همشهری/متن پیش رو در همشهری منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

رئیس‌کل بانک‌مرکزی: یک سایت آمریکایی برای صرافی‌های ایران نرخ دلار را تعیین می‌کند
 
رضا کربلایی| قیمت دلار ظرف هفته‌های گذشته روند صعودی داشته است؛ آنطور که رئیس ‌کل بانک مرکزی می‌گوید یکی از عوامل رشد قیمت دلار، ارسال سیگنال به بازار ارز ایران از خارج کشور توسط کانال‌های تلگرامی است که از آمریکا اداره می‌شوند.‌از آنجا که نرخ ارز، مؤثرترین شاخص اقتصادی ایران است و آمریکا در جنگ اقتصادی علیه کشورمان مهم‌ترین هدف خود را تضعیف ریال می‌داند، بنابراین حفاظت از ارزش پول ملی کشورمان نیازمند اجماع سیاست‌های اقتصادی، سیاسی و امنیتی است. نمی‌توان به صرف فعالیت‌های فنی بانک مرکزی با جنگ همه‌جانبه امنیتی و اقتصادی آمریکا علیه بازار ارز کشورمان مقابله کرد و این جنگ نیازمند همکاری دستگاه‌های امنیتی با سیاستگذاران اقتصادی است.‌به گزارش همشهری، ارزش پول ملی یکی از مهم‌ترین مولفه‌های اقتصادی است که نوسان‌های آن می‌تواند آثار اقتصاد زیادی داشته باشد؛ به‌طور مثال نوسان قیمت ارز به‌طور مستقیم منجر به رشد ارزش دارایی‌ها می‌شود.‌به‌طور کلی قیمت ارز تحت ‌تأثیر عوامل مختلفی ازجمله عرضه و تقاضا، نرخ تورم، میزان ذخایر ارزی و‌ انتظارات بازار، تعیین می‌شوند، اما کارشناسان معتقدند در هفته‌های گذشته که قیمت ارز شیب صعودی داشته، تغییر چندانی در مولفه‌های اقتصادی رخ نداده است؛ بنابراین افزایش قیمت ارز می‌تواند تحت‌تأثیر اثرات روانی باشد که به بازار تحمیل می‌شود.

کانال‌های مستقر در آمریکا به بازار ارز، سیگنال می‌دهند
در چنین شرایطی محمدرضا فرزین، رئیس‌کل بانک مرکزی نیز درباره ابعاد دیگری از نوسان‌های قیمت ارز در بازار داخلی سخن گفت و اعلام کرد: کانال تلگرامی که از ۹صبح برای همه صرافی‌های ایران نرخ دلار تعیین می‌کند در آمریکا ثبت شده و همه سرورهای آن هم در آمریکاست.‌ فرزین تأکید کرد: ۹ صبح که معامله‌ای صورت نمی‌گیرد، این کانال نرخ می‌گذارد و صرافی‌ها هم از روی آن نرخ می‌گیرند. با این کانال علائم غیرواقعی به بازار ما می‌دهند.‌انتقاد از اثرگذاری کانال‌های تلگرامی قیمت‌ساز بر بازار ارز ایران محدود به محمدرضا فرزین نمی‌شود؛ چه اینکه در طول سال‌های پرنوسان ارزی همواره روسای جمهور، روسای کل بانک مرکزی و وزرای اقتصاد پیشین هم نسبت به اثر منفی این کانال‌ها انتقاد داشته‌اند.

تلاش دشمن تلاطم در بازار ارز است
عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی با اشاره به افزایش قیمت دلار در روز‌های اخیر در کشور گفت: این افزایش قیمت دلار ناشی از عوامل سیاسی، فضاسازی و جوسازی‌های روانی است.‌اکبر رنجبرزاده تصریح کرد: دشمن تلاش می‌کند در کنار فشار‌های سیاسی، با ایجاد فضاسازی روانی، بازار ارز و اقتصاد کشور را دچار تلاطم کند. این اقدامات بخشی از توطئه و جنگ اقتصادی دشمن علیه کشور ماست.‌وی تأکید کرد: با وجود تمام اتفاقات سیاسی و امنیتی و همچنین توطئه‌های گوناگون دشمن، تلاطم‌های ارزی نسبت به سال‌های گذشته کاهش چشمگیری داشته است. البته ایده‌آل ما فراتر از این است و هدف اصلی دستیابی به کاهش بیشتر تلاطم‌های ارزی و ثبات بیشتر در بازار ارز و دیگر بازار‌های داخلی است.

