زومیت/ رفع فیلتر دو اپلیکیشن گوگل‌پلی و واتس‌اپ در هفته گذشته همچنان مورد بحث و بررسی کارشناسان و کاربران اینترنت است.
 
گره خوردن انفجار پیجرها در لبنان و حکمرانی فضای مجازی در ایران، اینکه بیش از ۸۰ درصد از کاربران از فیلترشکن استفاده می‌کنند، اینکه برای حکمرانی بر فضای مجازی و مقابله با رفع محدودیت‌های اپلیکیشن می‌توان اس‌ام‌اس‌ها را بست تا احراز هویت صورت نگیرد و ... مباحثی بود که در گفت‌وگوی تلویزیونی پیرامون بحث فیلترینگ و رفع فیلتر از واتساپ و گوگل‌پلی مطرح شد.

در این گفت‌وگو حمید فتاحی معاون وزیر ارتباطات و رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی و رسول جلیلی، عضو شورای عالی فضای مجازی و رییس سابق دانشگاه شریف شرکت داشتند و مهدی انجیدنی مدیرعامل ویراستی نیز به عنوان کارشناس شرکت داشتند.

در روزهای گذشته رسول جلیلی در حساب کاربری خود در شبکه اجتماعی ایکس رفع محدودیت‌های اخیر در دو پلتفرم واتس‌اپ و گوگل پلی را به نوشیدن جام زهر و دشمن شاد شدن تعبیر کرده بود.

این اظهارنظر مورد توجه بسیاری از کاربران قرار گرفت. او در این‌باره گفت: مصوبه شورای عالی فضای مجازی لازم الاجراست و وقتی که مصوبه شد همه قطعاً قبول داریم و باید کمک کنیم که خوب اجرا شود.

او اضافه کرد: بحث سر این است که آیا باید بدون پیش شرط بدون اینکه ما اصلاً مذاکره‌ای کنیم و حکمرانی فضای مجازی و انطباق حکمرانی فضای مجازی با این دو سکو به ویژه سکوی واتس‌اپ را که یک سکوی آمریکایی است را اصلاً لحاظ کنیم یا نه. کاملاً درست است که وعده رئیس محترم جمهور به یک نحوی که رضایت ایشان و رضایت کسانی که قول گرفته بودند تامین شود ولی در کنارش برای همه آحاد جامعه، موضوع حکمرانی قانونمند فضای مجازی یک موضوع جدی است، یک مسئله هست. دلیلش این است که همه امور از فرهنگی، اقتصادی، آموزشی و بحث اقتصادی اگر تحت قانون و تحت حکمرانی قانونمند قرار داده نشود و محافظت نشود مردم ضرر می‌کنند؛ یعنی موضوع اصلی بحث نفع مردم هست.

عضو شورای عالی فضای مجازی ضمن بیان این مطلب که ما تجربیات چندگانه‌ای را با سکوهایی که حکمرانی شان دست دشمن بوده داشته‌ایم، در این باره گفت: یک موردش که درست است نرم‌افزاری نبوده در ظاهر و سخت افزاری بوده بحث پیجرهایی که در لبنان آن اتفاق عجیب و غریب را شکل داد آن هم به یک نحوی می‌توانیم بگوییم که حکمرانی‌اش دست کسی قرار گرفت.

وی بیان کرد: سال ۹۸ یک فرمان در نیمه شب روی گوشی میلیون‌ها ایرانی یک اپلیکیشن و یا یک برنامک را حذف کرد این تصمیم تصمیم نه دولت ایران بود نه وزارت ارتباطات بود نه صاحب گوشی بود نه هیچ نهادی نه هیچ شخصی در ایران بود، بلکه تصمیم یک شرکت آمریکایی بود. حالا یا شاید خودش راسا تصمیم گرفته بود یا اینکه مسئولین آن کشور به او گفته بودند و این به این معنا است که تصمیم را ما نمی‌گیریم تصمیم را صاحب سکو می‌گیرد و تصمیم را حکمران صاحب سکو می‌گیرد.

جلیلی ضمن اشاره به اینکه یعنی اگر صاحب سکو در یک کشور اروپایی یا در یک کشور آسیایی و یا در آمریکا ثبت شده باشد عملاً تابع مقررات آنجا است، خاطرنشان کرد: بحث سر این است که دشمن ما که آمریکا و اسرائیل است و ما را هم تهدید کرده که بعد از این اتفاقات منطقه حالا برای ما داستان سرایی می‌کند و همه مطلع هستند و همه ناراحت هستند که چرا این داستان سرایی اتفاق می‌افتد اگر این در کنار یک چنین پتانسیلی قرار بگیرد که بتواند بخشی از سرزمین فضای مجازی ما را مستعمره خودش قرار بدهد قرار داده دقیقاً مثل اینکه یک پایگاهی در فضای مجازی ما دارد و ما کاملاً موضوع را باز کردیم و اصلاً به او نگفتیم که لطفاً یک جاهایی اگر یک کسی در این فضا ناهنجارانه دستور مثلاً ساخت کوکتل مولوتوف را پخش کرد و آموزش داد اگر یک جاهایی دعوت به شورش کرد اگر یک جا علیه رئیس جمهور ما یک ناسزایی گفت ما دستمان کجا بند است؟ واقعاً بند نیست.

