دنیای اقتصاد/ بازار سرمایه ایران در هفته‌های اخیر شاهد تحرکات مثبتی بوده‌است که امیدها را برای بازگشت به دوران رونق تقویت کرده‌است. شاخص‌کل بورس در آستانه سه‌میلیونی‌شدن است و به‌نظر می‌رسد که ارزش معاملات خرد بالای ۱۰‌هزار‌ میلیارد‌تومان، تثبیت‌شده باشد و بر این اساس روند صعودی در حال تقویت است، اما نقطه اوج این تحولات، اقدام بانک‌مرکزی در تزریق بی‌سابقه نقدینگی و کاهش نرخ بهره است که به‌عنوان قطعه پایانی پازل رشد بورس، شرایط را برای ادامه این مسیر هموارتر کرده‌است.
 
یکی از عوامل کلیدی که در رشد اخیر بازار سرمایه نقش داشته، افزایش نرخ ارز و اثر مستقیم آن بر عملکرد شرکت‌های صادرات‌‌‌‌‌‌‌‌محور است. رشد نرخ دلار، درآمد‌ریالی این شرکت‌ها را به‌‌‌‌‌‌‌‌طور قابل‌توجهی افزایش داده و سودآوری آنها را تقویت کرده‌است. این امر در گزارش‌های فصلی شرکت‌ها منعکس شده و انتظارات مثبتی را درمیان سرمایه‌گذاران ایجاد ‌کرده‌است. از طرفی تغییرات در نحوه محاسبه نرخ ارز شرکت‌ها، حذف دلار نیما و جایگزینی آن با دلار توافقی موجب ‌شده‌است شرکت‌های صادرات‌‌‌‌‌‌‌‌محور بتوانند محصولات خود را با نرخ‌های واقعی‌‌‌‌‌‌‌‌تر و نزدیک‌تر به بازار آزاد تسعیر کنند. این تغییر به‌طور مستقیم درآمد‌ریالی این شرکت‌ها را افزایش داده و اثرات مثبتی بر سودآوری آنها گذاشته‌است.
در نتیجه این تغییر، انتظار می‌رود گزارش‌های فصلی شرکت‌های صادرات‌‌‌‌‌‌‌‌محور نشان‌دهنده بهبود قابل‌توجه عملکرد مالی آنها باشد. این موضوع نه‌تنها موجب افزایش جذابیت سهام این شرکت‌ها‌شده، بلکه انتظارات مثبتی را نیز درمیان سرمایه‌گذاران ایجاد‌کرده‌است. این عامل به‌ویژه در صنایع پتروشیمی، فلزات اساسی و معدنی که سهم عمده‌ای از بازار را تشکیل می‌دهند، تاثیر بسزایی داشته‌است. علاوه‌بر صنایع صادرات‌‌‌‌‌‌‌‌محور، افزایش نرخ ارز ارزش دارایی‌های برخی شرکت‌ها را نیز تحت‌تاثیر قرارداده‌است. تجدیدارزیابی دارایی‌ها به‌عنوان یکی از محرک‌‌‌‌‌‌‌‌های رشد، توانسته است توجه سرمایه‌گذاران را به صنایعی جلب کند که دارایی‌های ارزی یا قابل‌تجدید دارند. این مساله به‌ویژه در صنایعی مانند خودروسازی و فلزات اساسی اهمیت بیشتری یافته‌است.

