جام جم/ پیوند ازدواج نقش مهمی در فرهنگ و ارزش‌های حاکم بر جامعه دارد و از آن تاثیر می‌پذیرد، در قانون مدنی مقررات ویژه‌ای به آن اختصاص داده شده است.
یکی از این مقررات در نظر گرفتن مواردی است که در صورت وجود داشتن آنها، انعقاد عقد نکاح غیرممکن خواهد شد. لذا در این قانون مواردی که مانع نکاح محسوب می‌شود، پیش‌بینی شده است. این مقررات که درواقع با فقه اسلامی مطابقت دارد، موانع نکاح نامیده می‌شود.

موانع نکاح:

​​​​​​​مواردی که مانع نکاح است را می‌توان این‌گونه خلاصه کرد:

قرابت: همان‌گونه که در عرف نیز مرسوم است، داشتن قرابت نزدیک زن و مرد یکی از موانع نکاح است. قرابت را می‌توان به سه نوع قرابت سببی، قرابت نسبی و قرابت رضاعی تقسیم‌بندی کرد. خویشاوندی نسبی که از طریق خون حاصل می‌شود، مانع ازدواج است. مانند منع ازدواج با پدر، پدربزرگ و... خویشاوندی سببی که به موجب ازدواج پدید می‌آید نیز در مواردی مانع ازدواج است؛ مانند ازدواج با مادرزن و پدرشوهر‌. قرابت یا خویشاوندی رضاعی نیز به موجب تغذیه از شیر زنی غیر از مادر به‌وجود می‌آید و احکام منع ازدواج آن همچون خویشاوندی یا قرابت نَسَبی‌است.

شوهر داشتن و استیفای عدد: شوهر داشتن زن، مانعی برای ازدواج دوباره است. به‌علاوه این‌که مردی که چهار همسر دائم دارد، نمی‌تواند برای بار پنجم ازدواج دائم کند.

عدّه زن: زنی که در ایام عده به‌سر می‌برد، نمی‌تواند با مرد دیگری ازدواج کند تا این عده به پایان برسد. هرکس زنی که درعده طلاق یا عده وفات است را با علم به عده و حرمت نکاح برای خود عقد کند، عقد باطل است و زن بر آن شخص حرام ابدی می‌شود.

طلاق بار سوم و نهم: در صورتی که زن پس از ازدواج از همسر خود طلاق بگیرد و این اتفاق سه مرتبه تکرار شود، برای بار چهارم دیگر نمی‌تواند با همان مرد ازدواج کند. بلکه شخص دیگری تحت عنوان مُحَلّل باید با آن زن ازدواج کند. در صورتی که این قضیه سه دفعه تکرار شود، برای بار نهم، آن زن و مرد به هم حرام ابدی می‌شوند.

کفر: براساس قانون و فقه، در مواردی نکاح به دلیل کفر یکی از زوجین باطل است. مثلا زن مسلمان نمی‌تواند با مرد کافر ازدواج کند.

اِحرام: عقد در حال احرام باطل است و در صورتی که زن و مرد نسبت به آن آگاهی داشته باشند، حرام ابدی می‌شوند.

نویسنده: امیر علوی