خراسان/فرمان اخیر ترامپ حاکی از این است که احتمالاً در آینده ای نزدیک این کشور یک صندوق ذخیره رمزارز ملی را ایجاد خواهد کرد. اقدامی که می تواند در آینده ای نه چندان دور تهدیدی جدی برای نظام ارزی کشور به شمار آید.

رئیس جمهور آمریکا در نخستین روزهای دوره دوم ریاست جمهوری خود، فرمان اجرایی را امضا کرد که طبق آن، احتمالاً این کشور صندوق ذخیره دارایی دیجیتال ملی را ایجاد خواهد کرد. این تصمیم از آن جایی اهمیت دارد که این کشور با بحران بدهی ۳۵ تریلیون دلاری روبه روست و در نتیجه می توان گفت یک هدف عمده سیاست‎گذاران آمریکایی، مقابله با این حجم از بحران بدهی با استفاده از ابزار رمزارزهاست. با این حال، باید اذعان کرد که این تصمیم، تبعات خاص خود را بر اقتصاد جهانی و از جمله کشور ما خواهد گذاشت. از جمله تهدیدات این تصمیم بر اقتصاد ایران، سخت تر شدن کنترل خروج سرمایه از کشور است.

 چشم اندازی از سونامی بدهی پیش روی آمریکا
سونامی بدهی، وضعیتی است که دولت آمریکا هم اینک با آن مواجه است. آمریکا بعد از شانه خالی کردن از تعهدات خود در کنفرانس برتن وودز در سال ۱۹۷۱، به چاپ دلار ادامه داد، آن هم در شرایطی که سیستم اقتصاد و تجارت جهانی وابستگی زیادی به این ارز پیدا کرده بود. با این حال، هم اینک وضعیت به گونه ای است که حجم این بدهی ها به بیش از ۳۵ تریلیون دلار (یعنی ۳۵ هزار میلیارد دلار) رسیده است. اگر روزی خطر نکول بدهی های آمریکا به هر دلیلی به واقعیت نزدیک شود، این کشور با افت شدید ارزش دلار و یا شاید حتی سقوط اقتصاد خود روبه‎رو خواهد شد. این، همان موضوعی است که ایلان ماسک وزیر کنونی وزارت کارآمدی دولت آمریکا نیز به آن اشاره کرده است. وی چندی پیش در ضمن یک برنامه رادیویی تصریح کرد که «آمریکا همین حالا نیز در حال ورشکستگی است و اگر مقامات آمریکایی هیچ اقدامی نکنند، دلار دیگر هیچ ارزشی نخواهد داشت.»
 دولت آمریکا به دنبال کاهش بدهی با نوسان گیری رمزارزی؟!
اگر کشورهای مستقل به دنبال خلاصی از سلطه دلار آمریکا هستند، خود آمریکا نیز با وجود بدهی های عظیم چندین ساله، به دنبال جاخالی دادن از این بدهی دلاری و تقلیل آن به کمک ارزهای دیگر است! این رویکردی است که از فرمان اخیر ترامپ رئیس جمهور آمریکا می توان آن را دریافت. دونالد ترامپ در یکی از فرامین اجرایی که در روزهای نخستین پس از رسیدن به قدرت امضا کرد، دستور ایجاد کارگروهی به نام کارگروه بازارهای دارایی دیجیتال را داده است که یکی از وظایف اصلی آن، «بررسی ذخیره دارایی دیجیتال ملی» در این کشور است.
تحلیل ها و اخبار منتشرشده در ماه های اخیر به روشنی بر تاثیر چنین رویکردی بر کاهش بدهی های آمریکا تصریح می کنند. به عنوان مثال یکی از سناتورهای آمریکایی در مرداد امسال لایحه‌ای به کنگره ارائه کرده بود که هدف آن ایجاد یک ذخیره تا یک میلیون واحد بیت کوین در صندوقی به این منظور بود. ترامپ نیز پس از آن، از این ایده استقبال کرد و در کنفرانس بیت کوین ۲۰۲۴، پیشنهاد نگهداری ۵ درصد از عرضه جهانی بیت کوین توسط دولت آمریکا را داد. به اعتقاد وی، این اقدام می تواند به کاهش چشمگیر بدهی ملی ایالات متحده آمریکا کمک کند.
