محققان دانشگاه کرنل در ایالات متحده الکترودهایی را به مغز موش‌ها متصل و با دوربین‌های ردیابی چشم جوندگان را برای مطالعه مکانیسم‌های تثبیت حافظه دنبال کردند. این مطالعه توسط آزاهارا اولیوا و آنتونیو فرناندز رهبری شد.

محققان به موش ها کارهایی مانند یافتن آب و غذا در پیچ و خم را آموزش دادند و فعالیت مغز و اندازه مردمک آنها را در هنگام خواب ردیابی کردند. هنگامی که یک موش کار جدیدی را یاد گرفت و به خواب رفت، الکترودها فعالیت مغز آن را ثبت کردند. در ادامه ثبت تغییرات مردمک توسط دوربین، به محققان اجازه داد فرآیندها را تجزیه و تحلیل کنند.

در طول خواب Non-Rem  ( خواب بدون حرکات سریع چشم  ) چشم‌ها تمایل دارند ثابت بمانند، اما مردمک‌ها بین قطرهای کوچک و بزرگ در نوسان هستند که منعکس کننده مراحل مختلف و عمق خواب است. ضبط‌ تصاویر نشان داد که ساختار زمانی موش‌های خوابیده بیشتر از آنچه قبلاً تصور می‌شد به مراحل خواب انسان شباهت دارد.

وقتی یک موش وارد مرحله‌ای از خواب Non-Rem‏ ‏ می‌شود، مردمک چشمش کوچک شده و به نظر می‌رسد مغز کارها و خاطرات جدید خود را دوباره پخش می‌کند. برعکس، وقتی مردمک چشم گشاد می‌شود، به نظر می‌رسد که مغز خاطرات قدیمی‌تر را دوباره پخش کرده و آنها را در اطلاعات قبلی ادغام می‌کند.

با قطع خواب موش‌ها در لحظات مختلف و در ادامه آزمایش اینکه چقدر وظایف آموخته شده خود را به خاطر می‌آورند، محققان توانستند این فرآیند را بهتر درک کنند. این تیم، خواب موش‌ها را زمانی که قطر مردمک‌هایشان کوچک‌تر یا بزرگ‌تر بود، مختل کرد و به آن‌ها اجازه داد تعیین کنند که کدام اندازه مردمک با تکرار خاطرات جدید و قدیمی مرتبط است. یافته‌ها نشان داد که حافظه‌های جدید در طول مرحله خواب Non-Rem‏ ‏و زمانی که قطر مردمک کوچک‌تر بود، دوباره فعال می‌شدند و خاطرات قدیمی‌تر زمانی که قطر مردمک بزرگ‌تر بودند، دوباره پخش می‌شدند.