بحث تجدیدارزیابی دارایی‌ها یکی دیگر از قطعات مهم پازل رشد بورس است. این موضوع به‌ویژه در صنایعی که دارایی‌های فیزیکی قابل‌توجهی دارند، اهمیت بیشتری پیدا کرده‌است. تجدیدارزیابی دارایی‌ها علاوه‌بر افزایش ارزش ذاتی شرکت‌ها، جذابیت سهام آنها را برای سرمایه‌گذاران افزایش داده و جریان نقدینگی تازه‌‌‌‌‌‌‌‌ای را به بازار وارد کرده‌است. همزمان با عوامل بنیادی، اخبار مثبت و سیاست‌های حمایتی نیز در بهبود وضعیت بازار تاثیرگذار بوده‌است. انتشار خبرهایی مانند منتفی‌شدن استیضاح وزیر اقتصاد یا کاهش تنش‌های سیاسی، از جمله عواملی بوده که فضای روانی بازار را بهبود بخشیده است. از سوی دیگر، عرضه‌های اولیه نیز به‌عنوان محرکی برای جذب نقدینگی بیشتر، به رونق معاملات کمک کرده‌است.
در نهایت نیز بانک‌مرکزی این پازل را تکمیل کرد و درحالی‌که برخی از تحلیلگران با خوش‌بینی امیدوار بودند تکلیف نرخ بهره تا بهمن ماه مشخص شود، روز گذشته با تزریق ۲۶‌هزار ‌میلیارد‌تومان نقدینگی از طریق عملیات بازار باز و اعتبارگیری، رکورد جدیدی را در سال‌۱۴۰۳ ثبت کرد. این میزان تزریق، بیشترین در سال‌جاری بود و اثرات آن به‌‌‌‌‌‌‌‌سرعت در بازار سرمایه مشهود شد. با تزریق این نقدینگی، نرخ سود اوراق دولتی کاهش و جذابیت سرمایه‌گذاری در بازار سهام افزایش‌یافت. طی هفته‌های گذشته، عدم‌تزریق نقدینگی باعث افزایش نرخ بهره اوراق دولتی شده‌بود که فشار مضاعفی بر بازار وارد می‌کرد، اما اقدام اخیر بانک‌مرکزی این روند را معکوس‌کرده و امیدها را برای کنترل نرخ بهره تقویت کرده‌است. کاهش نرخ بهره به‌عنوان یکی از عوامل کلیدی در رشد بازار، نقدینگی بیشتری را از بانک‌ها و بازارهای رقیب به سمت بورس هدایت خواهد کرد.
اقدام بانک‌مرکزی در تزریق نقدینگی و کاهش نرخ بهره، اثری تعیین‌‌‌‌‌‌‌‌کننده بر روند صعودی بازار خواهدداشت. این اقدام نه‌تنها فشارهای ناشی از نرخ بالای سود را کاهش داده، بلکه جریان نقدینگی تازه‌‌‌‌‌‌‌‌ای را به سمت بازار سرمایه روانه کرده‌است. با کاهش نرخ بهره، هزینه‌-فرصت سرمایه‌گذاری در بورس کاهش‌یافته و این بازار جذابیت بیشتری برای سرمایه‌گذاران پیدا کرده‌است. با تکمیل پازل رشد بورس، چشم‌‌‌‌‌‌‌‌انداز بازار روشن‌‌‌‌‌‌‌‌تر از گذشته به‌نظر می‌رسد. گزارش‌های فصلی مثبت، کاهش نرخ بهره و ورود نقدینگی تازه، شرایطی را فراهم کرده‌است که در صورت تداوم، می‌تواند بازار سرمایه را به کانال‌های بالاتر هدایت کند. البته چالش‌هایی مانند نوسانات نرخ ارز و تغییرات سیاستگذاری همچنان وجود دارد که مدیریت آنها نیازمند دقت بیشتری است.
در مجموع، بازار سرمایه ایران با عبور از چالش‌های اخیر، اکنون در نقطه‌‌‌‌‌‌‌‌ای قرار دارد که می‌تواند نقش موثرتری در اقتصاد کشور ایفا کند. اگر سیاستگذاران و فعالان بازار بتوانند این روند را مدیریت کنند، بورس می‌تواند به‌عنوان یکی از مهم‌ترین ابزارهای تامین مالی و سرمایه‌گذاری در کشور به مسیر رشد خود ادامه دهد.