ایرنا/ لرستان ۶ سد در حال بهره برداری با ظرفیت ۲۰۸ میلیون مترمکعب دارد که به دلیل خشکسالی و وجود سدهای بالادستی، بطور معمول پس از فصل گرم با کاهش ذخیره آب مواجه هستند، اما به تازگی تصاویری از سد خان آباد الیگودرز نشان می دهد که در ورطه خشکسالی قرار گرفته است.

سد هسته رسی خان آباد سال ۸۶ در ۲۰ کیلومتری الیگودرز بهره برداری و شبکه آبرسانی آن سال ۹۲ افتتاح شد و بیش از یک هزار و ۸۰۰ هکتار از زمین های کشاورزی پایین دست، از آب این سد استفاده می کنند.
وقوع بارش های مناسب در دهه های گذشته موجب پرآبی این سد و حتی سرریز آن در خرداد ۹۶ شد، اما رفته رفته با کاهش بارندگی و گسترش خشکسالی ها، هم اکنون سد خان آباد در شرق لرستان از دید عموم خشک شده است، اما از نظر اهل فن در اصطلاح، یک "حجم مرده" دارد و به طور موقت قابل بهره برداری نیست.

ذخیره سدها برای مصارف تابستانه رهاسازی می شود
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای لرستان می‌گوید: کاهش حجم ذخیره سدها از جمله خان آباد با ظرفیت حدود ۱۶ میلیون متر مکعب، در ابتدای فصل سرد طبیعی است، چراکه بخش قابل توجهی از ذخیره آب سدها در تابستان و حتی اوایل مهرماه برای مصارف کشاورزی رهاسازی و حجم دریاچه کم می شود.
داریوش حسن نژاد افزود: سد خان آباد نیز در طول زمستان سیلابی و افزایش ذخیره دارد و با توجه به رهاسازی آب ذخیره شده آن در فصل گرم، هم اکنون قابلیت خروجی ندارد.
وی با اشاره به اینکه ۶۰۰ هکتار از زمین های اطراف سد، آب را پمپاژ می کنند و مابقی نیز دارای شبکه هستند، یادآور شد: سدها را به طور معمول برای رفع خشکسالی در تابستان احداث می کنند و با توجه به وضعیت کاهش بارش ها در استان طی چند سال اخیر، کم شدن حجم ذخیره سدها تا قبل از بارش ها نیز امری طبیعی است.
وی اصطلاح "خشک شدن" برای سد خان آباد را غیرقابل قبول دانست و با تکذیب خشکی این سازه افزود: به طور معمول در اینگونه موارد باید گفت حجم مرده ای در دریاچه سد وجود دارد که قابل رهاسازی و بهره برداری نیست، چراکه سدها مانند چشمه خشک نمی شوند و با بارش های فصلی، آب در آنها ذخیره می شود.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای لرستان همچنین اظهار داشت: سال گذشته میزان بارندگی ها در استان کاهش یافت که شرق استان از جمله ازنا و الیگودرز بیشترین کاهش ها را داشتند.
حسن نژاد تصریح کرد: باتوجه به کاهش بارندگی ها و افزایش نیاز به رها سازی آب در سال گذشته، به طور معمول دریاچه سد به طور کامل پر نمی شود و با رهاسازی آب در فصل گرم، کاهش حجم ذخیره شده آن دور از انتظار نیست.
وی با اشاره به اینکه کمترین حجم بارندگی ها در اسفند ماه سال آبی ۱۴۰۲ - ۱۴۰۳ در محدوده ازنا - الیگودرز اتفاق افتاد، اضافه کرد: کاهش حجم آب سدهای استان یکی از تبعات کاهش بارندگی های بلندمدت و البته پدیده خشکسالی است، به نحویکه سطح آب های زیرزمینی استان در بلندمدت منتهی به سال آبی ۱۴۰۲-۱۴۰۱ بطور متوسط حدود ۶.۴ متر افت داشته است.
کاهش آبدهی رودخانه و منابع آبی در محدوده ازنا - الیگودرز
به گفته مدیرعامل شرکت آب منطقه ای لرستان بیشترین تغییرات افت در این حوضه مربوط به دشت ازنا - الیگودرز با حدود ۱.۱ متر افت سطح آب و کسری مخزن حدود ۲۱.۲ میلیون متر مکعب در اسفند ماه سال ۱۴۰۲ نسبت به اسفند ماه سال قبل از آن است.
حسن نژاد توضیح داد: کاهش حجم بارندگی ها در سال گذشته و افزایش رهاسازی آب برای مصارف کشاورزی، منجر به تضعیف مقادیر ذخیره آب شده است که امید می رود این مشکل، با بارش های زمستانه پیش رو تا حدودی جبران شود.
وی افزود: همچنین کاهش مخزن آب های زیرزمینی استان در این مدت حدود ۵۲۲ میلیون مترمکعب بوده که معادل افت سالانه حدود ۲۳ سانتیمتر و کسری مخزن حدود ۱۹ میلیون متر مکعب است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای لرستان ادامه داد: بیشترین افت سطح آب زیرزمینی در بلندمدت مربوط به محدوده های مطالعاتی کوهدشت و ازنا - الیگودرز به ترتیب با حدود ۲۱.۵ متر و ۹.۴ متر بوده که معادل حجم آب حدود ۱۱۸ و ۱۸۵ میلیون مترمکعب است
دست خالی ۸۱ درصد دریاچه سدهای لرستان
حسن نژاد گفت: ۸۱ درصد از حجم مخزن ۶ سد فعال استان تا نیمه آذرماه امسال خالی بود که نسبت به مدت مشابه سال قبل هم ۱۹ درصد کاهش داشته است.
وی با اشاره به حجم مخازن سدهای استان بیان کرد: حجم کل مخزن سدهای مروک، ایوشان، تنگ هاله، خان‌آباد، کزنار و حوضیان ۲۰۸.۷۱ میلیون مترمکعب است و حجم آب موجود در پشت سدهای استان تا نیمه آذرماه امسال، ۴۰.۲۳ میلیون متر مکعب برآورد می شود.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ‌ای لرستان با اشاره به اهمیت و نقش آب در بخش های شرب، کشاورزی، صنعت و حجم ذخایر سدها، بر مصرف بهینه و درست منابع آبی تاکید کرد و از هم استانی‌ها درخواست کرد تا الگوی مصرف را رعایت کنند.
کاهش ۵۹ درصدی بارش‌های نقطه‌ای در لرستان
بنا به گزارش‌های هواشناسی لرستان از ایستگاه‌های مستقر در شرق استان به صورت نقطه‌ای از ابتدای سال زراعی جاری تا هفته اول دی ماه امسال، به طور متوسط ۶۴ میلیمتر بارندگی ثبت شده که در مقایسه با آمار سال گذشته و آمار بلندمدت به ترتیب ۱۲ و ۵۹ درصد کاهش داشته است.
سال زراعی از ابتدای مهر ماه هرسال تا پایان شهریور سال بعد محاسبه می شود و با توجه به شرایط بارش ها در سال های اخیر به ویژه دهه گذشته، اکثر مناطق براساس شاخص های استاندارد هواشناسی، با درجات مختلف دچار خشکسالی هستند.