اسلیو به فرایند کوچک‌ کردن معده گفته می‌شود که برای بررسی چگونگی انجام این جراحی، عوارض و فواید آن به سراغ دکتر ابراهیم متولیان متخصص جراحی عمومی رفته و با او مفصل به گفت‌وگو پرداخته‌ایم.

چرا به تازگی جراحی‌های لاغری در ایران رواج پیدا کرده است؟

فارس در خبری نوشت:عمل‌های لاغری به‌تازگی در کشور مد نشده و درگذشته هم جراحی‌های متعددی برای لاغری و انجام می‌شد. به‌عنوان مثال درگذشته مسیر غذا یا مسیر صفرا را در بدن بیمار تغییر می‌دادیم؛ اما نزدیک به ۱۵ سال است که جراحی‌های کوچک‌کردن معده یا بای‌پس معده انجام می‌شود که پرطرف‌دارترین این جراحی‌ها اسلیو است؛ زیرا اسلیو به دلیل اینکه دستگاه گوارش زیاد دست‌کاری نمی‌شود، جراحی کم عارضه‌تری است.

چه افرادی مجاز به انجام جراحی اسلیو هستند؟

علم ما تجربی است و بر اساس یک مکانیسم و یک فرمول که از تقسیم وزن «بر حسب کیلوگرم» بر قد به توان ۲ «بر اساس متر» به دست می‌آید و به آن BMI می‌گوییم، تشخیص می‌دهیم چه فردی مجاز به انجام جراحی لاغری است.

اگر BMI فردی ۳۰ تا ۳۵ باشد، او چاق است. از ۳۵ تا ۴۰ خیلی چاق و اگر نسبت وزن به قد او بالاتر از ۴۰ باشد این فرد خیلی چاق محسوب شده و به‌اضافه وزن او چاقی مرضی گفته می‌شود. افرادی که دارای چاقی مرضی هستند و BMI آنها بالای ۴۰ است مجاز به انجام جراحی‌های درمان چاقی هستند و انجام‌دادن عمل چاقی برای این افراد درست است.

هر چقدر BMI افراد زیر ۳۰ و نزدیک به عدد ۲۵ باشد، وزن بدن طبیعی‌تر خواهد بود. ما به افرادی که دارای BMI ۳۵ الی ۴۰ هستند اخطار می‌دهیم و می‌گوییم: «اگر وزنت را پایین نیاوری دیابت می‌گیری، مفاصلت از بین می‌رود، باید حجم غذایت را کاهش دهی و...»

افرادی که BMI آنها ۳۵ الی ۴۰ است هم می‌توانند اسلیو انجام دهند؟

اگر فردی بیماری زمینه‌ای مانند دیابت داشته و BMI او بین ۳۵ الی ۴۰ باشد، می‌تواند جراحی چاقی را انجام دهد. افراد باید انتخاب درست انجام دهند؛ زیرا جراحی بسیاری کار پرخطری است. ما قبل از جراحی بارها به بیماران هشدار می‌دهیم که از جراحی به‌عنوان آخرین روش لاغری استفاده کنند.

اسلیو جراحی زیبایی است؟

برخی از جراحی‌های لاغری صرفا جراحی زیبایی نیست. گاهی اوقات این جراحی‌ها به‌سلامتی و سبک زندگی فرد کمک می‌کند. جراحی چاقی از جراحی زیبایی متفاوت است. درست است که جراحی چاقی منجر به زیبایی فرد خواهد شد اما این اتفاق زمانی خواهد افتاد که افراد سِیر درمان را درست طی کنند.

بخشی از این جراحی‌ها درمانی است و بخش دیگر زیبایی است اما در این جراحی‌ها درمان بیمار اولویت دارد. البته برخی از افراد پس از جراحی چاقی زشت هم می‌شوند.

برخی از پزشک بلاگرها که جراحی‌های لاغری انجام می‌دهند، محدودیتی برای انجام اسلیو در نظر نمی‌گیرند و کاربران را به انجام این دست از جراحی‌ها تشویق می‌کنند. آیا جراحی اسلیو راحت است؟

متأسفانه در شغل ما تبلیغات زیاد است. مردم نباید گول تبلیغات را بخورند. در حال حاضر در شغل ما نیز باتوجه‌به فضای مجازی برخی از افراد اطلاعات اشتباه به مردم می‌دهند. مردم قبل از انجام هر کاردرمانی باید با یک پزشک مشورت کنند و بدانند که هیچ موقع طبابت در فضای مجازی اتفاق نمی‌افتد؛ زیرا بدن‌های افراد با یکدیگر متفاوت است. افراد شخصیت‌هایشان باهم متفاوت است. اگر فردی می‌خواهد کاردرمانی انجام دهد باید با پزشکی که به او اطمینان دارد مشورت کند.

