محققان به سرپرستی کارشناسان آزمایشگاه پیشرانش جت ناسا، دانشگاه پلیموث در بریتانیا و دانشگاه تگزاس در آستین، فکر می‌کنند که افزودن فضا به دستور کار سازمان ملل برای توسعه پایدار، زمینه حفاظت از فضا را تقویت می‌کند. در سال‌های اخیر این به موضوعی مبرم تبدیل شده است.

به نقل از اسپیس، ظهور ابرصورت‌های فلکی که ناوگانی متشکل از صدها یا هزاران ماهواره کوچک است و اتصال اینترنتی را فراهم می‌کنند یا سیاره ما را از بالا نظارت می‌کنند، منجر به افزایش تصاعدی تعداد ماهواره‌ها شده است. حدود ۱۵ سال قبل، به سختی هزار ماهواره به دور سیاره ما می‌چرخیدند. این تعداد از آن زمان تاکنون بیش از ۱۰ برابر شده است و انتظار می‌رود که همچنان به رشد خود ادامه دهد. همانطور که ماهواره‌ها به انتهای ماموریت خود می‌رسند، به زباله‌های خطرناکی تبدیل می‌شوند که می‌توانند با سایر اجسام در مدار برخورد کنند و در نتیجه انبوهی از قطعات زباله ایجاد می‌شود.

ملیسا کوین (Melissa Quinn)، مدیر کل شرکت آگاهی موقعیت فضایی Slingshot Aerospace که بخشی از این ابتکار عمل است، می‌گوید: افزودن یک هدف توسعه پایدار به طور خاص برای فضا، گامی دگرگون کننده در حفاظت از یکی از حیاتی‌ترین محیط‌های زمین خواهد بود. فضا دیگر یک مرز بی حد و حصر نیست، بلکه منبعی محدود است که تحت فشار فزاینده فعالیت‌های انسانی قرار گرفته است.

نزدیک به ۷۰ سال از پرتاب اولین ماهواره تاریخ یعنی اسپوتنیک روسیه می‌گذرد و بشریت در بسیاری از جنبه‌های زندگی مدرن از جمله پخش تلویزیونی، اتصال به اینترنت و ناوبری ماهواره‌ای به فناوری فضایی تکیه کرده است.

کوین می‌گوید: این فقط به خاطر محافظت از فضا به خاطر خودش نیست. این در مورد اطمینان از این است که سیستم‌هایی که ما روزانه به آنها تکیه می‌کنیم، انعطاف‌پذیر، عادلانه و در دسترس برای نسل‌های آینده باقی بمانند. یک برنامه اختصاصی می‌تواند همکاری جهانی مورد نیاز برای رویارویی با این چالش را تسریع کند.

دستور کار سازمان ملل برای توسعه پایدار که در سال ۲۰۱۵ تدوین شد، شامل ۱۷ هدف توسعه پایدار است که شامل پایان دادن به گرسنگی و فقر، بهبود دسترسی به مراقبت‌های بهداشتی و آموزش برای جمعیت جهانی؛ تضمین برابری جنسیتی، دسترسی به آب سالم و بهداشت و حفاظت از آب و هوا می‌شود.

محققان فکر می‌کنند یکی از اهداف موجود، به مشکل فضا مربوط می‌شود. برنامه شماره ۱۴ بر حفاظت از حیات دریایی تمرکز دارد و آلودگی اقیانوس‌های جهان را با آلودگی پلاستیکی تحت پوشش قرار می‌دهد. این مشکل زیست محیطی که به سختی قابل حل است، شبیه مساله رو به رشد زباله‌های فضایی است.

آنها در بیانیه‌ای گفتند: محققان فکر می‌کنند که درس‌های آموخته شده از مدیریت زباله‌های دریایی می‌تواند به جلوگیری از بحران سیاره‌ای دیگری قبل از اینکه خیلی دیر شود، کمک کند.

توماس داولینگ (Thomas Dowling)، مدرس سنجش از دور و علوم زمین فضایی در دانشگاه اوکلند در نیوزلند، می‌گوید: در گذشته نه چندان دور، اقیانوس‌های ما به عنوان منابع بی‌نهایت برای غارت و ریختن زباله‌های بی‌شمار در نظر گرفته می‌شدند. ما اکنون می‌دانیم که این دیدگاه به شدت اشتباه بوده است و بسیاری از محیط‌های دریایی اکنون به زمین‌های بایر تبدیل شده‌اند و تخمین زده می‌شود که سالانه بیش از هشت میلیون تُن زباله پلاستیکی وارد اقیانوس می‌شود.

سالهاست که کارشناسان پایداری فضایی زنگ خطر را در مورد افزایش مقادیر زباله‌های فضایی در اطراف زمین به صدا در آورده‌اند. طبق گزارش آژانس فضایی اروپا، در حال حاضر حدود ۴۰ هزار و ۵۰۰ قطعه زباله فضایی خارج از کنترل بزرگتر از ۱۰ سانتی‌متر، تا ۱.۱ میلیون قطعه بین یک تا ۱۰ سانتی‌متر و ۱۳۰ میلیون قطعه کوچکتر از یک سانتی‌متر وجود دارد.

این قطعات با سرعتی نزدیک به پنج مایل در ثانیه (۸ کیلومتر در ثانیه) دور سیاره ما می‌چرخند و هر چیزی را که سر راهشان باشد، تهدید می‌کنند. برخی از کارشناسان هشدار داده‌اند که پدیده خطرناکی به نام «سندرم کسلر» که یک آبشار غیرقابل توقف از برخوردها است که در آن هر تصادف قطعاتی تولید می‌کند که به فضاپیماهای بیشتری آسیب می‌زند، در شرف وقوع است.

کوین می‌گوید: افزایش سریع استقرار ماهواره‌ها منجر به افزایش خطر برخورد و ایجاد زباله شده است. در سال ۲۰۲۴، ما شاهد افزایش ۱۷ درصدی سالانه در میانگین تعداد برخوردهای نزدیک زباله‌ها در مدار پایین زمین به ازای هر ماهواره بوده‌ایم. با وجود بیش از ۱۲ هزار و ۵۰۰ فضاپیما که اکنون در مدار سیاره ما در حال چرخش هستند، از جمله بیش از ۳۳۰۰ ماهواره غیرفعال، نیاز فوری و هماهنگ به اقدامی جهانی برای اطمینان از ایمنی و پایداری فضا داریم.

علاوه بر مشکل زباله‌های فضایی، محققان جوی نگران تاثیرات احتمالی ورود مجدد ماهواره‌ها به جو زمین هستند. سوختن جوی ماهواره‌ها در طول سقوط آنها بر فراز زمین، اکسید آلومینیوم تولید می‌کند که می‌تواند ازن اتمسفر را از بین ببرد و توانایی آن در بازتاب نور خورشید توسط زمین را تغییر دهد.