌های ایران طراحی کنیم».
 از عایق انرژی بودن تا اجرای سرعتی!
در ادامه گپ و گفت‌مان سمت مزایای تاینی‌هاوس‌ها می‌رود؛ خانم آزادبر معتقد است: «از جمله مزیت‌های تاینی هاوس می‌شود به کاهش مصرف انرژی، دوستدار محیط زیست بودن، سرعت بالای اجرا، هزینه کمتر، ضدزلزله و... اشاره کرد. به دلیل کوچک بودن فضا و استفاده از مصالح عایق، میزان انرژی که برای گرم یا سرد کردن خانه مورد نیاز است، بسیار کمتر از خانه‌های معمولی است. در ضمن اغلب مصالح مورد استفاده در تاینی هاوس‌ها قابل بازیافت هستند و کمترین آسیب و تخریب را برای محیط زیست دارند، همچنین در فرایند تولید، کمترین میزان تولید گاز گلخانه‌ای را نسبت به ساختمان‌های سنتی دارند. چون بیشتر قطعات تاینی هاوس‌ها در کارگاه ساخته و در محل متصل می‌شوند سرعت اجرای خانه‌ها بسیار بالاست، یک خانه ۴۰ متری در کمتر از ۵۰ روز با تمامی امکانات آماده می‌شود. در کنار همه این‌ها، هزینه اولیه ساخت تاینی هاوس‌ها به ازای هر مترمربع شاید خیلی تفاوتی با بناهای سنتی نداشته باشد؛ ولی چون مساحت کل کمتر است، در نتیجه هزینه کلی ساخت پایین‌تر از ساختمان‌های معمول تمام می‌شود. به دلیل وزن پایین این بناها در برابر زلزله مقاوم هستند و حتی در صورت تخریب جزئی هم چون آوار ندارند به ساکنین آسیبی وارد نمی‌کنند».
 اریگامی در ساخت کلبه‌ها
خانم آزادبر با بیان این‌که شرکت‌های تهیه کننده چوب به ازای هر درخت که قطع می‌کنند، دو درخت می‌کارند و چوب هم به‌عنوان مصالح ساختمانی برای سلامت انسان مفید است؛ درباره مولفه‌های مهم در معماری این کلبه‌ها می‌گوید: «چون سازه‌های تاینی هاوس کوچک هستند، تکنیک فولدینگ آرکیتکچر یا معماری تاشو خیلی کاربردی و مفید است. از تکنیک اریگامی یا فولدینگ که در آن قطعات مبلمان یا بنا قابلیت باز و بسته شدن دارند، در طراحی و ساخت تاینی هاوس‌ها به وفور می‌شود استفاده کرد. مثلا تصور کنید دیوارهای اتاق شما قابلیت باز شدن و تبدیل به یک اتاق بزرگ‌تر را داشته باشند».
 گزینه‌ای جذاب برای ماجراجوها
اما تاینی‌هاوس‌ها در ایران چه جایگاهی دارند؟ این طراح و معمار می‌گوید: «اغلب مردم دنبال جایی برای گذراندن تعطیلات در دل طبیعت هستند ولی ساخت ویلای سنتی پرهزینه و گران محسوب می‌شود در حالی که تاینی هاوس برای زمین‌های کوچک هم مناسب است. کلا مقوله تاینی هاوس در ایران جدید محسوب می‌شود و تاینی هاوس‌های متحرک هم درحال حاضر طرفداران زیادی ندارد چون هزینه ساخت و حمل شان به نسبت بیشتر از خانه‌های ثابت است. در حال حاضر فناوری ساختشان را هنوز پیدا نکردیم و بیشتر تمرکز روی نمونه‌های ثابت است. اما در دنیا خیلی محبوب هستند. خیلی از جوانان برای مستقل شدن این نوع خانه‌ها را انتخاب می‌کنند. کسانی‌که به دنبال سبک زندگی جدید و ماجراجویانه هستند هم شروع به زندگی در تاینی هاوس می‌کنند. همچنین گزینه خیلی خوبی برای اسکان افراد بی‌خانمان در خیلی از شهرها شده است».
 سبک زندگی تاینی‌هاوسی
وقتی در تاینی‌هاوس زندگی کنی نمی‌توانی وسایل زیادی داشته باشی؛ مهمان دعوت کنی یا کلیت چیدمان منزلت را عوض کنی؛ نظر خانم آزادبر در این‌باره را هم بخوانید: «زندگی در تاینی هاوس یک سبک زندگی جدید را پیش روی افراد قرار می‌دهد. به دلیل فضای محدود، شما فقط باید لوازم و وسایل مورد نیاز و ضروری را در خانه نگه دارید. فضایی برای انبار لوازم غیرضروری و بدون استفاده ندارید. مثل زندگی‌های لوکس و مجلل یک اتاق کاملا شخصی برای لباس‌هایتان در اختیار ندارید. در عوض ارتباط بیشتری با خودتان و طبیعت دارید. تاینی هاوس به افراد کمک می‌کند که سبک زندگی ساده‌تری را انتخاب کنند و از شعار less is more  (کمتر، بیشتر است) پیروی و به ما یادآوری می‌کند تنها زندگی در خانه‌ای بزرگ و مجلل باعث خوشبختی انسان نیست. هرچه خانه و زندگی شما ساده‌تر باشد، وقت کمتری برای تمیزکردن خانه و پرداختن به کارهای خانه نیاز دارید و همچنین  بخش اعظم درآمد شما صرف هزینه‌های مسکن نخواهد شد در نتیجه شما وقت و پول بیشتری برای اختصاص به‌خود و خانواده‌تان دارید. خلاصه با داشتن خانه کوچک، شما وسایل کمتری دارید، در نتیجه آزادی بیشتر، پول بیشتر و زمان بیشتری در اختیار خواهید داشت». ​​​​​
تاینی‌هاوس کانکس نیست
کنجکاوم بدانم چرا این طراح جوان در این حوزه خاص و کمتر شناخته شده متمرکز شده است؛ می‌گوید: «بیشترین تلاش من برای فعالیت و راه‌اندازی این کسب و کار در ابتدا آشنایی بیشتر مردم با تاینی هاوس‌ها و سبک زندگی جدید مربوط به آن‌ها بوده است. در تلاشم که این فرهنگ را که زندگی در خانه کوچک نشانه مشکلات اقتصادی است، کنار زده و به مردم یادآوری کنم که ارتباط با خودشان و طبیعت مهم‌تر از مساحت خانه‌شان است. البته این سبک‌ زندگی مناسب همه افراد جامعه نیست، به‌طور مثال زندگی در تاینی‌هاوس مناسب خانواده‌های بزرگ و پرجمعیت ایرانی نیست. نکته دیگر این‌که وقتی صحبت از تاینی هاوس و کلبه به میان می‌آید بسیاری از افراد یاد کانکس می‌افتند ولی باید بگویم کانکس و کانتینر با سبک کارهای ما متفاوت هستند و ماده اصلی کانکس، فلز است ولی کارهای ما بیشتر از چوب ساخته می‌شوند. بسیاری از کارفرماها نگران مقاومت چوب در برابر حشرات و آتش سوزی هستند. چوب‌های مورد استفاده در صنعت ساختمان فراوری شده و در برابر حشرات و آتش کاملا مقاوم هستند.

نویسنده: سید مصطفی صابری  |  روزنامه‌نگار