در هر حال بیت کوین که پیشتر تحت تاثیر چنین وعده ای قرار گرفته و در چند ماه اخیر از حدود ۷۰ هزار به بیش از ۱۰۰ هزار دلار رسیده بود، با این فرمان هم اینک چشم انداز صعودی را پیش روی خود می بیند. گزارش ها حاکی از آن است که این ارز که پیش بینی می شود در آینده ای نه چندان دور به ۱۴۰ هزار دلار نیز برسد، در ماه های اخیر به فهرست ۱۰ ارز برتر جهان نیز وارد شده است. می توان چنین تصور کرد که با رویکرد اخیر، احتمالاً آمریکا به طور ویژه ای تقاضا برای رمزارزهای خاص را بالا خواهد برد و همزمان با افزایش حجم ذخایر رمزارزی خود و همچنین افزایش قیمت این ارزها، امکان کاهش بدهی های خود را در سال های آتی خواهد یافت.
نکته قابل توجه این‎جاست که آمارها نشان می دهند در همین شرایط کنونی، چه دولت و چه کشور آمریکا بیشترین دارایی بیت کوین را در اختیار دارند.
 سیستم ارزی کشور در معرض تهدید
پرواضح است که از جمله تبعات این تصمیم اخیر دولت آمریکا، رسمیت بخشی به رمزارزها در یکی از بزرگ‎ترین اقتصادهای دنیاست.
با این شرایط، می توان گفت نتیجه چنین تحولاتی، جذاب  تر شدن خروج سرمایه از کشور در قالب رمز ارز است. تاکنون خروج سرمایه از کشور عمدتا در قالب دلار و نیز خرید ملک در کشورهای دیگر و ... دنبال می شد. اما در آینده رمزارزها جایگاه ویژه تری خواهند یافت.
در این زمینه دکتر مجید شاکری اقتصاددان و پژوهشگر مالیه حکمرانی می‌گوید: «موضوع ایجاد ذخیره ملی رمز ارز توسط ترامپ اساسا دنیای جدیدی می سازد. در واقع یک مشکل مهم رمز ارز برای ایفای نقش حفظ ارزش، بسیار پرنوسان بودن آن بود که با ایجاد ذخیره ملی به راحتی امکان با ثبات کردن آن وجود دارد. در گام بعدی با ترکیب رمز ارز شبکه اجتماعی با خدمات شرکت های فناوری مبتنی بر هوش مصنوعی، یک حداقل مصرف ضمانت شده برای این رمز ارزها ایجاد می شود و ما وارد دنیایی می‎شویم که با چند پول خصوصی بین المللی مواجه هستیم و عملا امکان بستن حساب سرمایه و داشتن سیاست پولی( مگر سیاست پولی های خیلی خیلی انقباضی) آن چنان معنایی ندارد. به لحاظ فنی ۲-۳ سال هم برای این روند کافی است اما ممکن است متغیرهای سیاسی نهایتاً یک فرصت ۱۰ ساله به کشورهای متوسط مثل ایران بدهد.»
وی در تحلیل خود، حتی به فراتر از این مسئله نیز اشاره کرده و هشدار می دهد: در واقع به سمتی می رویم که مثلاً در ۱۵ سال آینده حاکمیت ملی (لااقل در حوزه پولی) آن چنان معنایی ندارد و سیستم پولی با این خطر مواجه می شود که جبراً در پلتفرم هوش مصنوعی یک ابرقدرت ممزوج شود!
 فرمان جدید ترامپ نیازمند واکنش فوری بانک مرکزی
با این اوصاف به نظر می رسد واکنش فوری سیاست‎گذاران ارزی به‎خصوص بانک مرکزی برای مواجه شدن با شکل های جدید خروج سرمایه از کشور ضروری است. بانک مرکزی اخیراً  سند چهارچوب سیاست‎گذاری و تنظیم گری در حوزه رمزپول ها را منتشر کرده است. با این حال، به نظر می رسد همزمان با پیگیری این سند، اقدامات مکمل برای مثلاً تضمین قرار نگرفتن رمزارزها به عنوان ابزارپرداخت در داخل کشور ضروری است. وزارت اقتصاد با پیگیری هر چه سریع تر پایه های مالیاتی نظیر مالیات بر مجموع درآمد می تواند گام مهمی در شفافیت دارایی ها و در نتیجه تبادلات مالی در کشور ایفا کند.