زایمان زودرس یکی از چالش‌های مهم در دوران بارداری است که می‌تواند بر سلامت نوزاد و مادر تأثیر جدی بگذارد.

نوزادانی که قبل از هفته ۳۷ به دنیا می‌آیند، به‌عنوان نوزادان نارس شناخته می‌شوند و خطراتی از جمله نقص در سیستم‌های بدنی، افزایش مرگ‌ومیر و اختلالات رشدی آن‌ها را تهدید می‌کند. همچنین، باور رایج درباره اینکه نوزاد هفت‌ماهه کمتر از نوزاد هشت‌ماهه در معرض خطر است، به‌عنوان یک تصور غلط رد شده است.

مشکلاتی نظیر فشار خون بالا، دیابت بارداری، حاملگی چندقلویی و وجود فیبروم در رحم، از عوامل مؤثر در بروز زایمان زودرس معرفی شده‌اند. متخصصان تأکید می‌کنند که مشاوره‌های قبل از بارداری، انجام مراقبت‌های پزشکی در دوران بارداری و توجه به علائم غیرعادی، از جمله کاهش حرکات جنین، می‌تواند از بروز مشکلات جدی مانند زایمان زودرس و مرده‌زایی جلوگیری کند.

آلودگی هوا نیز به‌عنوان یکی از عوامل مهم در بروز زایمان زودرس مطرح شده است. مواد شیمیایی و آلاینده‌های موجود در هوا، از جمله سرب، می‌توانند بر خون‌رسانی به رحم و رشد جنین تأثیر منفی بگذارند و منجر به اختلالات رشدی و حتی سقط جنین شوند.

شیرین نیرومنش استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران و متخصص جراح زنان زایمان نازایی فلوشیپ حاملگی پر خطر در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری مهر گفت: حاملگی کامل یا ترم که به معنای گذراندن تمام مراحل رشد جنین در رحم مادر است، معمولاً بعد از هفته ۳۷ و تا هفته ۴۰ بارداری رخ می‌دهد. نوزادانی که در این بازه زمانی متولد می‌شوند، بهترین شرایط رشد و سلامت را دارند. متأسفانه، اگر نوزاد قبل از هفته ۳۷ متولد شود، به‌عنوان نوزاد نارس یا پره‌ترم شناخته می‌شود و با مشکلاتی مانند ناکامل بودن سیستم‌های بدن و افزایش خطر مرگ‌ومیر مواجه است.

وی افزود: یکی از باورهای اشتباه این است که نوزاد هفت‌ماهه کمتر از نوزاد هشت‌ماهه در معرض خطر است. این باور کاملاً نادرست است. هرچه نوزاد زودتر متولد شود، احتمال عوارض بیشتر است. نوزادانی که زودتر از موعد متولد می‌شوند، علاوه بر مشکلات رشد جسمی، ممکن است دچار اختلالات ذهنی، نارسایی تنفسی و هزینه‌های بالای درمانی شوند.

تأثیر آلودگی هوا بر سلامت جنین و مادر

نیرومنش ادامه داد: آلودگی هوا یکی از عوامل بسیار تأثیرگذار بر سلامت مادر و جنین است. این آلودگی می‌تواند منجر به زایمان زودرس، اختلال رشد جنین، سقط جنین و حتی سرطان‌های مختلف شود. مواد شیمیایی موجود در هوا و محیط اطراف، از جمله سرب و آلاینده‌ها، به سیستم بدن نفوذ کرده و بر خون‌رسانی به رحم و رشد جنین اثر منفی می‌گذارند.

عواملی که زایمان زودرس را تحریک می‌کند

وی ادامه داد: زایمان زودرس می‌تواند به دلایلی مانند پارگی زودرس کیسه آب، فشار خون بالا، دیابت بارداری، حاملگی چندقلویی یا وجود مشکلاتی مانند فیبروم در رحم رخ دهد. همچنین عوامل ژنتیکی، سابقه زایمان زودرس در خانواده، نارسایی دهانه رحم و مشکلات ساختاری رحم می‌توانند خطر را افزایش دهند.

راه‌هایی برای جلوگیری از مرده زایی

این متخصص زنان گفت: مرده‌زایی معمولاً بعد از هفته ۲۰ بارداری رخ می‌دهد. برای پیشگیری، مادران باید مراقبت‌های دوران بارداری را جدی بگیرند. انجام آزمایش‌ها و سونوگرافی‌های لازم، کنترل حرکات جنین به‌خصوص در هفته‌های آخر و بررسی وضعیت خون‌رسانی به جنین از جمله اقداماتی است که می‌تواند به پیشگیری از مرده‌زایی کمک کند.

وی در پایان خاطرنشان کرد: مهم‌ترین توصیه من به مادران این است که مراقبت‌های پیش از بارداری و دوران بارداری را به‌طور کامل انجام دهند. همچنین، در صورت مشاهده هرگونه علامت غیرعادی، مانند کاهش حرکات جنین، فوراً به پزشک مراجعه کنند. سلامت مادر و جنین به تغذیه سالم، هوای پاک و پایبندی به دستورات پزشکی وابسته است.