غزال زیاری: دونالد ترامپ این هفته و برای دومین بار به کاخ سفید بازگشته است؛ اما دوره دوم ریاست جمهوری او در آمریکا با حضور ایلان ماسک در کنارش، رنگ وبوی دیگری خواهد داشت. این دو حالا در حال برنامه‌ریزی برای رقم زدن فصل جدیدی در تاریخ پروازهای فضایی آمریکا با رؤیاهای جاه‌طلبانه‌ای هستند که شامل ثبت اولین ردپای انسان در مریخ است.

هرچند باید منتظر ماند و دید که چقدر از آرزوهای بزرگ آن‌ها در سیاست رسمی فضایی آمریکا قابل‌اجراست و چه ایده‌هایی روی سکوی پرتاب باقی خواهند ماند؛ اما به‌هرحال، تحلیلگران چند سال پر جنب‌وجوش را با مشارکت ماسک، مؤسس میلیاردر مشتاق اسپیس ایکس در کنار ترامپ را تصور می‌کنند. به‌ویژه آنکه ترامپ در طول اولین دوره ریاست‌جمهوری‌اش، از دستاوردهای آمریکا در فضا به‌عنوان یک ملی‌گرای افراطی بهره زیادی برد.

ترامپ برای اولین بار در هفت دهه گذشته، نیروی فضایی را به اولین خدمت نظامی جدید آمریکا تبدیل کرد و برای اولین بار از سال ۱۹۹۳ میلادی به بعد، فرمان اجرایی احیای شورای ملی فضایی را به امضا رساند.

علاقه ترامپ به فضا

کیسی درایر، مدیر سیاست فضایی انجمن سیاره‌ای دراین‌باره گفته: «طبق آنچه می‌دانیم و دیده‌ایم، به نظر می‌رسد ترامپ علاقه زیادی به فضا دارد. نمی‌دانم آیا ترامپ لزوماً به جزئیات سیاست به این اندازه که فضا را نمادی از قدرت و توانایی آمریکا می‌داند، علاقه دارد یا خیر. جالب است که وقتی او در مورد فضا صحبت می‌کند، همیشه در مورد فرستادن مردم به مریخ حرف می‌زند؛ البته این ممکن است بخشی تحت تاثیر هم‌سفره شدن او با ماسک باشد.»

در ماه سپتامبر بود که ترامپ در یک گردهمایی تبلیغاتی در کارولینای شمالی انتظاراتش را مطرح کرد و گفت: «ایلان، کشتی‌های موشکی را به حرکت درآورید؛ می‌خواهیم تا قبل از پایان دوره ریاست جمهوری من به مریخ برسیم.» او بدین ترتیب ماسک را ترغیب کرد تا پروژه خوش‌بینانه فرود خدمه روی سیاره سرخ تا سال ۲۰۲۸ و ایجاد یک جامعه خودکفا در آنجا تا دو دهه آینده را سرعت ببخشد.

درایر و دیگر تحلیلگران براین باورند که آرزوهای ترامپ در دومین دوره ریاست‌جمهوری‌اش، به‌مراتب بیشتر هستند و همه‌چیز با بازگشت به ماه از طریق برنامه آرتمیس ناسا آغاز می‌شود. تا اواسط سال ۲۰۲۷ که پرچم آمریکا دوباره روی سطح ماه نصب شود، ترامپ رؤیاهایش در کاخ سفید را دنبال خواهد کرد.

البته هرگونه انحراف اساسی از دستور کار دولت بایدن که ممکن است شامل لغو بودجه بیش‌ازحد و یا تأخیر در سیستم پرتاب فضایی (SLS) که ستون اصلی برنامه‌های فتح ماه - مریخ ناسا است شود، ممکن است به کند شدن یا لغو این رؤیاها منتهی گردد. درایر دراین‌باره گفت: «اگر حالا یک تغییر اساسی انجام دهید، درواقع زمان فرود روی ماه را به عقب می‌اندازید و ممکن است به نقطه اول بازگردید. بیشتر سخت‌افزارهای SLS برای مأموریت‌های Artemis ۲ و ۳ ساخته‌شده‌اند؛ بنابراین منطقی‌تر این است که حتی اگر قصد تغییراتی هم داشته باشید، اول این دو مأموریت را اجرایی کنید.»

او ادامه داد: «شاید درست این باشد که دلایل و اهداف برای اعمال تغییرات را بشنوید. نتیجه‌گیری، بخش سخت ماجراست: اجرای واقعی این طرح‌ها. تقریباً هر سیاست ناسا مستلزم کسب ۶۰ رأی سنا است؛ بنابراین شما نیاز دارید تا برخی دموکرات‌ها از شما حمایت کنند. اکتشافات فضایی گرچه جنبه حزبی ندارد، اما ممکن است به‌راحتی حزبی شود.»

