اعتماد/متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

مهدی بیک‌اوغلی| بلافاصله پس از تایید صلاحیت مسعود پزشکیان «اعتماد» تیتر «دومین خرداد اصلاحات» را بر تارک خود نشاند تا به قرابت قابل توجه دولت پزشکیان با گفتمان و دولت اصلاحات اشاره کند. دولتی که در سال 1403 تلاش می‌کرد قطار مدیریت و برنامه‌ریزی کشور را به همان مسیری هدایت کند که تا سال 84 قرار داشت و ناگهان در دولتی پوپولیست از مسیر توسعه خارج شد. در هر دو دولت اصلاحات، اما زنان نقش برجسته‌ای را به خود اختصاص داده بودند. به همین علت است که بخشی از مهم‌ترین وعده‌های دولت پزشکیان حول محور سهم و جایگاه برحسته‌تر زنان در دورنمای آینده بود. بررسی عملکرد دولت چهاردهم طی همین چند ماهه هم نشان می‌دهد که هم نگاه به زنان در این دولت ویژه بوده و هم زمانی که دولت برای پیگیری مطالبات آنها اختصاص داده قابل توجه بوده است. انتخاب وزیر زن برای یکی از تخصصی‌ترین وزارتخانه‌های کشور، انتخاب یک بانو برای سخنگویی دولت، معاون رییس‌جمهور و رییس سازمان محیط زیست، رییس سازمان استاندارد و...بخشی از تلاش‌هایی است که دولت برای تغییر نگاه سیستم به زنان انجام داده است. در کنار این موارد بسیاری از مدیران کل استان‌ها و معاونان استانداران از میان جمعیت زنان انتخاب شده‌اند. اما این همه ماجرا نیست، تعلیق قانون حجاب و عفاف یکی از مهم‌ترین دستاوردهای دولت برای پایان دادن به برخوردهای سلبی با زنان محسوب می‌شود. در روزهایی که فضای عمومی جامعه تحت تاثیر روز زن قرار دارد، بد نیست نگاهی به بخشی از مطالباتی انداخته شود که زنان کشور از نظام حکمرانی دارند. «اعتماد» برای این منظور سراغ مینو خالقی رفته تا در بطن گفت‌وگو با او به این پرسش پاسخ دهد که مهم‌ترین مطالبه زنان از نظام حکمرانی چیست؟ پیگیری لایحه منع خشونت علیه زنان، یکی از مطالبات جدی زنان از نظام حکمرانی است. خالقی به خشونت‌هایی اشاره می‌کند که هر روز علیه زنان اقشار مختلف انجام می‌شود، اما راهبردهای قانونی برای مقابله با آنها وجود ندارد. او همچنین ضرورت انعکاس مطالبات زنان و دختران نسل z در نظام حکمرانی را ضروری دانسته و انتخاب مشاورانی از این نسل برای مدیران را توصیه می‌کند. 

مینو خالقی حقوقدان، سیاستمدار و فعال اجتماعی ایرانی در گفت‌وگو با «اعتماد» از زاویه متفاوتی به بحث ورود کرده و درباره مطالبات زنان از نظام حکمرانی کشور می‌گوید: «به صورت کلی تبعیض‌هایی که علیه زنان طی سال‌های سال صورت گرفته، مربوط به این دوره و سال‌های اخیر نیست. دهه‌های متمادی است که این تبعیض‌ها جاری و ساری است. این تبعیض‌ها که بنیان آن نه بر اساس توانمندی‌های افراد، بلکه بر اساس جنسیت است، در تمام دوره‌ها و حوزه‌ها وجود داشته است. در حوزه‌های علمی، حضور زنان در هیات‌های علمی، مناصب سیاسی مانند انتصاب فرمانداران و استانداران، مدیرکل‌های استانی و... بسیار واجد اهمیت است.»

خالقی ادامه می‌دهد: «از این جهت تلاش دولت دکتر پزشکیان در بهبود این شاخص‌ها و زمینه‌ها تلاش‌های مثبت و قابل قبولی بوده است . در واقع آقای پزشکیان تلاش کرده، یکسری از تابوها را در رابطه با حضور زنان در عالی‌ترین سطوح بشکند. کما اینکه مدیریت یکی از وزارتخانه‌های سخت و ساختاری را به یکی از زنان متخصص کشورمان داده شده است. اما امیدواریم در ادامه و در خصوص کسب جایگاه‌های علمی، سیاسی و تخصصی، زنان نقش پررنگ‌تری را در دولت، ساختار مدیریتی و کلیت جامعه داشته باشند.»