کاهش نوسانات ارز با امنیت اقتصادی ممکن است
مسعود قاسمی، عضو اتاق بازرگانی ایران در پاسخ به پرسشی درباره دلایل نوسانات اخیر ارز و ارتباط آن با تحولات سیاسی و امنیتی منطقه، اظهار داشت: همیشه این چالش وجود داشته که وقتی در منطقه اتفاقی رخ می‌دهد، برخی تصور می‌کنند که این مسائل ارتباطی با ما ندارد، اما در طول بیش از ۴۰سال گذشته ثابت شده ایران همواره تأثیرپذیر و تأثیرگذار در منطقه بوده است.‌قاسمی در ادامه به موضوع بازگشت ثبات به بازار ارز اشاره کرد و گفت: اینکه این نوسانات مقطعی است یا خیر، بستگی به تصمیمات و اراده دولت دارد. اگر دولت بتواند امنیت اقتصادی نسبی را به جامعه و سیستم‌های اقتصادی بازگرداند، امکان کاهش نوسانات و بازگشت نسبی قیمت‌ها به وضعیت متعادل وجود دارد. هرچند این بازگشت ممکن است به سطح اولیه نرسد، اما می‌توان به نقطه‌ای متعادل و نسبتا مطلوب دست یافت.

قوانین ایران چرا اجرا نمی‌شوند
مبارزه با قاچاق کالا و ارز و مقابله با مفاسد اقتصادی عزم جدی تمامی دستگاه‌های اجرایی و نظارتی را می‌طلبد؛ در حال حاضر قوانین مختلفی درخصوص مقابله با مفاسد اقتصادی در کشور وجود دارند، به‌عنوان نمونه قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز یا قانون مبارزه با پولشویی، اما در عمل خروجی چندانی مشاهده نمی‌شود؛ درواقع عدم‌نظارت مناسب بر اجرای قوانین در این حوزه همواره به کام مفسدین اقتصادی بوده است.
در ایران، معاملات ارز خارج از مجاری رسمی، غیرقانونی است. درواقع آنچه مردم هر روز در حاشیه بازار ارز در کنار صرافی‌ها یا در کانال‌های تلگرامی درباره معاملات ارز مشاهده می‌کنند، رسما غیرقانونی است و قاچاق محسوب می‌شود.‌‌خرید، فروش و حواله ارز توسط اشخاص غیر از مؤسسات مالی دارای مجوز همچون بانک یا صرافی و… قاچاق است. همچنین تمامی معاملات فردایی ارز نیز چه توسط صرافی انجام شود چه غیر از آن از مصادیق قاچاق ارز است.‌ مطابق قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز، خریدوفروش ارز در بازار آزاد و نهادهای‌ غیرمعتبر جرم محسوب می‌شود و افراد برای پی‌بردن به صرافی‌های معتبر می‌توانند به تارنمای بانک مرکزی مراجعه کنند.‌مطابق با بند «خ» ماده2قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز مصوب سال 1392، هرگونه معامله ارزی (از جمله خریدوفروش ارز) با اشخاصی غیراز صرافان مجاز، مؤسسات مالی مجاز یا بانک‌ها، قاچاق محسوب می‌شود.

برخورد سختگیرانه کشورها در مورد معاملات ارز
در همه کشورهای دنیا، مقررات خاصی برای کنترل معاملات ارز مشخص شده است؛ برای مثال سقف معینی مشخص شده است که شما بیشتر از آن نمی‌توانید ارز وارد ‌ یا ‌ از کشور ‌ خارج کنید.‌در برخی کشورهای در حال توسعه، معاملات با ارزهای غیراز پول ملی کشورها ممنوع است و مجازات‌های سختی هم درنظر گرفته شده است.