رئیس آتی ناسا، کلید برنامه‌های زوج جاه‌طلب

یکی از بازیگران کلیدی در دستور کار فضایی در دولت دوم ترامپ، کارآفرین میلیاردر دیگری به نام جرد آیزاکمن است که ترامپ اخیراً او را به‌عنوان نامزد ریاست ناسا معرفی کرده است. درایر دراین‌باره یادآوری کرد که آیزاکمن باید بتواند تا در کنگره به اجماع دست بیابد و شود و روابط درهم‌تنیده و فزاینده آژانس فضایی ناسا با شرکای بین‌المللی و پیمانکاران خصوصی (از جمله بوئینگ و بلو اوریجین، کمپانی جف بزوس) را مدیریت کند.

در صورت معرفی آیزاکمن به‌عنوان رئیس جدید ناسا، اولین اقدام او بررسی کامل برنامه‌های مختلف ناسا، پروازهای فضایی انسانی و تحقیقاتی خواهد بود. تنها به همین دلیل، برخی از کارشناسان معتقدند که بسیار بعید است که شاهد هرگونه تغییر جهت فوری در سیاست فضایی آمریکا باشیم.

اسکات پیس، مدیر مؤسسه سیاست فضایی جورج واشنگتن گفت: «او باید از یک‌سو برنامه آرتمیس و هزینه و زمان‌بندی آن را مدنظر داشته باشد و از سوی دیگر دغدغه پیشرفت سریع چین را در نظر گرفته و وضعیت را زیر ذره‌بین بگیرد. پس‌ازآن مشخص می‌شود که چه تغییراتی درراه خواهد بود. در حال حاضر خط‌مشی‌های گسترده فضایی خوبی وجود دارد و همه‌چیز خوب است. در حال حاضر، چالش واقعی اجرای مأموریت‌های فعلی است. فردی با مهارت‌های فنی آیزاکمن که شرکت‌های بزرگی را رهبری کرده و البته تجربه شخصی‌اش در پرواز فضایی، دقیقاً همان چیزی است که ناسا به آن نیاز دارد.»

البته پیس درباره برنامه‌هایی که ترامپ- ماسک قصد انجام آن را دارند نیز هشدار داده است. پیش‌بینی‌های اولیه از این برنامه‌ها، شامل حذف SLS به‌صورت جزئی یا عمده و واگذاری مأموریت‌های ماه و مریخ به موشک‌های ارزان‌تر، اما قدرتمندتر و سریع‌تر استارشیپ ماسک است.

پیس در این رابطه گفت: «ضرب‌المثل معروفی می‌گوید آن‌هایی که می‌دانند صحبت نمی‌کنند و کسانی که صحبت می‌کنند، نمی‌دانند. البته من چیزی را مطلقاً رد نمی‌کنم، چون دولت ترامپ آزادی عمل دارد؛ اما هر چیزی که از قبل می‌شنوید را حسابی مزه مزه کنید. تیم‌های انتقالی در حال گفتگو و جمع‌آوری گزارش‌ها هستند و به شناسایی مسائل مختلفی ازجمله پروازهای آینده، ایمنی در ایستگاه فضایی بین‌المللی و رویدادهای احتمالی دیگر می‌پردازند؛ اما مهم‌ترین ماجرا زمانی است که جرد آیزاکمن رئیس ناسا شود؛ سؤالاتی که قرار است از او پرسیده شوند و نحوه پاسخ‌دهی او به این سؤالات.»

درهرحال افراد برای آغاز برنامه ترامپ -ماسک برای فضا لحظه‌شماری نمی‌کنند. اخیراً ران دیسانتیس، فرماندار جمهوری‌خواه فلوریدا، پیشنهاد جسورانه‌ای به ترامپ ارائه کرد تا مقر ناسا را به مرکز فضایی کندی (KSC) در کیپ کاناورال منتقل کند.

او معتقد است که چرا ناسا باید ساختمان عظیمش در واشنگتن دی سی را نگه دارد؛ درحالی‌که کسی به آن نمی‌رود. ازنظر او باید ساختمان واشنگتن تعطیل‌شده و مقر آن به مرکز فضایی کندی منتقل شود. ادغام احتمالی مراکز ناسا و انتقال مقر به یک مرکز میدانی ازجمله ایده‌هایی است که دولت جدید ترامپ در حال بررسی آن است.

منبع: