هم میهن/متن پیش رو در هم میهن منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

ما اگر از خودتحریمی دست برداریم، بازار بورس روند عادی خود را طی خواهد کرد. متاسفانه ما آنقدری که از نمایندگان مجلس خودمان می‌‏ترسیم از ترامپ نمی‌‏ترسیم. در سال ۱۳۸۴ که دلار ۸۰۰ تومان شده بود آقای صمصامی که اکنون نیز نماینده مجلس هستند این نظر را داشتند که قیمت تعادلی دلار زیر ۴۰۰ تومان است. بیست سال گذشته اما رویکرد ایشان هنوز تغییر نکرده است، بورس ما از صمصامی‏‌ها و امیرحسین ثابتی‌‏ها می‏‌ترسد.
 
بورس تهران پس از چهارسال نزول، چند ماهی‌ می‌شود که روند نسبتاً صعودی به خود گرفته و توانسته کانال‌های جدید را فتح کند. شاخص کل از مرز 2/9 میلیون واحدی عبور کرده است و با تارگت سه میلیون واحدی حدود 2/5 درصدی فاصله دارد؛ اما با توجه به شرایط بازار سرمایه به نظر می‌رسد در کوتاه‌مدت بازار واکنش منفی نسبت به رشد اعداد نشان دهد اما متغیرهای بازار پس از یک استراحت کوتاه می‌تواند به شاخص 3 میلیونی برسد و پس از آن با تکیه به سیگنال‌های سیاسی مثبت کانال 3/5 میلیونی را نیز فتح کند.
 
رشد شاخص‌ درحالی رخ می‌دهد که در هفته جاری ورود نقدینگی به بورس نسبت به هفته‌های اخیر کاهش محسوسی را تجربه کرده است که علت این موضوع را می‌توان ریسک‌های سیستماتیک همانند خبر استیضاح وزیر اقتصاد دانست؛ هرچند این موضوع منتفی شد اما به صورت موقت توانست تاثیری روی بازار داشته باشد.
 
شاخص کل بورس تهران از آبان‌ماه تا به امروز حدود 50/1 درصد رشد داشته است؛ اما ارزش دلاری بازار نسبت به شاخص عقب مانده است بررسی آمارها نشان می‌دهد که ارزش دلاری بورس تهران حدود 38 درصد با میانگین 4 ساله خود تفاوت دارد. حال با توجه به افزایش قیمت دلار در بازار توافقی (نیمایی) و آزاد نسبت به میانگین 4 سال اخیر این انتظار وجود دارد که ارزش دلاری بازار سهام در کوتاه‌مدت حدود 40 درصد رشد کند تا این موضوع یک محرک قوی برای رشد شاخص در کوتاه‌مدت به محدود 3 میلیونی باشد. زمانی که ارزش دلاری بازار سرمایه رشد کند، شاخص‌های بازار نیز می‌توانند یک پایداری نسبی در محدوده عددی خود داشته باشند. 

نکته قابل توجه اینجاست که اعداد بازار سرمایه (به جز شاخص) همچنان به اوج سال 99 نرسیده است؛ درنتیجه زمانی بازار سرمایه می‌تواند رکوردشکن باشد که قیمت‌ها در میان‌مدت از قیمت‌های سال 99 جلوتر بروند. با وجود صعود در تالار شیشه‌ای و نزدیک شدن به تراز 3 میلیونی، همچنان مشکل دامنه نوسان در بازار سرمایه وجود دارد و این موضوع اجازه رشد حداکثری را به بازار نمی‌دهد. به علت تنش‌های سیاسی 21 مهرماه سال جاری تصمیم بر آن شد که دامنه نوسان بازار سرمایه در مثبت و منفی 3 درصد محدود شود و تا به امروز خبری از رفع محدودیت نیست.

این موضوع درحالی رخ می‌دهد که عدد اصلی دامنه نوسان مثبت و منفی 5 درصد است و به گفته مسئولان به علت تنش‌های سیاسی ماه‌هاست که این دامنه محدود شده است. 