معاون وزیر ارتباطات: حکمرانی در فضای مجازی را در مسدودسازی خلاصه کردیم
فتاحی معاون وزیر ارتباطات و رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی در این گفت‌وگو تصریح کرد: تنها یک دکمه فیلترینگ را معادل و مصادف با حکمرانی در فضای مجازی دانستن درست نیست. مانند اتفاقی که در سال‌های گذشته در کشور رخ داد و حکمرانی را در مسدودسازی خلاصه کردیم.

فتاحی با بیان اینکه تمام اشکالاتی که نسبت به فضای مجازی مطرح می شود یا درباره آن دغدغه وجود دارد، از طریق ابزارهای گریز از حاکمیت قابلیت در اختیار گرفتن کاربران را دارد، افزود: از آنجا که برای مقابله با آسیب‌های فضای مجازی تنها از ابزار مسدودسازی استفاده شده است، در عمل نتوانسته ایم حکمرانی خود را در این فضا به منصه ظهور برسانیم.

وی با اشاره به استفاده عموم جامعه از فیلترشکن ها گفت: قبل از مسدود سازی پلتفرم تلگرام اگر والدینی روی گوشی فرزندشان ابزار وی‌پی‌ان و فیلترشکن می‌دیدند اینقدر این حرکت خارج از قاعده و قبیح بود برای پدر و مادری که بر روی گوشی فرزندشان یک ابزار فیلترشکن و وی‌پی‌ان می‌دیدند که دچار اضطراب و نگرانی می‌شدند امروز چه اتفاقی می‌افتد والدین می‌روند سراغ بچه‌ها و نوجوان‌ها و درخواست می‌کنند که این فیلترشکن من را به روز کن این یعنی چه؟ یعنی اینکه نوجوان ما که اتفاقاً باید بیشتر تمرکز کنیم رویش و در دنیا هم می‌بینیم قوانین سفت و سختی دارند برای حوزه دسترسی نوجوانان و کودکان طراحی و پیاده سازی می‌کنند نه تنها به پلتفرم‌هایی که ما می‌گوییم با این همه آسیب است دسترسی دارد، بلکه به همه محتوای فضای مجازی دسترسی دارد. پاسخ ما اینجا چیست؟ بنابراین اینها یک معادله یک مجهولی نیست که ما به راحتی یک جواب بگذاریم جلویش و این گونه بیش از ۸۳ تا ۸۴ درصد کاربران ما در معرض مخاطرات قرار بدهیم.

او همچنین ادامه داد: با روشی که اتخاذ کرده‌ایم، از طریق گسترش ابزار فیلترشکن و وی‌پی‌ان براساس آمار رسمی کاربران ارتباطی و هم پیمایش‌هایی که توسط مراکز علمی معتبر انجام داده شده است، بیش از ۸۰ درصد از کاربران از این ابزار استفاده می‌کنند و این گزارش بارها در روزهای اخیر به صورت رسمی اعلام شده است.

راهکارهای مدیرعامل ویراستاری برای حکمرانی فضای مجازی
مهدی انجیدنی مدیرعامل ویراستی در این گفت‌وگوی تلویزیونی به عنوان کارشناس رسانه پیرامون بحث فیلترینگ و رفع فیلتر از واتساپ و گوگل‌پلی راهکارهایی برای محدودیت و حکمرانی فضای مجازی ارایه داد و گفت: ما متاسفانه همیشه در یک مسیر پیش می‌رویم یا کاملا دسترسی را باز می‌گذاریم و می‌گوییم به فرض اینکه نمی‌توانیم جلوی فناوری خارجی را بگیریم ولی در دانشی که در داخل فضای کشور دیدم بعید می‌دانم که نتوانیم جلوی فناوری‌های موجود را نگیریم. قبلا هم تجربه شده در همان روزهای اولیه این مسدودسازی در حد زیادی جلوی همه این وی‌پی‌ان‌ها گرفته شده بود.

او همچنین به گفته خودش چند راهکار در کنار همدیگر می‌تواند فضای مجازی را مدیریت کند: اول بستن وی‌پی‌ان‌های غیرقانونی که این از لحاظ فنی کاملا شدنی‌ است. دوم ارایه دادن ابزارها و وی‌پی‌ان‌های قانونی برای دور زدن تحریم‌ها علیه ایران. سوم هم یک راه بسیار ساده است، بستن سیستم اس‌ام‌اس سکوهایی است که حاضر نیستند قوانین ما را بپذیرند و کاربر و سکو برای احراز هویت به آن نیاز دارند.