کدام متخصص‌ها می‌توانند جراحی‌های اسلیو و جراحی‌های لاغری انجام دهند؟

جراحی اسلیو را متخصصین رشته جراحی عمومی که دارای فلوشیپ بوده یا آموزش‌دیده در یک دوره تخصصی هستند و لاپاراسکوپی می‌کنند، می‌توانند انجام دهند. تمام جراحان عمومی که این دوره‌ها را گذرانده‌اند، توانسته‌اند تجربه کسب کنند، بارها در نزد اساتید جراحی انجام داده‌اند و... می‌توانند این جراحی را انجام دهند.

جراحی چاقی را همه جراح‌ها می‌توانند انجام دهند اما به شرطی که دوره‌دیده باشند. به شرطی که عارضه‌های آن را بشناسند و بپذیرند. چگونگی اداره‌کردن مریض و هدایت بیمار به سمت لاغری را بدانند.
برخی از پزشکان می‌گویند ما دست به این جراحی نمی‌زنیم. این‌گونه گروه‌های فوق‌تخصصی تشکیل می‌شود و افراد بر اساس استعدادی که دارند جراحی و طبابت می‌کنند.

متقاضیان جراحی‌های لاغری قبل از عمل چه اقداماتی را باید انجام دهند؟

افراد قبل از جراحی باید یک سری آمادگی‌ها از جمله آمادگی‌های روحی و روانی را کسب کرده و اقداماتی مانند بررسی دستگاه گوارش، بررسی تنفس، بررسی ریسک بیماری همراه، بررسی پزشکی قانونی، بررسی روانپزشکی، تغذیه و... را انجام دهند.

بیمار در ابتدا باید از روان‌شناس و روان‌پزشک مشاوره دریافت کند و آزمایش‌ها را درست انجام دهد. بیمار باید آمادگی روحی پیدا کند. متأسفانه امروزه جراحی‌های چاقی جزو مد قرار گرفته است.
زمانی که یک نفر در فامیل جراحی انجام می‌دهد، دیگر اعضای خانواده فکر می‌کنند که آنها هم باید جراحی را انجام دهند. درحالی‌که فرد باید بررسی کند که آیا این آمادگی ذهنی و جسمی را برای این جراحی دارد یا خیر.

جراح باید بداند که آیا بیمار توانایی طی‌ کردن سیر لاغری بعد از عمل را دارد یا نه. برخی از بیماران پس از جراحی پشیمان می‌شوند. دو سه ماه بعد از جراحی می‌آیند و می‌گویند: «من از جراحی که انجام دادم پشیمان شدم!» من باز هم تأکید می‌کنم که افراد دارای BMI زیر ۴۰ نباید اسلیو کنند؛ مگر آنکه دیابت داشته باشند یا به بیماری‌های زمینه‌ای مانند فشارخون مبتلا باشند.

همچنین افرادی که کورتون مصرف می‌کنند و نمی‌توانند وزن خود را کاهش دهند و هی اشتها دارند جزو بیمارانی هستند که ما می‌توانیم با کاهش حجم معده اشتهای آنها را کم کنیم.

بیمه هزینه جراحی کدام یک از متقاضیان جراحی لاغری را پرداخت می‌کند؟

این جراحی سخت گرفته می‌شود. بیمه‌ها برای هر بیماری هزینه جراحی را پرداخت نمی‌کنند. همچنین اگر عارضه‌ای در هنگام جراحی ایجاد شود پزشکی قانونی و نظام‌پزشکی بیماری را که بدون اندیکاسیون عمل کرده باشد حتماً متهم می‌کند.

هزینه جراحی اسلیو چقدر است؟

یکی از نکات مهم رابطه بیمار و پزشک است که صرفاً یک رابطه مالی نیست. بلکه یک رابطه دلی است. پزشک باید برای بیمار دلسوزی کند. پزشک باید بیمار را مانند خواهر و بردار خودش ببیند نه اینکه او را یک تیکه چوب نجاری در نظر بگیرد که ببرد و از آن پول بیاورد. پزشک نباید پولکی باشد؛ بنابراین او باید بر اساس میزان تعرفه‌ای که برای او تعریف شده در خصوص جراحی‌های درمان چاقی دستمزد دریافت کند.

برخی از پزشکان در کلینیک‌های خصوصی جراحی اسلیو را انجام می‌دهند. آیا این کار قانونی است؟

کلینیک‌هایی که جراحی انجام می‌دهند باید دی کلینیک یعنی کلینیک یک‌روزه باشند. این کلینیک‌ها باید دارای یکسری از استانداردها باشند. این کلینیک‌ها از یک حدی بیشتر نباید جراحی انجام دهند. به‌عنوان مثال یک عمل پیچیده معده نباید در یک کلینیک یک‌روزه انجام شود. این کلینیک می‌تواند یک فتح یک‌روزه را عمل کند اما جراحی‌های وسیع زیبایی نباید در این کلینیک‌ها انجام شود.

