خراسان/بانک مرکزی به تازگی جزئیات ابربدهکاران بانک ها را منتشر کرده که نشان می دهد طبق داده های موجود، تسهیلات معوق بانک ها در سه ماهه پاییز رشد ۲۳ درصدی داشته و به ۷۹۰ هزار میلیارد تومان رسیده است. همچنین تسهیلات بانک ها به اشخاص مرتبط خود نیز از ۳۲۰ هزار میلیارد تومان گذر کرده است. 

 تازه ترین داده های بانک مرکزی از وضعیت تسهیلات کلان غیرجاری نشان می دهد که تا پایان آذر امسال، بانک های صنعت و معدن، آینده و پاسارگاد همچنان بیشترین تسهیلات کلان غیرجاری را به خود اختصاص داده اند. طبق این داده ها تسهیلات کلان غیرجاری بانک ها تنها در پاییز امسال، بیش از ۲۳ درصد افزایش یافته و به ۷۹۰ هزار میلیارد تومان رسیده است. بانک ها همچنین تا پایان پاییز امسال، بیش از ۳۲۱ هزار میلیارد تومان به اشخاص مرتبط خود تسهیلات پرداخت کرده اند. جزئیات داده ها در این بخش نشان می دهد بانک هایی که در صدر فهرست وام به خودی ها قرار دارند، تا آبان امسال، یک ریال هم تسهیلات در قالب نهضت ملی مسکن پرداخت نکرده اند.
به گزارش خراسان، بانک مرکزی در تازه ترین داده های خود، جزئیات تسهیلات کلان ۲۷ بانک را منتشر کرده است. تسهیلات کلان طبق تعریفی که در جزء ۱-۱ بند ط تبصره ۱۶ قانون بودجه سال ۱۴۰۲ آمده، به تسهیلات بالاتر از ۵۰ میلیارد تومان گفته می شود.

جهش تسهیلات کلان معوق در پاییز
در شرایطی که بانک ها در بازپرداخت وام های خرد، سخت گیری فراتر از قانون نیز روا می دارند، رشد تسهیلات معوق کلان بانکی، قابل توجه است. آمارها نشان می دهند در سه ماهه پاییز امسال، تسهیلات کلان غیرجاری در بین بانک ها، ۲۳ درصد افزایش یافته است. البته باید توجه داشت که در آمارهای انتهای شهریور، داده های دو بانک ایران زمین و ایران-ونزوئلا موجود نبوده است و در آذر، بانک شهر و ایران و ونزوئلا داده های خود را ارائه نکرده اند. با این حال، به نظر نمی رسد این موضوع، در آن چه بیان شد، تغییری ایجاد کند.
 ۵۸ درصد تسهیلات کلان معوق تنها در ۳ بانک
با این توضیحات، گزارش خبرگزاری تسنیم در ۲۵ مهر امسال از داده های ۲۵ بانک نشان می دهد که ابربدهکاران بانکی تا نیمه نخست امسال، ۶۴۲ هزار میلیارد تومان بدهی غیرجاری به سیستم بانکی داشته اند. اما این رقم تنها سه ماه بعد به ۷۹۰ هزار میلیارد تومان افزایش یافته است.
در میان این بانک ها، سه بانک صنعت و معدن، پاسارگاد و آینده، دارای بیشترین تسهیلات کلان معوق هستند. رقم تسهیلات کلان معوق این سه بانک بیش از ۴۶۱ هزار میلیارد تومان بوده و به تنهایی بیش از نیمی (۵۸ درصد) از این رقم برای کل بانک های کشور را شامل می شود.
 ۳ بانکی که تسهیلات کلان غیرجاری آن ها بیش از ۲ برابر شد
بررسی جزئیات بیشتر نشان می دهد که دامنه رشد تسهیلات کلان معوق بانک ها در سه ماه پاییز  از منفی ۹۱ درصد تا بیش از ۳۴۵ درصد بوده است. بر این اساس، در بانک رفاه کارگران، تسهیلات کلان معوق از ۲۳۶۸ میلیارد تومان به ۱۹۲ میلیارد تومان کاهش یافته که افتی بیش از ۹۱ درصد را نشان می دهد. در کنار بانک رفاه، تسهیلات کلان بانک های کارآفرین، سرمایه و به‎خصوص آینده نیز افت را نشان می دهد. از سوی دیگر وضعیت تسهیلات کلان غیرجاری در بانک های گردشگری، سینا و توسعه تعاون کاملاً معکوس است. به طوری که به ترتیب در این سه بانک رشد در حدود ۱۵۳، ۱۶۵ و ۳۴۵ درصدی تسهیلات کلان معوق دیده می شود.
 وام ۳۲۱ همت بانک ها به خودشان تا انتهای پاییز
یکی از آسیب های نظام بانکی در سال های گذشته که در غیاب نظارت های موثر بانکی اتفاق افتاده، وام دهی بانک ها (بیش از حدود مقرر) به اشخاص مرتبط خود بوده است. به عنوان مثال، مرکز پژوهش های مجلس آبان امسال در گزارشی با عنوان «وضعیت تسهیلات و تعهدات اشخاص مرتبط با شبکه بانکی در سال ۱۴۰۱» به تخطی بانک‌ها در خصوص حدود فردی پرداخت تسهیلات اشخاص مرتبط پرداخت و اعلام کرد: عمده بانک‌ها از حدود مقرر آیین‌نامه تخطی کرده‌اند.
در این راستا، اظهارات اخیر یک مقام مسئول بانک مرکزی درخصوص نظارت بر تسهیلات بانکی قابل توجه است. زهره پاپی، سرپرست اداره راهبری سامانه‌های تنظیم‌گری و نظارت بانک مرکزی گفته است: سامانه‌های بانک مرکزی تا به حال جنبه جمع‌آوری اطلاعات و نظارت پسینی داشته‌اند ولی از این پس در حال تمرکز بر حوزه پیشینی هستیم.
در هر حال، داده های اخیر بانک مرکزی از رقم کلان تسهیلات دهی بانک ها به اشخاص زیرمجموعه خود خبر می دهد. بر این اساس تا انتهای آذر امسال، بانک ها ۳۲۱ هزار میلیارد تومان به اشخاص یادشده تسهیلات پرداخت کرده‌اند. بزرگی این رقم با کسری بودجه قطعی ۵۹۳ هزار میلیارد تومانی دولت در سال گذشته قابل مقایسه بوده که بیش از نیمی از آن است.
 تحریم نهضت ملی مسکن توسط بانک هایی که بیشترین وام را به اشخاص مرتبط داده اند
تا پایان پاییز امسال،آینده، شهر و ملل سه بانکی بوده اند که بیشترین وام را به اشخاص مرتبط داشته اند. میزان وامی این سه بانک به ترتیب ۸۵.۳، ۷۳.۴ و ۳۲.۹ هزار میلیارد تومان بوده است. نکته قابل تامل این جاست این بانک‌ها، تاکنون یک ریال هم در قالب نهضت ملی مسکن، تسهیلات پرداخت نکرده اند. این موضوع را بانک مرکزی در داده هایی که تا انتهای آبان امسال منتشر کرده، نشان داده است.