«در سپهر زبان فارسی و ایرانِ جدید این چنین از خود نوشتن گستره و سرآمدهای معدودی دارد که پیشینه شأن _پس از متونی مثل بدایع الوقایع _ شاید بازمی گردد به روزنامه‌ی خاطرات ناصرالدین شاه و اعتماد السلطنه، بیاغرافیا ی آخوندزاده، خاطرات شکار دوستعلی خان معیرالممالک… و نمونه‌های متأخرتری مثل یادداشت‌های روزانه ی نیما، یا شرح زندگانی من عبدالله مستوفی، نامه‌های هدایت به شهید نورایی، روزها در راه شاهرخ مسکوب، از راه و رفته و رفتار و رشد یک نوسال ابراهیم گلستان و سنگی بر گوری جلال آل احمد.» این بخش از مقدمه کتاب نقشهایی به یاد است، کتابی از مجموعه «زندگی نگاره‌ها»ی نشر گمان.

نقشهایی به یاد گذری بر ادبیات خاطره‌نویسی، تألیف و ترجمه احمد اخوت است. آنطور که خودش می‌نویسد، اگر این نام را برای کتاب انتخاب نمی‌کرد، نامش را می‌گذاشت بنای یادبود سرباز گمنام؛ که میگویند سربازهای گمنام تا گوری نداشته باشند _یا بنای یادبودی_ روحشان قرار و آرام ندارد. وقتی بنای یادبود ساخته شد انگار قرار می‌گیرد و حالا در یادها و خاطره‌ها به زندگی ادامه می‌دهد. برای او عکس و زندگینامه خودنوشت، دو بنای یادبودند که با مرگ عجین اند. عکس همیشه به تو یادآور می‌شود «من اینجا بودم» و خاطره نویسی می‌داند که به سوی مرگ می‌رود، نوعی آرزوی جاودانگی وقتی میدانی که پایان زیاد دور نیست.

کتاب شش بخش دارد، ابتدا به مبانی نظری می‌پردازد و بعد به ترتیب خاطره سخن بگو، خاطرات کتابی، یادداشت نویسی، عکس و خاطره می‌پردازد و دست آخر بخش بررسی کتاب را می‌آورد.

نقش‌هایی به یاد ترکیبی‌ست از مبانیِ نظری و بریده‌هایی از خاطرات و یادداشت‌های روزانه به ترجمه و تألیف احمد اخوت؛ منشوری از لحظات و یادها و خاطرات وتأملاتِ نویسندگانی مثل رولان بارت، فرانتس کافکا، گرترود استاین، آنا آخماتوا، ری بردبری، سوزان سانتاگ، سیلویا بیچ و دیگران؛ تابلوهایی از عکس‌ها و کتاب‌ها و خاطراتِ روزهای رفته و یادهای مانده و نقش‌هایی از یادِ کسانی مثل همینگوی، هدایت، مودیلیانی، جویس، محمد حقوقی، کارسون مک‌کالرز و… خاطرات زندانیان _به یاد کاغذ سیگارهای میخائیل باختین (و البته کلی زندانی دیگر که تجربه نوشتن روی کاغذ سیگار را داشته اند) _ خاطرات و یادداشت‌های گرترود استاین، یادداشتی از آنا اخماتووا درباره مودیلیانی، سه برش از خاطرات تصویری (خودنوشت) رولان بارت و ترجمه بهمن فرزانه از یادداشت لوییجی پیراندلو از بخشهای جالب کتاب اند.

کتاب نقشهایی به یاد _هرچند گذری است بر ادبیات خاطره نویسی_ اما کتابی است در اهمیت، ستایش و لذت نوشتن و عکاسی؛ و خاطره نویسی بهانه و محملی است برای زندگی بعد از مرگ. دوباره دیدن عزیزان و آنان که پیشمان نیستند، اما تا وقتی در خاطره‌ای روایت و یا در عکسی دیده می‌شوند در کنارمان هستند، این روایت و آن عکس اندوه‌ها را سبک می‌کنند.

چاپ نخست این کتاب پاییز ۱۳۹۸ منتشر شد و ظرف سه سال پنج بار تجدید چاپ شد. نقشهایی به یاد در قطع پالتویی با ۳۷۰ صفحه و قیمت ۲۵۰ تومان توسط نشر گمان چاپ و عرضه شده است.