رضا عیوضلو، معاون نظارت بر بورس‌ها و ناشران سازمان بورس و اوراق بهادار نیز چندی پیش اعلام کرده بود «محدودیت دامنه نوسانی که اتخاذ می‌شود عمدتاً برای حفاظت از سرمایه‌گذاران است در حال حاضر بازار با یک وضعیت باثبات روبه‌رو است. در ادامه موارد دیگر را بررسی خواهیم کرد تا اگر تصمیم دیگری نیاز بود اتخاذ شود، اما فعلاً تغییر دامنه نوسان در دستور کار هیئت‌مدیره سازمان بورس نیست.»

دامنه نوسان ۳ درصدی اجازه رشد حداکثری به بازار نمی‌دهد و به نوعی تخلیه مثبت را تا حدودی به تاخیر می‌اندازد. محدودیت دامنه نوسان باعث می‌شود که معاملات در آرامش انجام شود و بازار از ذات اصلی خود خارج شود و به نوعی همه چیز با کنترل و محدودیت انجام شود.

با توجه به شرایط بازار به نظر می‌رسد که برداشته شدن دامنه نوسان و بازگشت به حالت عادی در میان‌مدت صعود بازار را تضمین سازد و بدین وسیله شاخص به تراز 5/3 میلیون نزدیک‌تر شود.
 
از سوی دیگر (p/eقیمت به سود) بازار سهام اکنون به حدود ۸ رسیده است و نسبت به گذشته رشد نسبتاً قابل قبولی را تجربه کرده است و با توجه به بمباران اخبار مثبت در میان‌مدت، این مولفه نیز رشد بسیار خوبی را تجربه می‌کند.

در اصل این مولفه نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران برای هر واحد سود شرکت چه میزان پول پرداخت می‌کنند. با تمامی این تفاسیر به نظر می‌رسد که اگر ریسک سیاسی جدید در بازار وجود نداشته باشد تا پایان دی‌ماه شاخص تراز ۳ میلیونی خواهد داشت و پس از آن استراحت بازار برای صعود شاخص آغاز خواهد شد.

یکی از نکات مهم بازار این روزها که «بتاسهم» به آن اشاره می‌کند اینکه جریان گردش پول در بازار و بین سهم‌هاست. در واقع تقسیم‌بندی‌های مختلفی در بازار این روزها وجود دارد سهم‌های بزرگ و کوچک شاخص‌ساز‌ها، دلاری‌ها، ریالی‌ها و صنایع مختلف نظیر بانک خودرو پالایش و غیره اگر به جریان بازار نگاه کنید متوجه خواهید شد که در هر دوره و هر مقطعی از این دو سه ماه جریان پولی که در دل بازار وجود دارد روی این نمادها می‌چرخد و یک حرکت نوسانی روی آنها ایجاد می‌کند.

در مرحله فعلی نیز بازار بعد از یک رشد نسبی در اکثر گروه‌ها تمایلی به ذخیره سود در آن شرکت‌ها و خرید نمادهای کوچک پیدا کرده، اتفاقی که می‌تواند برای بسیاری جالب توجه باشد این است که بازار چند باری این موضوع را تست کرده بود و نتیجه نگرفت البته این بار کمی با شرایط بهتر و قوی‌تری کار را دنبال می‌کند. این بار هم معتقدیم جریان پول دوام ماندگاری زیادی در سهم‌های کوچک نخواهد داشت و دوباره چرخش و گردش بین صنایع مختلف را آغاز می‌کند اما آن چیزی که حائز اهمیت است این است که سهامداران باید بتوانند از همین فرصت کوتاه نیز استفاده کنند پس به جای جنگیدن و یا نفی کردن بهتر است طبق همین روال و در مدت چند وقت اخیر با روند همراه باشند.

و اما یکی از مهمترین و خاص‌ترین شرایط و اتفاقات پیش روی بازار رویدادها و فضای سیاسی است که بسیاری از افراد دلیل کم افت و خیز شدن و یا فاصله گرفتن جریان پول از بازار در برخی روزها را این موارد می‌دانند که چشم‌انداز تحولات و اتفاقات سیاسی خیلی روشن و شفاف نیست و نمی‌توان در مورد آن اظهارنظری داشت.