البته در برخی از این دی کلینیک‌ها سودجویی اتفاق می‌افتد. متأسفانه در حرفه کاری ما مانند سایر رشته‌ها آدم‌هایی هستند که کلاهبرداری می‌کنند. اعلام‌خطر دیگری که مردم باید حواسشان به آن باشد این است که یک سری از تکنسین‌ها دوره‌هایی را گذرانده‌اند و جراحی را آنها انجام می‌دهند و پزشک فقط مهر خودش را در مطب یا کلینیک گذاشته است.

مردم نباید عمل‌های بزرگشان را در کلینیک‌های یک‌روزه انجام دهند. دی کلینیک‌ها قانون دارد و باید نظارت شود. این مراکز نباید هر جراحی را انجام دهند، باید پاسخگو باشند و بر آمار آنها نظارت شود.

وضعیت بهداشتی در کلینیک‌های خصوصی به چه صورت است؟

مهم‌ترین مشکل ما در کشور آموزش است. عفونت بیمارستانی یکی از مهم‌ترین نکات است. متأسفانه کلینیک‌ها مانند بیمارستان نمی‌توانند تجهیزات استریل و امحاء زباله داشته باشند؛ همچنین هوای داخل اتاق عمل باید تنظیم شده باشد. ما نمی‌توانیم با کولرگازی جراحی انجام بدهیم باید هواساز و فیلترهای دقیق در اتاق عمل استفاده شده باشد تا این هوا را مرتب فیلترینگ کند.

یکی از مسائلی که در جراحی‌ها اهمیت دارد حضور متخصص بیهوشی در اتاق عمل است. با وجود اینکه بیمارستان‌ها کمبود متخصص بیهوشی دارند، متخصص‌های بیهوشی چگونه در کلینیک‌های تخصصی خدمت‌رسانی می‌کنند؟

رشته بیهوشی رشته خوب، مفید و سختی است؛ اما درآمد این رشته کمتر از رشته‌های دیگر است. این در حالی است که متخصص بیهوشی هم باید متخصص داخلی باشد و بیمار را به‌خوبی بشناسد، باید دارو و عوارض آنها را به‌خوبی بشناسد. اما این رشته به دلیل درآمدهای بسیار پایینی که دارد اقبال و درخواست کمی دارد. اگر متخصص بیهوشی نباشد جراح هیچ کاری نمی‌تواند انجام دهد.

وزارت بهداشت و سازمان نظام‌پزشکی باید تعرفه این متخصصان را بیشتر کنند. الان کمبود متخصص بیهوشی باعث شده برخی از جراحی‌ها کنسل شود.

دقیقا این پرسش درست است که با وجود کمبود متخصص‌های بیهوشی در بیمارستان‌ها، چگونه این متخصصان در کلینیک‌ها خدمت‌رسانی می‌کنند. اگر در بیمارستان اتفاقی برای بیمار بیفتد سه تا متخصص بیهوشی دیگر هستند تا به وضعیت بیمار رسیدگی کنند و پزشک اصلی از آنها مشورت بگیرد اما در کلینیک‌های یک‌روزه گاه یک متخصص بیهوشی به چندین بیمار رسیدگی می‌کند.

برخی از افرادی که جراحی اسلیو انجام دادند در مدت زمان‌های طولانی دچار مشکلات گوارشی بسیار زیادی شدند، آیا کسانی که اسلیو انجام می‌دهند به زندگی عادی بازمی‌گردند یا خیر؟

نمی‌توان گفت که بسیاری از بیماران پس از انجام جراحی اسلیو دچار عوارضی مانند حالت تهوع می‌شوند، باید در این زمینه کار آماری انجام شود. اگر جراحی اسلیو بر اساس تکنیک درست انجام شود و بیماران اطلاعات کافی از چگونگی انجام این جراحی داشته باشند مشکلی پیش نخواهد آمد. اما بالاخره در اثر این عمل عصب‌های معده قطع می‌شود و یک سری اثرات و عوارض وجود دارد اما غیرقابل‌درمان نیست.

کلمه اسلیو به معنای آستینی کردن معده است. یعنی معده‌ای که یک حجمی دارد و غذا در آن ذخیره می‌شود، بریده شده و به‌صورت یک معده لوله‌ای در می‌آید. در برخی از افراد میزان تحریک عصب واگ زیاد است. یعنی حالت تهوع آنها زیاد است. ما این عارضه را با دارو و رژیم غذایی کنترل می‌کنیم. اما اگر عمل اسلیو بر اساس اصول درست انجام شود، در افراد دارای BMI ۴۰ الی ۵۰ یکی از بهترین جراحی‌های چاقی است به‌شرط آنکه میزان BMI درست و دقیق باشد.