این حقوقدان ایرانی یادآور می‌شود: «موضوع مهم بعدی که مرتبط با زنان است و باید به آن توجه ویژه‌ای شود، خاک خوردن لایحه منع خشونت علیه زنان است که 14- 13 سال است در مجلس خاک می‌خورد. روزی نیست که خبر ارتکاب مدل‌های مختلف خشونت علیه زنان در جایگاه‌های مختلف منتشر نشده باشد. این خشونت‌ها علیه اقشار مختلف زنان چه پزشک باشند، چه مهندس، چه وکیل و... اغلب توسط محارم آنها به وقوع می‌پیوندد. در نهایت باید نقطه پایانی به صورت قانونی بر این خشونت‌ها علیه زنان گذاشته شود.»

خالقی با اشاره به اینکه مساله بعدی توجه به نسل z در جامعه است، می‌گوید: «زنان و دختران نسلz قطعا مطالبات متفاوتی دارند و باید به این مطالبات توجه شود. چه بسا منِ دهه شصتی از بسیاری از این خواسته‌ها بی‌خبر باشم، لذا لازم است، رییس‌جمهور، معاون امور زنان رییس‌جمهور و سایر مدیران اجرایی در سطوح مختلف از مشاورانی استفاده کنند که در این رِنج سنی باشند و بتوانند مطالبات این نسل را به دولت منتقل کنند. از این جهت فکر می‌کنم گستره فعالیت‌هایی که در نظام حکمرانی باید در خصوص زنان انجام شود، بسیار زیاد است، اما در برخی موارد توجه‌ها صرف اموری می‌شود که شاید اولویت بالایی در لیست مطالبات زنان و دختران این سرزمین نداشته باشند.»

خالقی با اشاره به برخی از این موضوعات حاشیه‌ای و غیرضروری یادآور می‌شود: «مهم‌ترین چالشی که دولت آقای پزشکیان طی روزهای اخیر با آن دست به گریبان بود، چالش شبه قانون حجاب و عفاف بود. آنچه اتفاق افتاد، این بود که در نهایت رییس‌جمهور این قانون را در شورای عالی امنیت ملی مطرح کرد. اعتقاد دارم می‌شد از ظرفیت اصل 112 و مجمع تشخیص مصلحت نظام هم استفاده کرد. در حال حاضر به صورت موقت جلوی اجرای این قانون گرفته شده و شاید اگر به مجمع می‌رفت و مطابق اختیارات رهبری ذیل اصل 110، موضوع بررسی می‌شد، نتیجه متفاوتی به دست می‌آمد.»

او ادامه می‌دهد: «اگر طیف‌های تندرو در آینده فشار و تلاش خود را برای اجرای این قانون متمرکز کنند، ممکن است دوباره این قانون به جریان بیفتد. بنابراین معتقدم بهتر است این قانون به طرقی از دستور کار خارج شود که امکان طرح دوباره آن برای تندروها وجود نداشته باشد. البته تا همین جا هم جای شکرش باقی است که دولت و شخص آقای پزشکیان کوتاه نیامده و مطالبات زنان و عموم مردم را پیگیری کرده‌اند.خوشبختانه تا این لحظه جلوی اجرای این شبه قانون گرفته شد. به این دلیل از لفظ شبه قانون استفاده می‌کنم، چراکه معتقدم قانون زمانی قانون می‌شود که بر دل‌ها بنشیند و حقوق عمومی را مدنظر قرار دهد نه اینکه مخالف حقوق زنان و عموم مردم باشد. معتقدم معاونت زنان و معاونت حقوقی رییس‌جمهور می‌توانستند نقش فعال‌تر و پویاتری را در مواجهه با این قانون داشته باشند. البته باید به دولت و سایر نهادهای اجرایی فرصت و زمان کافی داده شود تا بتوانند مطالبات زنان را محقق کنند.»