بسیاری جریان حضور ترامپ در کمتر از دو هفته آتی را جریان مهمی برای بازار می‌دانند و از این رو این جریان می‌تواند موثر و اثرگذار باشد که بسیاری از افراد در سودهای نسبتاً خوبی قرار دارند و دست آنها برای فروش به راحتی روی ماشه فروش می‌رود پس این نشان می‌دهد ما با پدیده مهم و اثرگذاری در بازار مواجه‌ایم و از بدشانسی ما این موضوع با گزارش‌های مالی شرکت‌ها همزمان شده؛ از طرف دیگر این بار از سمت ایران سیگنال‌های روشن و مشخصی به طرف مقابل صادر شده که حاضر است به گفت‌وگو بپردازد. معتقدیم از اینجا به بعد سهامداران و کسانی که در بازار فعالیت می‌کنند باید در خرید و فروش‌ها و عملیات خود این موارد را لحاظ کنند چراکه ناگهان نباید غافلگیر شرایط و تحولات سیاسی شد.

سناریوی اول سناریوی بسیار خوشبینانه‌ای است که گرچه امید داریم محقق شود اما احتمال تحقق آن بالا نیست یعنی آرزوی همه ماست ولی تحقق آن سخت و دشوار است و آن هم این است که ترامپ بعد از نشستن بر کرسی ریاست‌جمهوری به طور جدی، شفاف و روشن و بدون پیش‌شرط آمادگی خود را برای مذاکرات اعلام کند که نه‌تنها واکنش بازار سرمایه که واکنش سایر بازارها نیز کاملاً متفاوت و عجیب خواهد بود.
 
به نظرم در این شرایط بازارهایی نظیر سکه، دلار، خودرو و مسکن بازنده قطعی این سناریو خواهند بود و بازار سرمایه به سرعت pbe خواهد گرفت و با چشم‌انداز کاهش تورم انتظاری کاهش نرخ سود احتمالی و رشد pbe بازار رقم می‌خورد؛ شاید این سناریو با هجوم احتمالی جریان پول به بازار همراه شود که آن موج چهارم جریان پول که افراد کوچه و بازار هستند را شامل می‌شود.

سناریوی دوم سناریوی استخوان لایه زخم و چوب لای چرخ فعلی است که آنچه طی این مدت سپری شد در مسیر اتفاقات این سناریو نیز پیش برود. اما  در سناریوی سوم ترامپ ابزار تهدید و هم مذاکره را روی میز می‌گذارد و از این سو در این طرف ماجرا هم ما با چنین شرایطی حاضر به پذیرش مذاکره نخواهیم بود و دوباره فضا طوفانی و عجیب و غیرعادی می‌شود و ریسک سیاسی هر روز و هر هفته که می‌گذرد بیشتر می‌شود؛ در چنین فضایی آشفتگی بازارها یکی از مهم‌ترین اتفاقاتی است که رخ می‌دهد.

این موضوع از نرخ دلار آغاز می‌شود. البته معتقدیم تیم فعلی دولت خود را برای این سناریو نیز آماده کرده و دقیقاً رفتار بازار آن روزها آن چیزی که همه پیش‌بینی می‌کنند نخواهد بود. در این سناریو احتمال افزایش نرخ ارز وجود دارد اما نه به آن شکلی که بسیاری متصور هستند. نکته مهم دیگر این است که رفتار دولت در بازار ارز توافقی تمام سرنوشت بازار سرمایه را به خود گره می‌زند.

اگر در سناریوی سوم که تلخ‌ترین و سخت‌ترین سناریو برای بازار است دولت همچنان عاقلانه رفتار کند و اجازه سرکوب نرخ را ندهد و نرخ ارز در بازار توافقی تعیین شود، بازار به سرعت ریسک سیاسی را در جایی به نام نرخ ارز پرایس کرده و آن را روی تابلو، نمایش می‌دهد.