فرادید/ معمار «هرم بزرگ جیزه» در مصر فردی بود که بر اساس نوشته‌های درون مقبره‌اش، سرپرست پروژه‌های ساخت و ساز پادشاه بوده است. او از مقامات عالی‌رتبه دوران فرعون خوفو و پسر عموی او بود.

اهرام بزرگ جیزه در مصر، بزرگ‌ترین هرم در جهان است. این هرم به روشنی یکی از شگفت‌انگیزترین سازه‌هایی است که بشر تاکنون ساخته است. اما پرسش مهمی که وجود دارد این است که چه کسی مسئول ساخت این هرم بوده است؟ 

اگرچه فرعون خوفو پادشاهی بود که در دوران سلطنت او هرم ساخته شد، هیچ دلیلی وجود ندارد که فرض کنیم او طراحی آن را انجام داده باشد. پس چه کسی معمار این هرم بوده است؟ 

کشف همیونو، معمار هرم بزرگ

اطراف هرم بزرگ جیزه چندین قبرستان بزرگ وجود دارد. برخی از این قبرستان‌ها شامل مقبره‌های اعضای خانواده بزرگ خوفو می‌شوند و برخی دیگر مقبره‌های مقامات مهم دربار هستند. 

در یکی از قبرستان‌های غرب هرم بزرگ جیزه، یک مقبره بزرگ وجود دارد. این مقبره یک ساختمان مستطیلی بزرگ با سقف مسطح و دیواره‌هایی است که به سمت داخل شیب دارند. این مقبره بسیار بزرگ‌تر از سایر مقبره‌های این قبرستان است. 

باستان‌شناسان کشف کردند این مقبره متعلق به فردی است که نقشی مهم در ساخت هرم بزرگ جیزه داشته است. نام این مقام درباری «همیونو» بود. باستان‌شناسان مجسمه‌ای بسیار دقیق و واقع‌گرایانه از او را در این مقبره یافتند. 

همیونو که بود؟ 

مجسمه هِمِیُونُو؛ مردی با سینه‌های برجسته که نماد قدرت، باروری و جنبه‌های معنوی اوست. این ویژگی در هنر مصر باستان به‌عنوان نشانه‌ای از مقام اجتماعی و ارتباط با قدرت‌های الهی یا سلطنتی استفاده می‌شد.

کشف مقبره همیونو اطلاعات مهمی را فاش کرد. مقبره او نشان می‌دهد او وزیر فرعون بوده و دومین فرد قدرتمند مصر پس از فرعون به حساب می‌آمده است. 

افزون بر این، نوشته‌های این مقبره از او به عنوان «دارنده مُهر پادشاه» یاد می‌کنند، به این معنا که او مهر سلطنتی پادشاه را داشته و قادر بوده تأیید رسمی بدهد. این نکته حاکی از قدرت فراوان او در کشور است. 

در نوشته‌ها عنوان‌های مختلفی نیز به او داده شده که در آن‌ها او را «کاهن خدایان مختلف» می‌نامند. با این حال، برخی دانشمندان باور دارند این عنوان‌ها ممکن است تنها جنبه افتخاری داشته‌اند و به وظایف واقعی او اشاره نداشته باشند. 

مورخان با مقایسه این نوشته‌ها و نوشته‌های دیگر مکان‌ها، نتیجه‌گیری کرده‌اند که همیونو پسر شاهزاده‌ای به نام «نفرمات» بوده است. این شاهزاده نیز فرزند پادشاه «سنفرو» بود. به بیان دیگر، همیونو نوه فرعون سنفرو و پسرعموی فرعون خوفو بود، پادشاهی که در دوران سلطنت او همیونو وزیر بود. 

همیونو به عنوان معمار هرم بزرگ

با در نظر گرفتن این اطلاعات، اساس این نتیجه‌گیری که همیونو معمار هرم بزرگ جیزه بوده از کجا آمده؟ این نتیجه‌گیری برگرفته از یکی از عناوینی است که در مقبره او دیده می‌شود. محققان معمولاً این عنوان را به این شکل ترجمه می‌کنند: «ناظر تمامی پروژه‌های ساخت و ساز پادشاه.» 

ما می‌دانیم خوفو پادشاهی بود که مردمش را برای ساخت هرم بزرگ جیزه به کار می‌گرفت. بنابراین، منطقی است همیونو که ناظر تمامی پروژه‌های ساخت و ساز پادشاه بوده، باید ساخت این هرم را هم نظارت کرده باشد. 

در واقع، این نتیجه‌گیری لزوماً به این معنا نیست که او معمار به معنای امروزی آن بوده است. آیا او پشت میزی نشسته و طرح هرم را روی نقشه کشیده است؟ یا نقش او بیشتر شبیه نقش یک مدیر بوده که بر کار تیمی از معماران نظارت می‌کرده؟ 

ساده بگوییم، ما با اطمینان نمی‌دانیم نقش او دربرگیرنده‌ی چه وظایفی بوده است. با این حال، روشن است که او به طور کلی مسئول ساخت هرم بوده است. بنابراین، منطقی است که او در برنامه‌ریزی طراحی آن نیز مشارکت داشته باشد.